Tìm hiểu chỉ số ROCE và những lưu ý khi sử dụng chỉ số ROCE

Chỉ số ROCE đo lường khả năng của doanh nghiệp tạo ra lợi nhuận trên một đồng vốn sử dụng. Với doanh nghiệp, ROCE giúp đánh giá hiệu suất hoạt động để điều chỉnh chính sách kinh doanh sao cho phù hợp. Đây cũng là một chỉ số không thể bỏ qua trong phân tích kĩ thuật chứng khoán. Dựa vào chỉ số ROCE, nhà đầu tư chứng khoán sẽ xác định được doanh nghiệp có đang hoạt động tốt hay không và tiềm năng cổ phiếu sinh lợi nhuận ra sao. 

Khái niệm chỉ số ROCE

ROCE (viết tắt của Return on Capital Employed) là tỷ lệ thu nhập trên số vốn được sử dụng. Chỉ số này đo lường khả năng sinh lời và hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. 

Chỉ số ROCE thể hiện tỷ lệ thu nhập trên số vốn được doanh nghiệp sử dụng (Nguồn: DNSE) 

Chỉ số ROCE giúp doanh nghiệp biết được mức độ sinh lời từ số vốn đầu tư ban đầu. Trong khi đó, các nhà đầu tư chứng khoán thường sử dụng ROCE để đánh giá tiềm năng phát triển của doanh nghiệp mà mình chuẩn bị đầu tư. ROCE càng cao, khả năng sinh lời của doanh nghiệp càng mạnh và cổ phiếu doanh nghiệp đó phát hành càng đáng để đầu tư. 

Chỉ số ROCE có ý nghĩa như thế nào?

Về bản chất, ROCE cho biết số tiền lãi mà một doanh nghiệp tạo ra trên một đồng vốn được sử dụng. ROCE cao đồng nghĩa với việc  chiến lược sử dụng vốn của doanh nghiệp hiệu quả và có khả năng phát triển bền vững. Ngược lại, ROCE thấp cho thấy doanh nghiệp có thể đang chi tiền lãng phí, kể cả trong việc phân bổ vốn và đầu tư.

Một doanh nghiệp có thể so sánh chỉ số ROCE của mình giữa các thời kỳ, với mức ROCE trung bình trong ngành hoặc so sánh với ROCE của các doanh nghiệp cạnh tranh. Càng so sánh chi tiết, việc đánh giá hiệu suất của doanh nghiệp càng hiệu quả. 

Chỉ số ROCE đặc biệt hữu ích khi so sánh hiệu suất của các doanh nghiệp trong những lĩnh vực thâm dụng vốn (sử dụng vốn với cường độ cao). Có thể kể đến lĩnh vực tiện ích công cộng, năng lượng hay viễn thông. 

Chỉ số ROCE cao thể hiện doanh nghiệp đang sử dụng vốn hiệu quả (Nguồn: LiteFinance) 

Một chỉ số đo lường khả năng doanh nghiệp tạo ra lợi nhuận trên vốn khác là ROE (Return on Equity). Tuy nhiên, ROE chỉ phân tích khả năng sinh lời liên quan đến vốn chủ sở hữu của cổ đông. Trong khi đó, ROCE xem xét cả nợ và vốn chủ sở hữu.

Đối với các nhà đầu tư chứng khoán, ROCE là một yếu tố phân tích kĩ thuật chứng khoán hiệu quả. Nó giúp nhà đầu tư thiết lập danh mục và xây dựng chiến lược đầu tư trong tương lai. Phần lớn nhà đầu tư thường ưu tiên các doanh nghiệp có mức tăng trưởng ROCE ổn định hơn là những doanh nghiệp có mức ROCE biến động liên tục. 

Công thức tính chỉ số ROCE

Chỉ số ROCE của một doanh nghiệp có thể được tính bằng công thức: 

ROCE = (EBIT / Tổng vốn sử dụng) x 100% 

Trong đó:

• EBIT (Earnings Before Interest and Taxes) là tổng thu nhập trước thuế và lãi vay của doanh nghiệp. Nó được tính bằng cách trừ chi phí giá vốn hàng bán và chi phí hoạt động khỏi doanh thu.
• Vốn sử dụng là tổng tài sản của doanh nghiệp trừ đi các khoản nợ ngắn hạn (hoặc bằng tổng tài sản cố định cộng thêm vốn lưu động). 

Công thức tính chỉ số ROCE (Nguồn: EDUCBA) 

Giả sử, doanh nghiệp A có lợi nhuận trước thuế và lãi vay là 20 tỷ VNĐ, vốn sử dụng là 70 tỷ VNĐ. Chỉ số ROCE = (20/70) x 100 = 28.6% 

doanh nghiệp B có lợi nhuận trước thuế và lãi vay là 30 tỷ VNĐ, vốn sử dụng là 120 tỷ VNĐ. Chỉ số ROCE = (30/120) x 100 = 25%. 

So sánh 2 doanh nghiệp có thể thấy dù lợi nhuận của doanh nghiệp A thấp nhưng vẫn hoạt động hiệu quả hơn doanh nghiệp B (do sử dụng ít vốn hơn nên chỉ số ROCE cao hơn).  

Lợi ích và hạn chế của chỉ số ROCE

Dựa vào những đặc điểm kể trên, có thể tổng kết được rằng chỉ số ROCE có những lợi ích: 

• Cho biết mức độ hiệu quả trong việc sử dụng vốn của doanh nghiệp để tạo ra lợi nhuận. 
• Doanh nghiệp có thể điều chỉnh chiến lược nếu tỷ lệ ROCE thấp hoặc giảm dần qua các năm.
• ROCE cao và ổn định làm tăng khả năng tăng trưởng của doanh nghiệp trong tương lai, giúp doanh nghiệp thu hút thêm vốn đầu tư. 
• Hỗ trợ đắc lực cho nhà đầu tư chứng khoán trong việc chọn mua cổ phiếu có tiềm năng sinh lợi nhuận tốt. 

ROCE có thể biến động theo thời gian (Nguồn: DNSE) 

Tuy nhiên, khi sử dụng chỉ số ROCE trong phân tích kĩ thuật chứng khoán, nhà đầu tư cũng cần cẩn trọng vì: 

• Biến động của chỉ số ROCE có thể biến động theo thời gian và rủi ro của thị trường. Một doanh nghiệp có ROCE cao trong ngắn hạn không đồng nghĩa với việc nó cũng hoạt động hiệu quả trong dài hạn. 
• Chỉ số ROCE của các ngành khác nhau cũng sẽ khác nhau. Việc so sánh chỉ số của các ROCE giữa các doanh nghiệp khác lĩnh vực sẽ trả về kết quả khập khiễng. Từ đó, không thể hiện được chính xác hiệu suất của doanh nghiệp trên thị trường. 

Lưu ý khi sử dụng chỉ số ROCE

Theo lời khuyên từ các chuyên gia, nhà đầu tư nên tính toán ROCE của một doanh nghiệp, một ngành nghề qua nhiều năm. Điều này sẽ giúp nhà đầu tư có cái nhìn tổng quan nhất về quá trình phát triển của doanh nghiệp, từ đó dự đoán được xu hướng tăng giá của cổ phiếu mà doanh nghiệp phát hành.  

Nhà đầu tư cần lưu ý tính toán và so sánh ROCE của cùng một doanh nghiệp qua nhiều năm (Nguồn: DNSE) 

Ngoài ra, nhà đầu tư cũng nên xem xét đồng thời chỉ số ROCE cùng các chỉ số khác như ROA và ROE. Trong phân tích kĩ thuật chứng khoán, chỉ khi đánh giá cùng lúc nhiều chỉ số, nhà đầu tư mới có thể đưa ra quyết định một cách khách quan. 

 Xem thêm

Cách giao dịch chứng khoán bằng chiến lược “Hit and Run”

Những điều nhà đầu tư cần biết về chỉ số ROA trong đầu tư chứng khoán