Xây nhà trên đất trồng cây lâu năm được bồi thường không?

Giải đáp thắc mắc: Xây nhà trên đất trồng cây lâu năm có được bồi thường không?

Dựa theo quy định tại Điểm b, Khoản 1 của Điều 10 trong Luật Đất đai năm 2013, đất trồng cây lâu năm thuộc vào danh mục đất nông nghiệp. Thông tư số 27/2018/TT-BTNMT đã chỉ ra rằng đất trồng cây lâu năm là loại đất được sử dụng để trồng cây một lần nhưng có khả năng sinh trưởng và thu hoạch trong nhiều năm.

Khoản 1 của Điều 6 trong Luật Đất đai năm 2013 đã quy định nguyên tắc về việc sử dụng đất, đòi hỏi người sử dụng đất phải tuân theo mục đích sử dụng đất được Nhà nước cho phép. Bởi vậy, đối với đất trồng cây lâu năm, người sử dụng đất chỉ được phép sử dụng cho mục đích trồng cây lâu năm như cây công nghiệp, cây ăn quả, cây dược liệu lâu năm... Thêm vào đó, nguyên tắc này cũng xác định rõ rằng việc xây dựng nhà chỉ có thể thực hiện trên đất ở, một loại đất thuộc danh mục đất phi nông nghiệp.

Từ những quy định trên, dễ dàng thấy rằng người sử dụng đất trồng cây lâu năm chỉ được phép trồng cây lâu năm trên mảnh đất đó mà không được phép xây dựng nhà ở. Hành vi xây nhà trên đất trồng cây lâu năm vi phạm pháp luật trong lĩnh vực đất đai, như được quy định tại Điểm a, Khoản 1 của Điều 64 trong Luật Đất đai năm 2013. Theo Điều 64 này, nếu người sử dụng đất không tuân thủ mục đích sử dụng đất mà Nhà nước cho phép và đã bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, nếu tiếp tục vi phạm, đất của họ sẽ bị Nhà nước thu hồi do vi phạm pháp luật. Trong tình huống như vậy, đất bị thu hồi do vi phạm pháp luật sẽ không được bồi thường đối với mục đích nông nghiệp (đất trồng cây lâu năm) theo quy định tại Khoản 3 của Điều 82 trong Luật Đất đai năm 2013.

Tóm lại, việc xây nhà trên đất trồng cây lâu năm sẽ không được Nhà nước bồi thường. Trong trường hợp vi phạm lần đầu, người vi phạm sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định số 91/2019/NĐ-CP. Đồng thời, nếu thỏa mãn các điều kiện tại Khoản 1 của Điều 75 trong Luật Đất đai năm 2013 như đã trình bày trong phần 1 của bài viết, người sử dụng đất chỉ sẽ được bồi thường về đất mà không được bồi thường về tài sản trên đất, theo quy định tại Khoản 1 của Điều 92 trong Luật Đất đai năm 2013.

Xây nhà trên đất trồng cây lâu năm có được bồi thường không? (Nguồn: Luật đất đai)

Trường hợp xây nhà trên đất trồng cây lâu năm thì bị xử phạt như thế nào?

Vi phạm pháp luật là hậu quả của việc xây dựng nhà trên đất trồng cây lâu năm, do đã vi phạm nguyên tắc sử dụng đất mà Nhà nước đã quy định. Hành vi này đối mặt với sự xử phạt hành chính, theo những quy định chi tiết tại Khoản 2, Khoản 3 và Khoản 4 của Điều 91/2019/NĐ-CP, mức xử phạt được quy định cụ thể như sau:

Xử phạt hành chính bằng tiền

Mức xử phạt tại khu vực nông thôn, theo quy định tại Khoản 2 của Điều 11:

• Nếu diện tích đất chuyển đổi trái phép dưới 0,02 héc ta, người vi phạm sẽ bị phạt từ 03 triệu đồng đến 05 triệu đồng.
• Diện tích đất chuyển đổi trái phép từ 0,02 héc ta đến dưới 0,05 héc ta, người vi phạm sẽ bị phạt từ 05 triệu đồng đến 08 triệu đồng.
• Diện tích đất chuyển đổi trái phép từ 0,05 héc ta đến dưới 0,1 héc ta, người vi phạm sẽ bị phạt từ 08 triệu đồng đến 15 triệu đồng.
• Diện tích đất chuyển đổi trái phép từ 0,1 héc ta đến dưới 0,5 héc ta, người vi phạm sẽ bị phạt từ 15 triệu đồng đến 30 triệu đồng.
• Diện tích đất chuyển đổi trái phép từ 0,5 héc ta đến dưới 01 héc ta, người vi phạm sẽ bị phạt từ 30 triệu đồng đến 50 triệu đồng.
• Diện tích đất chuyển đổi trái phép từ 01 héc ta đến dưới 03 héc ta, người vi phạm sẽ bị phạt từ 50 triệu đồng đến 100 triệu đồng.
• Diện tích đất chuyển đổi trái phép từ 03 héc ta trở lên, người vi phạm sẽ bị phạt từ 100 triệu đồng đến 200 triệu đồng.

