Những điểm mới của Luật đất đai 2024 tác động đến đời sống người dân

Luật Đất đai 2024 đã được Quốc hội thông qua vào ngày 18/01/2024 và có hiệu lực từ ngày 01/01/2025, thay thế Luật Đất đai 2013. Luật mới có nhiều điểm nổi bật, như cho phép mở rộng hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp, bảo đảm quyền sở hữu nhà ở của người dân, tăng cường quản lý nhà nước về đất đai, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Luật mới cũng có nhiều tác động đến đời sống người dân, cả tích cực và tiêu cực, tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Bài viết này sẽ phân tích những điểm mới và tác động của Luật Đất đai 2024 đến người sử dụng đất.

Điểm mới của Điều 138 trong Luật Đất đai (sửa đổi) về quyền sử dụng đất

Vào sáng ngày 18/1, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường đã chủ trì cuộc họp báo để thông báo về kết quả của Kỳ họp bất thường lần thứ 5 của Quốc hội khóa XV. Trong buổi họp báo, sự chú ý của các phóng viên được tập trung nhiều vào dự án Luật Đất đai (sửa đổi) vừa được thông qua.

Ủy viên Thường trực của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Phan Đức Hiếu, đã chia sẻ về quy định của Điều 138 trong Luật Đất đai (sửa đổi). Điều này liên quan đến việc xem xét công nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất trước ngày 1/7/2014. Trong Điều 138, có những nguyên tắc cơ bản được đề cập, và Chính phủ sẽ được giao nhiệm vụ quy định chi tiết theo từng trường hợp, từng thời điểm, hồ sơ, giấy tờ…

Ông Phan Đức Hiếu cũng chia sẻ về việc Chính phủ sẽ ban hành những nghị định nào để hướng dẫn chi tiết và thi hành luật. Ông cho biết rằng khi Chính phủ trình dự thảo luật đất đai, họ đã đính kèm các dự thảo nghị định hướng dẫn thi hành. Với khoảng 65 điều khoản được giao cho Chính phủ quy định hướng dẫn chi tiết trong Luật Đất đai (sửa đổi), số lượng nghị định hướng dẫn thi hành có thể tăng hoặc giảm tùy thuộc vào nội dung hướng dẫn cụ thể.

Mong muốn của ông Phan Đức Hiếu là Chính phủ sẽ sớm có kế hoạch ban hành các nghị định hướng dẫn, đặc biệt là chỉ rõ cơ quan chịu trách nhiệm tham mưu trong việc soạn thảo nghị định, nhằm đảm bảo rằng Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ được triển khai trong thực tế một cách nhanh chóng.

Cuộc họp báo để thông báo về kết quả của Kỳ họp bất thường lần thứ 5 của Quốc hội khóa XV (Nguồn: Nhadatclub)

5 nhóm điểm mới quan trọng của Luật đất đai 2024 tác động đến đời sống người dân

Theo ông Phan Đức Hiếu, có hàng trăm điểm mới trong luật, nhưng dựa trên kinh nghiệm thẩm tra và giải trình của ông, có 5 nhóm điểm mới quan trọng nhất. 

Đầu tiên, có các quy định nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân, như mở rộng quyền sử dụng đất cho công dân Việt Nam, bao gồm cả những người định cư và sinh sống ở nước ngoài; chính sách đất đai áp dụng cho đồng bào dân tộc thiểu số; quyền và lợi ích của người bị thu hồi đất, đặc biệt là trong việc thực hiện quy hoạch sử dụng đất; thủ tục hành chính và cấp giấy chứng nhận cho người dân và doanh nghiệp, bao gồm cả quy trình nhận chuyển nhượng dự án bất động sản và tự động gia hạn đối với đất nông nghiệp.

Đối với việc tiếp cận đất đai của doanh nghiệp và người dân, Điều 79 có nhiều quy định được thiết kế để thu hồi đất đai phục vụ cho phát triển kinh tế – xã hội, xây dựng cơ sở hạ tầng xã hội, an ninh quốc phòng; quỹ đất và quỹ đất cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc biệt là trong lĩnh vực có tính chất xã hội như y tế, giáo dục, văn hoá… bên cạnh hoạt động sản xuất và kinh doanh thông thường. Các quy định được xây dựng rất cụ thể và chi tiết.

