Xử lý thế nào khi đất thừa kế tăng thêm sau đo đạc?

Đất tăng thêm sau đo đạc là tình huống quen thuộc, thường xuyên xảy ra khi tiến hành đo đạc lại hoặc phân chia đất đai. Tuy nhiên, không ít người vẫn còn gặp khó khăn trong việc tìm cách giải quyết vấn đề này. Với bài viết sau đây, OneHousing sẽ gửi đến bạn một số thông tin về pháp lý nhà ở để có thể gỡ rối trường hợp đất thừa kế dôi dư sau khi đo đạc.  

Đất thừa kế là gì? 

Căn cứ vào quy định trong bộ Luật Dân sự 2015, một cá nhân sẽ có quyền: 

• Để lại di chúc định đoạt tài sản sau khi mất
• Để lại di sản cho người thừa kế theo quy định về hàng thừa kế của pháp luật 
• Hưởng di sản của người đã mất theo di chúc hoặc theo quy định của pháp luật.

Dựa vào quy định trên, có thể hiểu khái niệm “đất thừa kế” một cách đơn giản là phần đất mà cá nhân hoặc tổ chức được thừa hưởng từ người đã mất theo di chúc hoặc theo luật thừa kế được pháp luật quy định (trong trường hợp người mất không để lại di chúc). 

Đất thừa kế được phân chia theo di chúc của người đã mất hoặc theo luật thừa kế của pháp luật (Nguồn: NVCS) 

Nguyên nhân đất thừa kế tăng thêm sau khi đo đạc

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc đất thừa kế tăng thêm sau khi đo đạc. Trong đó, hai nguyên nhân thường gặp nhất có thể kể đến là số liệu đo đạc ban đầu bị sai và người sử dụng đã lấn đất, chiếm đất. 

Đất tăng thêm do đo đạc sai hoặc lấn chiếm từ đất công do Nhà nước quản lý (Nguồn: Luật sư X) 

Hai nguyên nhân này sẽ dẫn đến hai tình huống đất thừa kế tăng thêm như sau: 

• Trường hợp 1: Ranh giới chung của toàn thửa đất không thay đổi so với số liệu trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) đồng thời không có tranh chấp nào xảy ra. Khi đó, diện tích đất được xác định theo số liệu đo đạc thực tế và người sử dụng đất không phải nộp tiền sử dụng đất đối với phần diện tích chênh lệch nhiều hơn. 
• Trường hợp 2: Ranh giới thửa đất có thay đổi so với số liệu trên sổ đỏ (cụ thể là tăng thêm). Khi đó, phần diện tích đất tăng thêm được xem xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2013. Tùy vào nguyên nhân có diện tích đất tăng thêm (do đo đạc chưa chính xác, do lấn chiếm, do nhận chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế…), người sử dụng đất sẽ phải thực hiện các thủ tục khác nhau và phải nộp khoản tiền theo quy định. 

Đất thừa kế tăng thêm sau khi đo đạc xử lý thế nào? 

Cụ thể, Luật Đất đai 2013 có quy định xử lý cho từng trường hợp đất thừa kế tăng thêm sau khi đo đạc như sau: 

Đất thừa kế đã có sổ đỏ

Người nhận thừa kế cần làm thủ tục thừa kế diện tích đất tăng thêm theo như điều khoản quy định tại Điều 79 và Điều 82 Luật đất đai. Kèm theo đó là làm thủ tục cấp đổi sổ đỏ cho thửa đất ban đầu. 

Hồ sơ làm thủ tục bao gồm đơn đề nghị cấp lại sổ đỏ và quyền sở hữu các tài sản khác trên đất, sổ đỏ cũ bản gốc, giấy tờ chứng minh việc thừa kế với phần đất tăng thêm (quy định tại khoản 2 điều 82 Nghị định 43/2014/NĐ-CP). 

Đất được chuyển quyền thừa kế trước ngày 1/7/2014 và phần diện tích tăng thêm đã có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất 

Trong trường hợp này, nếu: 

• Diện tích đất gốc đã có sổ đỏ nhưng diện tích đất tăng thêm chưa có sổ đỏ: Cần làm thủ tục cấp đổi sổ đỏ với diện tích ban đầu và cấp mới sổ đỏ cho diện tích đất tăng thêm. 
• Toàn bộ thửa đất chưa có sổ đỏ: Cần làm thủ tục cấp sổ đỏ lần đầu cho toàn bộ thửa đất. Tuy nhiên, người thừa kế phải có đủ giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất và thửa đất đủ điều kiện cấp sổ đỏ.   

Đo đạc đất đai (Nguồn: Tìm Luật)

Đất thừa kế tăng thêm không có giấy tờ về quyền sử dụng đất 

Trong trường hợp người thừa kế không có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng phần đất thừa kế tăng thêm sau khi đo đạc, có tình huống như sau: 

• Phần đất hợp pháp, người sử dụng không vi phạm pháp luật về đất đai: cấp sổ đỏ cho phần đất dôi dư trong hạn mức công nhận đất ở. Nếu đã xây nhà hoặc các công trình phục vụ đời sống khác trên phần diện tích lớn hơn hạn mức công nhận thì cấp sổ đỏ với diện tích thực tế đã xây dựng. 
• Đất dôi dư do người sử dụng vi phạm pháp luật về đất đai (trước ngày 1/7/2014): Nhà nước sẽ thu hồi phần đất dôi dư phạm vào chỉ giới quy hoạch của nhà nước đã công bố (phần đất lấn chiếm vỉa hè, lòng lề đường, đất rừng...). Chỉ xem xét cấp sổ đỏ với phần đất không sử dụng cho mục đích công cộng. 
• Đất dôi dư do người sử dụng được giao trái thẩm quyền (trước ngày 1/7/2014): Chỉ xem xét cấp sổ đỏ nếu phần đất đó đã được sử dụng ổn định từ 15/10/1993 - 1/7/2014, phù hợp với quy hoạch và không có tranh chấp nào đang xảy ra. 

Để hoàn thiện thủ tục xử lý diện tích đất thừa kế tăng thêm khi đo đạc, người thừa kế cần nộp hồ sơ tại văn phòng đăng ký đất đai hoặc các cơ sở tiếp nhận hồ sơ được UBND cấp tỉnh của địa phương quy định. 

Như vậy, bài viết này đã mang đến cho bạn các thông tin pháp lý nhà ở cần thiết để tìm đáp án cho thắc mắc phải xử lý đất thừa kế tăng thêm khi đo đạc như thế nào. Hy vọng bạn sẽ tìm thấy những thông tin hữu ích từ những chia sẻ trên của OneHousing. 

Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, OneHousing không chịu trách nhiệm về những trường hợp tự ý áp dụng mà không có sự tư vấn trực tiếp của Pro Agent.

Xem thêm

Một số trường hợp không được hưởng thừa kế nhà đất

Người dân có quyền tách thửa đối với đất được hưởng thừa kế không?