Sàn chứng khoán là nơi giúp các công ty có thể huy động nguồn vốn lớn trong thời gian nhanh chóng, đồng thời làm tăng giá trị tài sản của họ lên mỗi ngày. Chính vì vậy, rất nhiều đơn vị tài chính đầu tư mong muốn được niêm yết trên các sàn chứng khoán. Vậy điều kiện để được niêm yết trên sàn chứng khoán mà các công ty đầu tư chứng khoán phải thỏa mãn là gì?
Như thế nào là công ty lên sàn chứng khoán?
Công ty lên sàn chứng khoán là hình thức phát hành chứng khoán công khai ra công chúng lần đầu của một công ty cổ phần sau khi đã đạt đủ những điều kiện niêm yết trên sàn chứng khoán hoặc sở giao dịch chứng khoán.
Tại Việt Nam, có 2 sở giao dịch chứng khoán lớn nhất là Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (sàn HNX) và Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (sàn HOSE).

Công ty lên sàn chứng khoán là mục tiêu của nhiều doanh nghiệp (Nguồn ảnh: Luật Việt Nam)
Những điều kiện để công ty được lên sàn chứng khoán Việt Nam
Đọc tiếp
Các điều kiện chung để công ty tài chính đầu tư có thể được niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam là:
- Giá trị sổ kế toán của vốn điều lệ đã góp ở thời điểm đăng ký phải từ 30 tỷ đồng trở lên;
- Tính đến thời điểm đăng ký niêm yết trên sàn chứng khoán, công ty phải hoạt động dưới hình thức CTCP trên 1 năm - trừ trường hợp doanh nghiệp Nhà nước cổ phần hoá gắn với niêm yết.
- Đến năm đăng ký niêm yết trên sàn chứng khoán, công ty phải có lãi trong hoạt động kinh doanh 2 năm liên tục và không có lỗ luỹ kế.
- Đến thời điểm đăng ký niêm yết trên sàn chứng khoán, công ty không vi phạm pháp luật, không bị truy cứu trách nhiệm hình sự, không bị kết án bất cứ tội nào liên quan tới xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, hay chưa được xoá án tích về những tội danh này.
- Đại hội đồng cổ đông đồng ý thông qua những phương án phát hành và sử dụng vốn thu được từ thị trường đầu tư chứng khoán.
- Ít nhất 15% số cổ phiếu có quyền biểu quyết được bán cho tối thiểu 100 nhà tài chính đầu tư không phải cổ đông lớn của công ty. Trong trường hợp vốn điều lệ của đơn vị phát hành là từ 1,000 tỷ đồng trở lên, tỷ lệ này sẽ tối thiểu là 10%.
- Trước khi công ty phát hành chính thức cổ phiếu IPO, các cổ đông lớn phải cam kết cùng nhau giữ tối thiểu 20% vốn điều lệ trong ít nhất 1 năm kể từ ngày hoàn tất đợt chào bán.

Công ty muốn lên sàn chứng khoán phải đáp ứng khá nhiều điều kiện (Nguồn ảnh: Thư ký luật)
Ngoài ra, mỗi sàn chứng khoán sẽ có những quy định riêng về việc lên sàn.
Điều kiện niêm yết trên sàn HoSE
- Giá trị sổ sách trên báo cáo kiểm toán của vốn điều lệ ở thời điểm đăng ký chào bán từ 120 tỷ đồng trở lên;
- Tính đến thời điểm đăng ký niêm yết, công ty phải hoạt động dưới hình thức CTCP trên 2 năm;
- Tính đến thời điểm đăng ký niêm yết, lợi nhuận gần nhất phải đạt tối thiểu 5% trên vốn, không có nợ quá hạn trên 1 năm;
- Trong vòng 02 năm tính đến thời điểm đăng ký niêm yết, công ty và đại diện pháp luật không bị xử lý vi phạm liên quan tới hành vi bị cấm trong hoạt động giao dịch đầu tư chứng khoán;
- Có ít nhất 300 nhà tài chính đầu tư không phải cổ đông lớn được quyền mua tối thiểu 20% cổ phiếu được biểu quyết;
- Tất cả các khoản nợ của ban giám đốc, thành viên HĐQT, kế toán trưởng, cổ đông lớn, những người liên quan phải được công khai;
- Các cổ đông cá nhân, cổ đông lớn, cổ đông tổ chức của công ty phải cam kết giữ 100% cổ phiếu trong 6 tháng đầu và 50% cổ phiếu trong 6 tháng tiếp theo;
- Cổ phiếu của công ty đã giao dịch trên sàn UPCOM ít nhất 2 năm, được đồng ý thông qua bởi đại hội đồng cổ đông công ty;
Điều kiện niêm yết trên sàn HNX
- Giá trị sổ kế toán của vốn điều lệ đã góp ở thời điểm đăng ký từ 30 tỷ đồng trở lên;
- Tính đến thời điểm đăng ký niêm yết, công ty phải hoạt động dưới hình thức CTCP trên 1 năm;
- Công ty không vi phạm pháp luật và các vấn đề liên quan đến báo cáo tài chính, kế toán;
- Tính đến thời điểm đăng ký niêm yết, lợi nhuận gần nhất phải đạt tối thiểu 5% trên vốn, không có nợ quá hạn trên 1 năm;
- Đến thời điểm đăng ký niêm yết, công ty không vi phạm pháp luật, không bị truy cứu trách nhiệm hình sự, kết án bất cứ tội nào liên quan tới trật tự quản lý kinh tế, hay chưa được xóa án tích về những tội danh này;
- Các cổ đông cá nhân, tổ chức hay cổ đông lớn, cổ đông sáng lập công ty đều phải cam kết giữ 100% cổ phiếu trong 6 tháng đầu và 50% cổ phiếu trong 6 tháng tiếp theo;
- Cổ phiếu của công ty đã giao dịch trên sàn UPCOM ít nhất 2 năm, được đồng ý thông qua bởi đại hội đồng cổ đông công ty;

