Khi xem xét việc mua nhà, nhiều người băn khoăn về khả năng thực hiện giao dịch bằng vi bằng thay vì thủ tục công chứng truyền thống. Bài viết dưới đây của OneHousing cung cấp một cái nhìn tổng quan về việc mua bán nhà đất bằng vi bằng, giúp bạn hiểu rõ hơn về tính hợp pháp và những rủi ro liên quan.
Vi bằng là văn bản ghi nhận sự kiện hoặc hành vi có thực, được lập bởi Thừa phát lại theo yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ chức. Tuy nhiên, quan trọng cần nhấn mạnh là vi bằng không thể thay thế các văn bản công chứng hoặc chứng thực. Trong pháp luật, vi bằng chỉ đóng vai trò là bằng chứng trước tòa khi giải quyết tranh chấp, chứ không phải là phương tiện để chứng minh quyền sở hữu bất động sản.
Vi bằng là văn bản ghi nhận một sự kiện hoặc hành vi nào đó, được Thừa phát lại chứng kiến và lập nên theo yêu cầu (Nguồn: Caselaw)
Hiện nay, một số người bán bất động sản có thể đề xuất mua bán nhà bằng vi bằng để tiết kiệm thời gian và chi phí, nhưng liệu phương pháp này có đảm bảo giá trị pháp lý không?
Theo Nghị định 08/2020/NĐ-CP, cụ thể là khoản 2 Điều 36, vi bằng không thể thay thế các văn bản công chứng, chứng thực hoặc các văn bản hành chính khác. Điều này có nghĩa là, dù vi bằng có thể ghi nhận một giao dịch mua bán nhà đất, nó không tạo ra giá trị pháp lý như một hợp đồng mua bán nhà được công chứng hoặc chứng thực.
Theo Điều 122 của Luật Nhà ở 2014, mọi hợp đồng mua bán nhà đều phải được công chứng hoặc chứng thực để có hiệu lực pháp lý. Điều này đảm bảo rằng cả người bán và người mua đều được bảo vệ dưới sự giám sát của pháp luật, từ đó giảm thiểu rủi ro và tranh chấp sau này.
Vi bằng không phải là phương tiện để chứng minh quyền sở hữu bất động sản như sổ đỏ, sổ hồng (Nguồn: CSI Law)
Cụm từ "công chứng vi bằng" hoặc "công chứng Thừa phát lại" thường xuyên được nhắc đến trong các giao dịch mua bán nhà đất. Tuy nhiên, đây là những thuật ngữ gây nhầm lẫn, vì theo quy định pháp luật, vi bằng không có khả năng thay thế cho hợp đồng mua bán nhà đất đã được công chứng hoặc chứng thực. Những người sử dụng các thuật ngữ này thường có mục đích tạo ra sự hiểu nhầm, nhằm thuyết phục người mua ký vào một giao dịch mà thực chất không có đủ bảo đảm pháp lý.
Rõ ràng, việc mua bán nhà đất bằng vi bằng không đáp ứng được yêu cầu pháp lý và không cung cấp đủ bảo vệ pháp lý cho các bên trong giao dịch. Mua nhà là một quyết định lớn và đòi hỏi sự cẩn trọng, vì vậy, việc tuân thủ đúng các quy định pháp lý, bao gồm việc công chứng hoặc chứng thực hợp đồng mua bán, là hết sức quan trọng để đảm bảo quyền lợi của bạn được bảo vệ một cách toàn diện.
Việc mua bán nhà đất bằng vi bằng đặt ra nhiều rủi ro và không đảm bảo an toàn pháp lý cho người mua (Nguồn: Thư Viện Pháp Luật)
Vi bằng không có giá trị pháp lý tương đương với hợp đồng mua bán nhà đất được công chứng. Điều này có nghĩa là bạn không thể sử dụng vi bằng để đăng ký, sang tên sổ đỏ hoặc sổ hồng. Do đó, người mua không chính thức được công nhận là chủ sở hữu bất động sản theo pháp luật.
Người mua sẽ gặp khó khăn khi muốn xây dựng, sửa chữa hoặc thế chấp bất động sản vì không được pháp luật công nhận là chủ sở hữu. Điều này giới hạn đáng kể khả năng tận dụng tài sản của bạn.
Nếu muốn bán lại bất động sản, việc thiếu hợp đồng mua bán được công chứng sẽ làm phức tạp quy trình, khi bạn không được ghi tên trên sổ đỏ hoặc sổ hồng.
Bất động sản mua bằng vi bằng có thể đang được thế chấp, hoặc có quyết định thu hồi, mà người mua không hề biết. Khi xảy ra tranh chấp, vi bằng có thể không đủ mạnh để bảo vệ quyền lợi của bạn.
Người bán có khả năng bán cùng một bất động sản cho nhiều người khác mà không thông báo cho bạn, tạo ra một tình huống phức tạp và khó xử lý.
Như vậy việc mua bán nhà đất bằng vi bằng không đảm bảo tính hợp pháp và an toàn cho người mua. Để bảo vệ quyền lợi của mình, người mua nên tuân thủ quy định pháp luật và thực hiện đúng quy trình pháp lý nhà ở, thực hiện giao dịch mua bán tại văn phòng công chứng. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro mà còn đảm bảo tính pháp lý và minh bạch cho cả bên mua và bên bán.
Việc lập vi bằng giúp minh bạch hóa quá trình mua bán (Nguồn: Luật Hùng Bách)
Dưới đây là hai trường hợp phổ biến khi mà việc lập vi bằng trở nên cần thiết và hợp lệ liên quan đến nhà đất.
Trong giao dịch mua bán nhà đất, việc giao nhận tiền là một bước quan trọng và cần được ghi nhận một cách rõ ràng. Vi bằng lập bởi thừa phát lại trong trường hợp này sẽ chính thức ghi nhận việc các bên đã thực hiện giao nhận tiền. Điều này giúp tạo ra một bằng chứng pháp lý cho việc giao dịch đã diễn ra, làm cơ sở cho các bước tiếp theo của giao dịch hoặc giải quyết tranh chấp nếu có.
Việc đặt cọc là bước đầu tiên trong quá trình mua bán, thể hiện sự cam kết của người mua đối với giao dịch. Vi bằng lập ra trong trường hợp này sẽ ghi nhận số tiền đặt cọc đã được chuyển từ người mua cho người bán, đồng thời xác nhận việc này là một phần của quá trình mua bán nhà đất. Vi bằng giúp bảo vệ quyền lợi của cả hai bên, đặc biệt nếu giao dịch không được hoàn thành như dự kiến.
Tóm lại, không thể mua nhà bằng vi bằng dù đây là một loại giấy tờ đóng vai trò quan trọng trong việc ghi nhận các sự kiện liên quan đến giao dịch mua bán nhà.
Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, OneHousing không chịu trách nhiệm về những trường hợp tự ý áp dụng mà không có sự tư vấn của Pro Agent.
Xem thêm
Có nên đặt cọc mua chung cư bằng vi bằng không?
Vi bằng là gì? Giá trị pháp lý của mua đất bằng vi bằng đến đâu?