Xu hướng nào sẽ định hình diện mạo đô thị trong tương lai?

Trong sự tiến triển nhanh chóng của xã hội, diện mạo của các đô thị đang trải qua sự biến đổi không ngừng. Từ việc sử dụng công nghệ thông tin đến các xu hướng xã hội và môi trường, mọi thứ đều góp phần vào việc định hình tương lai của các khu vực đô thị. Vậy, xu hướng nào sẽ chiếm ưu thế và thay đổi diện mạo của đô thị trong những năm tiếp theo? Điều này không chỉ là một câu hỏi đối với các nhà quản lý đô thị mà còn là vấn đề đối với cả cộng đồng toàn cầu.

Thách thức trong quá trình đô thị hóa hiện nay là gì?

Trong quá trình đô thị hóa đang diễn ra ở Việt Nam, mặc dù tốc độ phát triển đô thị đang tăng nhanh chóng, nhưng cũng đi kèm với nhiều thách thức đáng kể. Một trong những thách thức chính đó là vấn đề về quy hoạch, xây dựng và quản lý đô thị, không đồng đều giữa các khu vực, tạo ra sự khác biệt đáng kể trong việc phát triển đô thị.

Với tốc độ đô thị hóa đã tăng từ 30,5% vào năm 2010 lên hơn 42,6% vào năm 2023 và tiếp tục gia tăng. Mục tiêu đạt tối thiểu 45% vào năm 2025 và trên 50% vào năm 2030 đặt ra một áp lực phát triển lớn đối với các đô thị. Theo thống kê của Bộ Xây dựng, đến tháng 10 năm 2023, cả nước có 902 đô thị, gồm 2 đô thị loại đặc biệt, 22 đô thị loại I, 35 đô thị loại II, 46 đô thị loại III, và 794 đô thị khác. Mỗi năm, ước tính các đô thị của Việt Nam có thêm từ 1 đến 1,3 triệu dân.

Hiện nay, hệ thống pháp luật liên quan đến đầu tư xây dựng đô thị thiếu tính đồng bộ. Điều này dẫn đến sự phát triển tự phát của đô thị mà không có kế hoạch, gây ra một số vấn đề như thiếu hạ tầng kỹ thuật và xã hội, mất cảnh quan đô thị, đặc biệt là tại các khu vực thành phố. Sự quá tải cơ sở hạ tầng đô thị, vấn đề an ninh xã hội không đảm bảo, kẹt xe, ô nhiễm môi trường, thiếu việc làm và tăng nguy cơ về tệ nạn xã hội đều là những vấn đề đang diễn ra phổ biến.

Theo ông Nguyễn Văn Đính - Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), một số tỉnh, thành phố tại Việt Nam đứng đầu về ô nhiễm không khí, khiến người dân ngày càng cảm thấy thiếu không gian xanh. Đặc biệt là giới trẻ, với điều kiện sống và nhận thức bền vững cao hơn.

Ngoài ra, tình trạng thiếu hụt không gian xanh và mặt nước cũng đang ngày càng trở nên trầm trọng tại các đô thị Việt Nam. Theo Cục Hạ tầng kỹ thuật (Bộ Xây dựng), tỷ lệ cây xanh/mỗi người dân ở các đô thị của Việt Nam vẫn ở mức thấp, chỉ từ 2 - 3m2/người, so với mục tiêu tối thiểu của Liên hợp quốc là 10m2 và mục tiêu của các thành phố hiện đại trên thế giới từ 20 - 25m2/người. Điều này làm cho tỷ lệ cây xanh đô thị của Việt Nam chỉ bằng 1/5 - 1/10 so với trung bình thế giới và đặt ra một thách thức lớn trong việc cân nhắc thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường và tạo không gian sống xanh cho cư dân đô thị.

Tình trạng thiếu hụt không gian xanh và mặt nước cũng đang ngày càng tăng (Nguồn: moitruong)

Xu hướng nào sẽ định hình diện mạo đô thị trong tương lai?

Trong bối cảnh đô thị hóa Việt Nam hiện nay, phát triển đô thị xanh đang trở thành mô hình được người dân ưa chuộng và sớm định hình là xu hướng tất yếu của tương lai. Thực tế cho thấy, các nhà đầu tư có tầm nhìn đang đầu tư đáng kể vào không gian xanh, và nhận thức của người mua nhà về tiêu chí chọn lựa chỗ ở cũng đã có những thay đổi đáng kể.

Theo ông Đính, yếu tố về khoảng cách và giá cả đã dần không còn là tiêu chí hàng đầu khi lựa chọn thuê, mua nhà. Người mua nhà hiện nay chú trọng hơn vào phong cách, môi trường sống và hệ thống tiện ích nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống. Họ sẵn sàng chi thêm tiền và đi xa hơn để được thoả mãn các nhu cầu này.

Đáp ứng nhu cầu thực tế đó, nhiều nhà đầu tư đã tiên phong phát triển bất động sản xanh là các khu đô thị đáng sống nhất. Hiện tại, các dự án đô thị xanh, tập trung vào tiện ích, sức khỏe con người và môi trường xung quanh, đang trở thành mối quan tâm hàng đầu với lượng bán tốt vượt trội so với các dự án khác.

Nhiều nhà đầu tư đã tiên phong phát triển bất động sản xanh (Nguồn: tapchitaichinh)

Tuy nhiên, số lượng dự án thực tế vẫn còn khá kém so với nhu cầu và số lượng dự án được xây dựng trong suốt thập kỷ vừa qua. Đó là do nhiều nhà đầu tư bất động sản muốn làm công trình xanh nhưng chưa có kinh nghiệm. Nhiều nhà đầu tư lo ngại việc xây dựng và phát triển công trình xanh sẽ làm tăng chi phí đầu tư 20-30%, thậm chí cao hơn.

Thực tế, theo các nghiên cứu trên thế giới, các công trình bất động sản xanh đòi hỏi tăng vốn đầu tư 3 - 8% so với đầu tư thông thường, nhưng sẽ tiết kiệm được từ 15 - 30% năng lượng sử dụng, giảm 30 - 35% lượng khí thải carbon, tiết kiệm từ 30 - 50% lượng nước sử dụng, và 50 - 70% chi phí xử lý chất thải.

Bên cạnh đó, nhiều người dân chưa nhận thức chính xác về công trình xanh, làm ẩn chứa rủi ro cho nhiều nhà đầu tư trục lợi, mượn danh dự án bất động sản xanh để quảng bá nhằm gia tăng khả năng thu hút, xoay vòng vốn, mở rộng diện khách hàng.

Do đó, để thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế xanh của Việt Nam, đại diện VARS cho rằng việc xây dựng và triển khai các quy trình đánh giá, chứng nhận và cấp chứng chỉ cho vật liệu, thiết bị, công trình xanh là rất cần thiết. Điều này giúp tạo ra các tiêu chuẩn cụ thể và định lượng, từ đó giúp các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân dễ dàng thực hiện và đạt được các tiêu chuẩn xanh.

Xây dựng và phát triển công trình xanh làm chi phí đầu tư tăng cao hơn (Nguồn: kinhtedothi)

Trên thế giới, đã có nhiều hệ thống đánh giá tiêu chuẩn cho các công trình xanh như Edge của tổ chức IFC thuộc Ngân hàng Thế giới, Green Mark ở Singapore, Leed tại Mỹ, và nhiều hệ thống khác. Việc áp dụng các tiêu chuẩn này sẽ giúp đảm bảo rằng các công trình xây dựng mới và cải thiện được thiết kế và xây dựng một cách bền vững, hạn chế tác động tiêu cực đến môi trường.

Ngoài ra, cần tăng cường công tác tuyên truyền và phổ biến kiến thức về việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và thiết bị thân thiện với môi trường. Việc nâng cao nhận thức của các đối tượng liên quan về lợi ích của việc sử dụng các công nghệ và phương pháp xanh không chỉ giúp giảm thiểu lượng khí thải và tiết kiệm năng lượng mà còn đóng góp vào việc bảo vệ môi trường và cải thiện chất lượng cuộc sống cho cộng đồng.

Như vậy, xu hướng của tương lai sẽ là phát triển đô thị xanh, nhằm tạo ra môi trường sống lành mạnh, bền vững và hài hòa với thiên nhiên. Hy vọng thông qua những nỗ lực của nhiều bên, người Việt có thể định hình diện mạo đô thị trong tương lai một cách tích cực và bền vững hơn. 

Xem thêm:

Sự bùng nổ của công nghệ và những tác động đến thị trường bất động sản

Thị trường bất động sản bùng nổ khi Kiều bào được mua nhà