Trái phiếu doanh nghiệp và những điều nhà đầu tư cần biết

Trái phiếu doanh nghiệp là loại chứng khoán khá phổ biến. Vậy trái phiếu doanh nghiệp là gì? Chúng có những đặc điểm như thế nào và nhà đầu tư cần lưu ý gì trước khi đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp?

Khái niệm trái phiếu doanh nghiệp

Trái phiếu doanh nghiệp là loại hình chứng khoán được phát hành bởi các chủ thể là doanh nghiệp dưới hình thức chứng chỉ hoặc bút toán ghi nợ. Người sở hữu trái phiếu được gọi là các Trái chủ. Trái chủ sẽ nhận được khoản tiền lãi định kỳ và được nhận lại số tiền gốc sau khi kết thúc kỳ hạn của trái phiếu (đáo hạn).

Bản chất của trái phiếu là một chứng khoán nợ mà người mua trái phiếu là những chủ nợ của doanh nghiệp. Chính vì thế, trong trường hợp doanh nghiệp phá sản, những trái chủ cũng được ưu tiên việc trả nợ sau đó tài sản còn dư mới được chia cho các cổ đông.

Thứ tự trả nợ khi doanh nghiệp phá sản bạn có thể tham khảo:

• Chi phí phá sản
• Lương người lao động, trợ cấp và những khoản bảo hiểm cho người lao động theo hợp đồng đã ký hết
• Nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước (thuế)
• Các khoản nợ của các đối tượng khác bao gồm các trái chủ

Trường tài sản của doanh nghiệp sau khi đã thanh toán các khoản nợ trên vẫn còn thì phần còn lại thuộc về các cổ đông (đối với doanh nghiệp cổ phần), chủ doanh nghiệp tư nhân, chủ công ty TNHH một thành viên, thành viên của công ty TNHH có hai thành viên trở lên, thành viên công ty hợp danh.

Trái phiếu là loại hình chứng khoán phổ biến tại Việt Nam (Ảnh: Báo điện tử Chính phủ)

Đặc điểm trái phiếu doanh nghiệp

Nhìn chung, trái phiếu doanh nghiệp có một số đặc điểm:

• Lãi suất trái phiếu doanh nghiệp thường cao hơn nhiều so với lãi suất của trái phiếu Chính phủ
• Là kênh huy động vốn nhanh của doanh nghiệp
• Không làm pha loãng tỷ lệ cổ phiếu của doanh nghiệp
• Tạo được sự uy tín và quảng bá thương hiệu của doanh nghiệp trên thị trường
• Tạo sự thuận lợi cho doanh nghiệp trong các lần huy động vốn tiếp theo

Lãi suất trái phiếu doanh nghiệp thường cao hơn so với lãi suất của trái phiếu Chính phủ (Ảnh: Tin nhanh chứng khoán)

Phân loại trái phiếu doanh nghiệp

Có nhiều cách để phân loại trái phiếu. Trong đó, có những cách phân loại phổ biến như dựa trên đơn vị phát hành, dựa trên hình thức giao dịch hay dựa trên kỳ hạn của trái phiếu.

• Dựa trên đơn vị phát hành, người ta chia trái phiếu thành 2 nhóm là trái phiếu Chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp
• Dựa trên hình thức giao dịch, người ta chia trái phiếu thành 2 loại là:
• Trái phiếu niêm yết: là loại trái phiếu được đăng ký và lưu ký tại các trung tâm lưu ký chứng khoán. Các loại trái phiếu này được giao dịch một cách phổ biến và rộng rãi ra công chứng trên các sàn giao dịch chứng khoán như HSX, HNX,...
• Trái phiếu OTC (thị trường phi tập trung): loại cổ phiếu này được giao dịch theo nguyên tắc thuận mua vừa bán, không được quản lý và kiểm soát cũng như không bị ràng buộc bởi những chính sách về pháp lý
• Dựa trên kỳ hạn, trái phiếu doanh nghiệp có 3 loại:
• Kỳ hạn: 1 - 5 năm được gọi là trái phiếu ngắn hạn
• Kỳ hạn: 5 - 12 năm gọi là trái phiếu trung hạn
• Kỳ hạn: 12 - 30 năm gọi là trái phiếu dài hạn

Phân chia trái phiếu dựa trên kỳ hạn nắm giữ trái phiếu (Ảnh: Luật AAC)

Trái phiếu doanh nghiệp và những ưu nhược điểm

So với việc phát hành cổ phiếu, việc phát hành trái phiếu có những ưu điểm nổi trội khiến đây trở thành một kênh huy động vốn được nhiều doanh nghiệp lựa chọn. Đầu tiên, trái phiếu có lãi suất cao nên vì thế sẽ thu hút được nhiều nhà đầu tư hơn so với các kênh đầu tư khác như trái phiếu chính phủ và tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn.

Ngoài ra, việc phát hành trái phiếu không làm ảnh hưởng đến tỷ lệ nắm giữ cổ phiếu của các cổ đông. Vì thế, cổ đông không lo về việc mất quyền kiểm soát và sở hữu doanh nghiệp nên đây cũng là một kênh huy động vốn thường được doanh nghiệp lựa chọn.

Những điều cần biết trước khi đầu tư trái phiếu doanh nghiệp

Lựa chọn doanh nghiệp uy tín

Việc lựa chọn doanh nghiệp uy tín là một trong những tiêu chí ưu tiên hàng đầu khi lựa chọn mua trái phiếu doanh nghiệp. Nhất là trong khi thị trường trái phiếu Việt Nam đang vướng vào nhiều “lùm xùm” khi bị các doanh nghiệp làm ăn không chân chính lợi dụng để huy động vốn phục vụ cho những mục đích riêng trái với công bố.

Kỳ hạn của trái phiếu

Kỳ hạn của trái phiếu cung cấp thông tin cho nhà đầu tư chứng khoán tính toán được số lần nhận lãi và thời điểm đáo hạn để nhận lại tiền gốc. Ngoài ra, giá trái phiếu cũng biến động tùy thuộc vào kỳ hạn của trái phiếu nên nhà đầu tư cần phải xác định được kỳ hạn trước khi mua trái phiếu.

Lãi suất của trái phiếu

Lãi suất của trái phiếu được hiểu là phần lợi nhuận mà bạn nhận được kể từ thời điểm bạn mua trái phiếu đến khi trái phiếu đáo hạn (nếu nắm giữ mà không bán). Theo thống kế của Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam theo số liệu của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội, lãi suất của trái phiếu trung bình từ 8 - 9% trong thời điểm tháng 4/2022 đến từ 90% là các ngân hàng thương mại và 10% là các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực khác.

Trên đây là những thông tin cơ bản và những hiểu biết về trái phiếu doanh nghiệp. Hy vọng bài viết đã cung cấp những kiến thức hữu ích giúp nhà đầu tư có thể giao dịch trái phiếu doanh nghiệp một cách an toàn và hiệu quả!

Xem thêm 

So sánh trái phiếu Chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp

Làm thế nào để đầu tư trái phiếu hiệu quả?