Tác động của lãi suất đến thị trường chứng khoán

Trước động thái lãi suất liên tục tăng trong vài tháng trở lại đây của nhiều ngân hàng, các chuyên gia kinh tế đã đưa ra rất nhiều dự báo cho thấy mặt bằng lãi suất huy động có khả năng sẽ tăng và có thể ảnh hưởng tới dòng tiền trên thị trường chứng khoán cũng như của các nhà đầu tư chứng khoán. Vậy mức độ tác động sẽ như thế nào? Các nhà đầu tư chứng khoán cũng như các lĩnh vực tài chính đầu tư khác cần lưu ý những gì?

Lãi suất là gì?

Để định nghĩa cụ thể về khái niệm lãi suất, chúng ta cần phải xác định rõ ràng từng trường hợp. Trường hợp đi vay, lãi suất là tỷ lệ phần trăm người vay (cá nhân hoặc tổ chức, doanh nghiệp,..) phải trả cho cá nhân, ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng nào đó trong một khoảng thời gian xác định. Lãi suất cũng được xem là tỷ lệ sinh lời mà người cho vay được hưởng từ khoản vay ban đầu.

Tuỳ thuộc vào từng trường hợp cụ thể, lãi suất sẽ được định nghĩa khác nhau (Nguồn: Báo tin tức)

Trường hợp gửi tiết kiệm, lãi suất (hay lãi suất tiền gửi) là mức lãi suất mà ngân hàng hay một tổ chức tài chính nào đó phải chi trả cho khách hàng gửi tiền vào ngân hàng. Hình thức tiền gửi rất đa dạng, gồm tiền gửi thanh toán, tiền gửi có kỳ hạn, tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi ngoại tệ, tiền gửi tiết kiệm,... Lãi suất tiền gửi sẽ biến động theo lượng tiền gửi, kỳ hạn gửi, hình thức gửi cũng như biến động của nền kinh tế.

Ngoài ra, còn có lãi suất liên ngân hàng (hay lãi suất qua đêm). Đây là mức lãi suất được sử dụng trong trường hợp các ngân hàng vay vốn lẫn nhau do bị thiếu vốn. Mức lãi suất này sẽ được tính dược vào quy định của ngân hàng Nhà nước và điều chỉnh theo tỷ trọng sử dụng vốn hoặc tốc độ tăng trưởng của thị trường.

Lãi suất và thị trường chứng khoán: Mối quan hệ tưởng không liên quan hoá ra lại liên quan không tưởng trong tài chính đầu tư

Theo các chuyên gia về kinh tế, thị trường chứng khoán và lãi suất có mối quan hệ nghịch chiều với nhau. Theo đó, lãi suất giảm thúc đẩy dòng tiền sang các thị trường tài chính đầu tư khác, trong đó bao gồm cả thị trường chứng khoán, giúp thị trường trở nên sôi động, giá cổ phiếu tăng lên.

Lãi suất biến động có thể gây ra nhiều tác động tới thị trường chứng khoán (Nguồn: Saigon Times)

Ngược lại, lãi suất tăng sẽ tác động tới các thị trường chứng khoán nói riêng và các thị trường khác nói chung, khiến giá cổ phiếu giảm, thị trường cũng trở nên ảm đạm. Lý do bởi các nhà đầu tư có xu hướng thoái vốn, rút lui hoặc đầu tư cầm chừng.

Tuy nhiên, cũng có trường hợp ngoại lệ xảy ra. Đó là lãi suất tăng lại khiến giá trị cổ phiếu tăng lên. Thị trường chứng khoán cũng nhờ vậy trở nên sôi động hơn. Điều này cũng được xem là dấu hiệu tích cực cho thấy nền kinh tế đang tăng trưởng tốt.

Bên cạnh lãi suất, lợi nhuận của doanh nghiệp, tốc độ lạm phát hay tình hình nền kinh tế cũng là những yếu tố có thể tác động mạnh tới thị trường chứng khoán cũng như mối quan hệ giữa lãi suất và thị trường chứng khoán.