Đối với khu vực đô thị, mức tiền xử phạt vi phạm hành chính đã được quy định tại Khoản 3 của Điều 11 trong Nghị định số 91/2019/NĐ-CP:

Hành vi vi phạm này sẽ chịu mức xử phạt gấp đôi so với hành vi vi phạm tương tự tại khu vực nông thôn. Chi tiết như sau:

• Người vi phạm sẽ bị phạt tiền từ 06 triệu đồng đến 10 triệu đồng nếu diện tích đất chuyển đổi mục đích trái phép dưới 0,02 héc ta;
• Diện tích đất chuyển đổi mục đích trái phép từ 0,02 đến dưới 0,05 héc ta, người vi phạm sẽ bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 16 triệu đồng;
• Diện tích đất chuyển đổi mục đích trái phép từ 0,05 đến dưới 0,1 héc ta, người vi phạm sẽ bị phạt tiền từ 16 triệu đồng đến 30 triệu đồng;
• Diện tích đất chuyển đổi mục đích trái phép từ 0,1 đến dưới 0,5 héc ta, người vi phạm sẽ bị phạt tiền từ 30 triệu đồng đến 60 triệu đồng;
• Diện tích đất chuyển đổi mục đích trái phép từ 0,5 đến dưới 01 héc ta, người vi phạm sẽ bị phạt tiền từ 60 triệu đồng đến 100 triệu đồng;
• Diện tích đất chuyển đổi mục đích trái phép từ 01 đến dưới 03 héc ta, người vi phạm sẽ bị phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 200 triệu đồng;
• Diện tích đất chuyển đổi mục đích trái phép từ 03 héc ta trở lên, người vi phạm sẽ bị phạt tiền từ 200 triệu đồng đến 400 triệu đồng.

Xây nhà trên đất trồng cây lâu năm có được bồi thường không? (Nguồn: Luật đất đai)

Biện pháp khắc phục hậu quả

Ngoài việc bị xử phạt vi phạm hành chính bằng tiền, người vi phạm cũng phải tuân thủ biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định tại Khoản 4 của Nghị định số 91/2019/NĐ-CP, đã được sửa đổi bởi Khoản 3 của Điều 1 trong Nghị định số 04/2022/NĐ-CP. Cụ thể, các biện pháp khắc phục hậu quả như sau:

• Buộc khắc phục trạng thái ban đầu của đất trước khi vi phạm;
• Buộc thực hiện việc đăng ký đất đai theo quy định đối với các trường hợp đủ điều kiện để được công nhận quyền sử dụng đất và những trường hợp mà người sử dụng đất vi phạm bị tạm thời phải tuân theo quy định cho đến khi Nhà nước thu hồi đất theo quy định Điều 22 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP;
• Buộc trả lại số tiền lợi nhuận bất hợp pháp đã thu được từ hành vi vi phạm.

Lưu ý:

• Người sử dụng đất không tuân theo mục đích cho phép sẽ bị xử phạt hành chính.
• Nếu người đó vẫn tiếp tục vi phạm, đất sẽ bị thu hồi theo Điểm a, Khoản 1 của Điều 64 trong Luật Đất đai năm 2013.
• Đất bị thu hồi vì lý do này sẽ không được bồi thường.

Như vậy, xây nhà trên đất trồng cây lâu năm là hành vi vi phạm pháp luật, đồng thời xâm phạm đến nguyên tắc sử dụng đất mà Nhà nước đã quy định. Người vi phạm có thể bị xử phạt vi phạm hành chính bằng tiền theo quy định của Nghị định số 91/2019/NĐ-CP.

Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo,  OneHousing không chịu trách nhiệm về những trường hợp tự ý áp dụng mà không có sự tư vấn trực tiếp từ Pro Agent.

Xem thêm: