Trái phiếu là gì? Điểm khác nhau giữa trái phiếu và cổ phiếu là gì?

Trái phiếu là một khái niệm quan trọng của lĩnh vực tài chính và đầu tư, đóng vai trò lớn trong việc huy động vốn và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, tổ chức hoặc chính phủ để vay vốn. OneHousing sẽ chỉ ra điểm khác biệt chính giữa trái phiếu và cổ phiếu và bạn sẽ biết thêm về trái phiếu iBond của ngân hàng Techcombank.

Thông tin chung về trái phiếu

Trái phiếu là một loại giấy tờ chứng minh quyền sở hữu của người mua trái phiếu đối với một khoản tiền vay mà người phát hành trái phiếu đã vay từ người mua. Khi mua trái phiếu, người mua sẽ nhận được lãi suất cố định hoặc biến động theo thời gian, được gọi là coupon, và sẽ được hoàn trả vốn vào ngày đáo hạn của trái phiếu.

Trái phiếu là một công cụ tài chính phổ biến để huy động vốn cho các doanh nghiệp, chính phủ, hay tổ chức phi lợi nhuận. Trái phiếu có nhiều loại khác nhau, phụ thuộc vào điều kiện phát hành, tính chất của coupon, và quyền lợi của người mua trái phiếu.

Đặc điểm của trái phiếu

Khi mua trái phiếu, có một số đặc điểm mà bạn cần lưu ý:

Mệnh giá: Đây là giá trị gốc của trái phiếu, thường là 100 đơn vị tiền tệ, mà người mua trái phiếu sẽ nhận được khi trái phiếu đáo hạn. Mệnh giá cũng là cơ sở để tính toán coupon của trái phiếu.
Coupon: Lãi suất mà người phát hành trái phiếu phải trả cho người mua trái phiếu trong suốt thời hạn của trái phiếu. Coupon có thể là cố định, biến động, hay không có. Coupon cố định là lãi suất không đổi trong suốt thời hạn của trái phiếu. Dạng biến động là lãi suất thay đổi theo một chỉ số tham chiếu, như lãi suất liên ngân hàng, hay chỉ số giá tiêu dùng. Coupon không có là trường hợp trái phiếu không trả lãi suất, mà chỉ trả vốn khi đáo hạn. Trái phiếu không có coupon thường được bán với giá thấp hơn mệnh giá, để tạo ra lợi nhuận cho người mua trái phiếu.
Thời hạn: Khoảng thời gian mà trái phiếu còn hiệu lực, từ ngày phát hành đến ngày đáo hạn. Thời hạn của trái phiếu có thể từ vài tháng đến vài chục năm. Thời hạn càng dài, rủi ro càng cao, và coupon càng cao.
Giá trị thị trường: Đây là giá mà trái phiếu được giao dịch trên thị trường. Giá trị thị trường có thể cao hơn, thấp hơn, hay bằng mệnh giá của trái phiếu, tùy thuộc vào nhu cầu và cung cấp của trái phiếu, cũng như các yếu tố khác như lãi suất thị trường, tình hình kinh tế,,.. Giá trị thị trường và coupon có mối quan hệ nghịch biến, tức là khi giá trị thị trường tăng, coupon giảm, và ngược lại.
Tỷ suất sinh lời: Đây là tỷ lệ giữa coupon và giá trị thị trường của trái phiếu. Tỷ suất sinh lời cho biết lợi nhuận mà người mua trái phiếu có thể thu được nếu giữ trái phiếu đến đáo hạn.

Phân loại trái phiếu

Đọc tiếp

Trái phiếu có nhiều loại khác nhau, phụ thuộc vào điều kiện phát hành, tính chất của coupon, và quyền lợi của người mua. Một cách phân loại trái phiếu là theo người phát hành, và một cách khác là theo lợi tức trái phiếu.

trai-phieu-la-gi-diem-khac-nhau-giua-trai-phieu-va-co-phieu-la-gi-onehousing-1

Trái phiếu được xem là hình thức đầu tư an toàn hơn cổ phiếu. (Nguồn: Thư viện pháp luật).

Phân loại theo người phát hành

Trái phiếu chính phủ: Là trái phiếu do chính phủ của một quốc gia phát hành để tài trợ cho ngân sách, chi tiêu công, hay các dự án phát triển. Trái phiếu chính phủ thường có thời hạn dài, coupon thấp, và rủi ro thấp, vì được bảo đảm bởi uy tín và khả năng thanh toán của chính phủ.
Trái phiếu doanh nghiệp: Là trái phiếu do các doanh nghiệp, như các công ty, ngân hàng, hay tập đoàn, phát hành để huy động vốn cho hoạt động kinh doanh, mở rộng thị trường, hay mua sáp nhập. Trái phiếu doanh nghiệp thường có thời hạn ngắn, coupon cao, và rủi ro cao, vì phụ thuộc vào hiệu quả và khả năng thanh toán của các doanh nghiệp.
Trái phiếu các tổ chức tài chính, ngân hàng: Tổ chức tài chính sẽ phát hành trái phiếu trên thị trường cho những người cho mượn, và có trách nhiệm trả lại số tiền mượn khi trái phiếu đáo hạn. Những trái phiếu này thường có mệnh giá lớn và thời hạn cố định, thường từ 1 đến 30 năm.

Phân loại theo lợi tức

Trái phiếu coupon cố định: Trái phiếu có lãi suất không đổi trong suốt thời hạn của trái phiếu. Chúng thường có giá trị thị trường ổn định, vì không bị ảnh hưởng bởi biến động của lãi suất thị trường. Tuy nhiên, trái phiếu coupon cố định cũng có nhược điểm là không thể thích ứng với sự thay đổi của nhu cầu và cung cấp của trái phiếu, cũng như các yếu tố kinh tế khác. Trái phiếu coupon cố định thường được ưa chuộng bởi những nhà đầu tư thận trọng, muốn bảo toàn vốn và thu nhập ổn định.
Trái phiếu coupon biến động: Trái phiếu có lãi suất thay đổi theo một chỉ số tham chiếu, như lãi suất liên ngân hàng, hay chỉ số giá tiêu dùng. Chúng thường có giá trị thị trường linh hoạt, vì có thể thích ứng với biến động của lãi suất thị trường. Tuy nhiên, trái phiếu coupon biến động cũng có nhược điểm là không thể đảm bảo thu nhập ổn định cho người mua trái phiếu, vì lãi suất của trái phiếu phụ thuộc vào chỉ số tham chiếu, mà có thể tăng hoặc giảm theo thời gian. Đây là loại tài sản dành cho các nhà đầu tư mạo hiểm, muốn tận dụng cơ hội và chấp nhận rủi ro của biến động lãi suất.

trai-phieu-la-gi-diem-khac-nhau-giua-trai-phieu-va-co-phieu-la-gi-onehousing-2

Trái phiếu được phân thành 2 loại chính theo đơn vị phát hành và theo lợi tức. (Nguồn: Tạp chí Luật sư).

Trái phiếu không có coupon: Trái phiếu không trả lãi suất, mà chỉ trả vốn khi đáo hạn. Chúng thường có giá trị thị trường thấp hơn mệnh giá, để tạo ra lợi nhuận cho người mua trái phiếu. Tuy nhiên, trái phiếu không có coupon cũng có nhược điểm là không có thu nhập định kỳ cho người mua trái phiếu, và có rủi ro cao nếu người phát hành trái phiếu không có khả năng trả nợ.

Sự khác biệt giữa trái phiếu và cổ phiếu

Tiêu chí	Trái phiếu	Cổ phiếu
Khái niệm	Trái phiếu là giấy tờ chứng minh quyền sở hữu của người mua trái phiếu đối với một khoản tiền vay mà người phát hành trái phiếu đã vay từ người mua.	Cổ phiếu là giấy tờ chứng minh quyền sở hữu của người mua cổ phiếu đối với một phần vốn góp của công ty phát hành cổ phiếu.
Chủ thể phát hành	Trái phiếu có thể được phát hành bởi các đối tượng khác nhau, như chính phủ, các tổ chức quốc tế, các doanh nghiệp.	Cổ phiếu chỉ được phát hành bởi các doanh nghiệp có tư cách pháp nhân, như công ty cổ phần
Quyền của chủ sở hữu	Người mua trái phiếu có quyền nhận lãi suất (coupon) và hoàn trả vốn theo điều kiện phát hành của trái phiếu. Người mua trái phiếu không có quyền tham gia quản trị hay phân chia lợi nhuận của công ty phát hành trái phiếu.	Người mua cổ phiếu có quyền tham gia quản trị và phân chia lợi nhuận của công ty phát hành cổ phiếu, thông qua việc bỏ phiếu, nhận cổ tức, hay bán cổ phiếu
Thời gian sở hữu	Người mua trái phiếu chỉ sở hữu trái phiếu trong một khoảng thời gian nhất định, từ ngày phát hành đến ngày đáo hạn của trái phiếu. Sau khi trái phiếu đáo hạn, người mua trái phiếu sẽ không còn quyền sở hữu trái phiếu.	Người mua cổ phiếu sở hữu cổ phiếu vô thời hạn, cho đến khi người mua cổ phiếu bán cổ phiếu, hoặc khi công ty phát hành cổ phiếu giải thể, phá sản.
Thứ tự ưu tiên thanh toán khi công ty giải thể, phá sản.	Người mua trái phiếu có thứ tự ưu tiên thanh toán cao hơn người mua cổ phiếu, vì trái phiếu là nợ của công ty phát hành trái phiếu. Người mua trái phiếu sẽ được thanh toán trước khi công ty phát hành trái phiếu thanh toán cho các chủ sở hữu khác	Người mua cổ phiếu có thứ tự ưu tiên thanh toán thấp hơn người mua trái phiếu, vì cổ phiếu là vốn góp của công ty phát hành cổ phiếu. Người mua cổ phiếu sẽ chỉ được thanh toán sau khi công ty phát hành cổ phiếu thanh toán hết nợ cho các chủ sở hữu khác.

Giới thiệu trái phiếu iBond của Techcombank

Trái phiếu iBond là sản phẩm trái phiếu doanh nghiệp được thiết kế đặc biệt bởi Techcom Securities (TCBS) dành cho những khách hàng cá nhân muốn đa dạng hóa danh mục đầu tư, nhận lãi suất ổn định và cơ cấu thanh khoản linh hoạt. Loại trái phiếu này có nhiều gói sản phẩm phù hợp với nhu cầu và chiến lược đầu tư của khách hàng, như:

trai-phieu-la-gi-diem-khac-nhau-giua-trai-phieu-va-co-phieu-la-gi-onehousing-3

Trái phiếu iBond của Techcombank có nhiều sản phẩm với lãi suất tốt. (Nguồn: TCBS).

Trái phiếu iBond Pro: Dành cho khách hàng đầu tư ngắn hạn, mong muốn nhận được tiền bán trái phiếu phù hợp với kế hoạch chi tiêu cá nhân. Gồm các mã trái phiếu iBond Pro90, Pro120, Pro150, Pro180, Pro360, có kỳ hạn từ 3 đến 12 tháng, lãi suất lên tới 15%/năm, và được hỗ trợ dịch vụ môi giới bán lại trước hạn qua hệ thống iConnect.
Trái phiếu iBond Prix: Dành cho khách hàng đầu tư dài hạn, mong muốn tích lũy vốn với mức sinh lời vượt trội. Gồm các mã trái phiếu iBond Prix, có kỳ hạn từ 1 đến 5 năm, lãi suất lên tới 20%/năm, và được hỗ trợ dịch vụ môi giới bán lại trước hạn qua hệ thống iConnect.
Trái phiếu iBond Prix Plus: Dành cho khách hàng đầu tư dài hạn, mong muốn tận dụng cơ hội tăng giá của trái phiếu. Gồm các mã trái phiếu iBond Prix Plus, có kỳ hạn từ 1 đến 5 năm, lãi suất biến động theo chỉ số tham chiếu, và được hỗ trợ dịch vụ môi giới bán lại trước hạn qua hệ thống iConnect.

Tóm lại, trái phiếu và cổ phiếu có vai trò và tính chất khác nhau trong thế giới tài chính. Trái phiếu là một công cụ vay nợ cho các công ty và tổ chức, trong khi cổ phiếu đại diện cho phần sở hữu và quyền biểu quyết trong một công ty. Việc hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại giấy tờ này là quan trọng để đưa ra quyết định đầu tư thông minh và cân nhắc rủi ro và lợi nhuận tiềm năng.

Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, OneHousing không chịu trách nhiệm về những trường hợp tự ý áp dụng mà không có sự tư vấn của Pro Agent.

Xem thêm

Sở hữu 500 triệu, có nên dồn hết để mua trái phiếu không?

Các điểm cần lưu ý khi đầu tư cổ phiếu bất động sản