Thứ ba, để tăng cường hiệu quả sử dụng đất, dự luật sẽ quy định về việc kết hợp sử dụng đất cho nhiều mục đích, chuyển đổi đất nông nghiệp để đóng góp vào việc tích tụ đất cho mục đích sản xuất; quyền cho thuê và liên doanh liên kết với các doanh nghiệp công lập; quy định về việc nhận chuyển nhượng đất trồng lúa đối với những người không trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp; mở rộng các trường hợp chuyển đổi mục đích sử dụng đất…

Thứ tư, về vấn đề tài chính đất đai, Luật có một số chính sách nhằm ổn định tiền thuê đất, tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất; quy định về giá đất và tách bạch giá đất, đồng thời áp dụng chính sách hỗ trợ người dân và doanh nghiệp; cung cấp các chính sách miễn giảm tiền sử dụng đất và tiền thuê đất…

Thứ năm, việc tăng cường hiệu suất và hiệu quả của quản lý nhà nước về đất đai nhằm giảm thiểu thủ tục hành chính, hướng tới tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp; cũng như nâng cao chất lượng dữ liệu đất đai để phục vụ đời sống và hoạt động sản xuất kinh doanh; thiết lập cơ chế giải quyết tranh chấp và tăng cường vai trò của trọng tài thương mại; cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân trong một số trường hợp chưa có giấy tờ về đất…

Trong quá trình xây dựng và thực thi luật, việc huy động sự tham gia giám sát của cộng đồng dân cư, các tổ chức chính trị và xã hội là rất quan trọng. Đồng thời, cần cân nhắc về chủ trương thuế đối với những người sở hữu nhiều đất đai và nhà ở, để tăng cường hiệu quả sử dụng đất đai. Quan hệ liên quan đến đất đai là rất đặc biệt và khác biệt so với các mối quan hệ khác, liên quan đến lợi ích của người sử dụng đất, doanh nghiệp và Nhà nước. Việc đạt được sự hài hòa giữa ba lợi ích này là một nhiệm vụ khó khăn, đầy thách thức, đặc biệt khi còn phải đối mặt với các vấn đề lịch sử, văn hóa và địa lý khu vực.

Trong cuộc họp báo, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường đã thông tin rằng về dự án sửa đổi Luật Đất đai, nếu những vấn đề đã được thống nhất thì không có lí do gì để không thông qua. Ông cũng nhấn mạnh rằng việc trì hoãn thông qua dự án luật đến tháng 5 sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển, đặc biệt là trong việc quản trị quốc gia liên quan đến lĩnh vực này. Ông cũng nhấn mạnh rằng việc thông qua Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ tạo điều kiện cho các cơ quan chuẩn bị các nghị định thi hành. Ông cũng nhấn mạnh rằng trong lĩnh vực đất đai, quan hệ rất phức tạp với sự xung đột lợi ích giữa Nhà nước và người dân. Ông cũng nhấn mạnh rằng việc không đồng tình của đại biểu là bình thường khi họ đại diện cho nhóm và có quan điểm riêng.

Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường (Nguồn: Nhadatclub)

Như vậy, Luật Đất đai 2024 là một bước tiến quan trọng trong việc cải thiện chính sách đất đai của Việt Nam, nhằm phù hợp với xu hướng phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quyền lợi của người dân và Nhà nước, đồng thời bảo vệ tài nguyên đất đai và môi trường. Luật mới cũng đặt ra nhiều thách thức và yêu cầu cho các cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân liên quan đến đất đai, cần phải nâng cao nhận thức, trách nhiệm và năng lực để thực hiện Luật một cách hiệu quả và công bằng. Tài chính đầu tư vào đất đai cũng cần được quan tâm và điều chỉnh theo quy định của Luật mới, để đảm bảo lợi ích hợp pháp và hợp lý của các bên.

Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, OneHousing không chịu trách nhiệm về những trường hợp tự ý áp dụng mà không có sự tư vấn trực tiếp của Pro Agent.

Xem thêm

Luật đất đai sửa đổi, đảm bảo đáp ứng nhu cầu nhà ở cho người dân cấp thiết

Luật Đất đai sửa đổi và cơ hội để thị trường bất động sản bứt phá