HNX là nơi giao dịch chứng khoán của công ty đại chúng trên sàn chứng khoán Hà Nội (Nguồn ảnh: Thư viện pháp luật)
Điều kiện niêm yết trên sàn UPCOM
- Giá trị sổ sách của vốn điều lệ ở thời điểm đăng ký chào bán là 10 tỷ đồng;
- Trước thời điểm đăng ký niêm yết, công ty phải có lợi nhuận trong 5 năm, không có lỗ luỹ kế;
- Đại hội đồng cổ đông đồng ý thông qua những phương án phát hành và sử dụng vốn thu được từ thị trường đầu tư chứng khoán.
Tính hai mặt của việc niêm yết cổ phiếu công ty lên sàn chứng khoán
Việc niêm yết trên sàn chứng khoán sẽ đem lại cả những lợi ích và khó khăn cho các công ty.
Về lợi ích
- Tạo hình ảnh đẹp cho công ty: Để được niêm yết trên sàn chứng khoán, công ty phải có đủ điều kiện khá phức tạp về vốn và hoạt động kinh doanh. Vì vậy, nếu thành công, công ty sẽ quảng bá được hình ảnh của mình với sự uy tín và chất lượng, khiến các nhà tài chính đầu tư yên tâm hơn về thương hiệu và định vị của công ty.
- Huy động được nguồn vốn dài hạn nhanh chóng, tốn ít chi phí hơn thông qua việc phát hành cổ phiếu/trái phiếu, đem về nguồn vốn lớn cho tổ chức.
- Khi công ty được niêm yết trên sàn chứng khoán, nhân viên của tổ chức có cơ hội trở thành cổ đông và hưởng lãi trên số vốn góp, giúp tăng thêm nguồn thu nhập.
- Hoạt động của công ty được minh bạch dưới sự giám sát của các nhà tài chính đầu tư, giúp tổ chức xây dựng nên hệ thống quản lý chuyên nghiệp với hoạch định phát triển rõ ràng.

Công ty lên sàn chứng khoán sẽ có lợi cho việc huy động vốn dài hạn (Nguồn ảnh: Luật ACC)
Về khó khăn
- Các cổ đông sáng lập có khả năng bị mất quyền kiểm soát, phân tán quyền sở hữu và có nguy cơ bị thâu tóm. Biến động giao dịch cổ phiếu sẽ khiến cơ cấu về quyền sở hữu tổ chức bị ảnh hưởng lớn, luôn không ổn định;
- Thêm chi phí phát sinh như thông cáo báo chí, lưu ký chứng khoán, quản trị công ty… Ngoài ra, chi phí phát hành chứng khoán ra thị trường cũng khá cao;
- Chịu sự giám sát chặt chẽ từ cơ quan quản lý cũng như các nhà tài chính đầu tư;
- Việc chuyển nhượng vốn cổ phần của lãnh đạo công ty bị hạn chế. Họ phải chịu trách nhiệm lớn với mỗi quyết định thay đổi trong tổ chức.
Trên đây là những thông tin liên quan tới điều kiện niêm yết trên sàn đầu tư chứng khoán cụ thể theo từng sàn giao dịch. Hy vọng bài viết đã mang đến thông tin hữu ích đến cho các tổ chức tài chính đầu tư đang tìm hiểu về vấn đề này.
Xem thêm
Tác động của lãi suất đến thị trường chứng khoán
Tài chính hành vi trong đầu tư chứng khoán