Tác động của lãi suất tới thị trường đầu tư chứng khoán thời điểm hiện tại

Có thể thấy lãi suất và thị trường đầu tư chứng khoán có mối quan hệ mật thiết với nhau. Hiện tại, trong bối cảnh lãi suất của một số ngân hàng lớn liên tục tăng trong nhiều tháng. Đơn cử, trong ngày 07/06/2024, ngân hàng TMCP Quân đội (MB Bank) đã tăng lãi suất huy động tại hầu hết kỳ hạn tiền gửi, với mức tăng thêm 0,3%/năm lên mức 3,1 - 3,4%/năm với kỳ hạn gửi 2 - 5 tháng; tăng thêm 0,2%/năm lên mức 4,1%/năm với kỳ hạn 6 - 8 tháng và 4,2%/năm với kỳ hạn 9 - 11 tháng; kỳ hạn 13 - 18 tháng tăng lãi suất thêm 0,1%/năm lên mức 4,8%/năm. (Nguồn tin: Báo VietNamNet)

Trước đó, trong tháng 5, đã có 12 ngân hàng tăng lãi suất huy động bao gồm: AgriBank, BIDV, ViettinBank, VietcomBank, ABBank, VPBank, ACB, Bac A Bank, PVComBank, KienlongBank, GPBank, OceanBank, BVBank, MSB, Nam A Bank, NCB, SacomBank, SaigonBank, SCB, SHB, SeaBank, TechcomBank, VIB, TPBank,...

Theo các chuyên gia kinh tế, việc lãi suất huy động tiền gửi tăng một phần do sản xuất và đầu tư có xu hướng tăng mạnh từ giữa năm 2024 khiến nhu cầu tín dụng cũng tăng theo. Ngoài ra, tình trạng lạm phát trong 2 quý đầu năm 2024 cũng thúc đẩy lãi suất huy động tiền gửi tăng. Hơn nữa, việc áp dụng tăng mức lương tối thiểu vùng từ ngày 01/07/2024 cũng là yếu tố ảnh hưởng tới tốc độ lạm phát và gây sức ép lên lãi suất huy động tiền gửi.

Một yếu tố khác được cho là liên quan tới việc tăng lãi suất huy động tiền gửi đó là ngân hàng Nhà nước công khai bán can thiệp ngoại tệ cho các tổ chức tín dụng có trạng thái ngoại tệ âm.

Trước động thái lãi suất tăng liên tục, các chuyên gia kinh tế cho rằng điều này cũng không gây ảnh hưởng quá nhiều tới thị trường đầu tư chứng khoán thời điểm hiện tại. Theo đó, các chuyên gia cho rằng tốc độ tăng lãi suất này hoàn toàn vẫn có thể kiểm soát và chưa thể tác động tới lãi suất cho vay.

Thời điểm hiện tại lãi suất huy động tăng nhưng không gây ra ảnh hưởng lớn tới thị trường đầu tư chứng khoán (Nguồn: VOV)

Ngoài ra, trong thời điểm này, các ngân hàng gần như vẫn sẽ tập trung vào việc hỗ trợ doanh nghiệp, giữ vững mặt bằng lãi suất cho vay ở mức thấp và đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng.

Bên cạnh đó, mặt bằng lãi suất được dự đoán nhiều khả năng sẽ tạo đáy. Trong ngắn hạn, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ có các đợt điều chỉnh ngắn hạn về các vùng hỗ trợ mạnh ở mức 1180 - 1200 điểm. Những đợt điều chỉnh này sẽ tạo ra các cơ hội mua mới cho các nhà đầu tư chứng khoán.

Có thể thấy lãi suất và thị trường đầu tư chứng khoán cũng như các lĩnh vực tài chính đầu tư khác luôn có sự tác động qua lại và ảnh hưởng lẫn nhau. Do vậy, để hạn chế tối đa những rủi ro về tài chính có thể xảy ra, các nhà đầu tư hãy tìm hiểu kỹ lưỡng những ảnh hưởng mà các đợt biến động lãi suất có thể gây ra cho thị trường đầu tư chứng khoán và các lĩnh vực tài chính đầu tư khác.

Xem thêm 

Kẻ thù số 1 của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán

Tác động của tỷ giá đến thị trường chứng khoán