Tâm lý sợ bỏ lỡ cơ hội trong đầu tư chứng khoán và cách vượt qua nó

Tâm lý sợ bỏ lỡ cơ hội trong đầu tư chứng khoán đã trở nên phổ biến hơn với sự phát triển của mạng xã hội. Điều này có thể gây ra áp lực lên người khác, khiến họ cảm thấy cần phải tham gia hoặc trải nghiệm điều gì đó tương tự để không bị “bỏ lỡ”. Bài viết sau đây sẽ chia sẻ một vài kiến thức về tâm lý chứng khoán này và cách kiểm soát nó. 

Hiệu ứng FOMO khi tham gia đầu tư chứng khoán (nguồn: tapchitaichinh)  

FOMO trong đầu tư chứng khoán

FOMO là viết tắt của "Fear Of Missing Out", tạm dịch là "sợ bỏ lỡ". Đây là một hiện tượng tâm lý mà trong đó, một người cảm thấy lo lắng, sợ hãi hoặc không yên tâm khi nghĩ rằng họ có thể bỏ lỡ những trải nghiệm thú vị, cơ hội hay thông tin quan trọng mà người khác đang trải qua. FOMO thường liên quan đến sự so sánh xã hội và cảm giác cần phải liên tục cập nhật thông tin hoặc tham gia vào các hoạt động để không bị "tụt hậu".

Trong đầu tư chứng khoán, FOMO (Fear Of Missing Out) là nỗi sợ bỏ lỡ cơ hội đầu tư, đặc biệt khi giá của cổ phiếu hoặc tài sản nào đó đang tăng mạnh. Đây là một hiện tượng tâm lý phổ biến mà các nhà đầu tư có thể gặp phải, có thể dẫn đến những quyết định đầu tư không lý trí. Nó có thể bao gồm những biểu hiện như: 

Mua vào cổ phiếu khi giá đang tăng cao

Nhà đầu tư có thể cảm thấy áp lực phải mua cổ phiếu ngay lập tức vì lo sợ rằng giá sẽ tiếp tục tăng và họ sẽ bỏ lỡ cơ hội kiếm lợi nhuận.

Không muốn bán ra dù giá đã tăng cao 

Sợ rằng giá sẽ còn tiếp tục tăng, nhà đầu tư có thể không muốn bán cổ phiếu dù đã đạt mức lợi nhuận kỳ vọng, lo ngại rằng mình sẽ bỏ lỡ thêm lợi nhuận 

Đưa ra quyết định dựa trên tâm lý đám đông 

Nhà đầu tư có thể bị ảnh hưởng bởi hành động của người khác trên thị trường, dẫn đến việc mua vào hoặc bán ra không dựa trên phân tích cơ bản hoặc kỹ thuật của riêng mình. 

Bỏ qua kế hoạch đầu tư ban đầu 

Do áp lực tâm lý từ FOMO, nhà đầu tư có thể bỏ qua các nguyên tắc và chiến lược đầu tư ban đầu của mình, dẫn đến rủi ro cao hơn. 

Tác hại của việc FOMO trong giao dịch chứng khoán

Thua lỗ tài chính lớn 

Nhà đầu tư có thể mua cổ phiếu khi giá đã tăng cao do sợ bỏ lỡ cơ hội, dẫn đến việc mua ở mức giá đỉnh và gặp rủi ro lớn khi giá giảm sau đó. Khi giá bắt đầu giảm, nhà đầu tư có thể hoảng sợ và bán tháo cổ phiếu với giá thấp, gây ra thiệt hại tài chính đáng kể. 

Quyết định đầu tư không dựa trên phân tích 

Thiếu căn cứ kỹ thuật và cơ bản, quyết định đầu tư dựa trên cảm xúc và hành động của đám đông thay vì phân tích kỹ thuật. Giao dịch ngắn hạn không hợp lý, thường xuyên thực hiện các giao dịch ngắn hạn mà không có kế hoạch rõ ràng, làm tăng chi phí giao dịch và giảm lợi nhuận tổng thể. 

Ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý

Căng thẳng và lo lắng về việc bỏ lỡ cơ hội có thể gây căng thẳng và áp lực tâm lý, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần. Thua lỗ liên tục có thể làm mất tự tin, dẫn đến việc đưa ra các quyết định đầu tư thiếu tự tin và không nhất quán. 

Phá vỡ kế hoạch đầu tư dài hạn 

Nhà đầu tư có thể từ bỏ các chiến lược đầu tư dài hạn do bị cuốn theo biến động ngắn hạn và cảm xúc của thị trường, việc liên tục thay đổi chiến lược đầu tư có thể làm lệch hướng các mục tiêu tài chính dài hạn. 

Chi phí giao dịch tăng cao

Giao dịch thường xuyên do FOMO thường dẫn đến việc thực hiện nhiều giao dịch trong thời gian ngắn, làm tăng chi phí giao dịch (phí môi giới, thuế…). Thay vì đầu tư vào các cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng dài hạn, nhà đầu tư có thể bỏ lỡ các cơ hội này do tập trung vào những cơ hội ngắn hạn không bền vững. 

Tác hại của hiệu ứng FOMO trong đầu tư chứng khoán (nguồn: vietstock)

Nguyên nhân dẫn đến FOMO trên thị trường chứng khoán

FOMO trên thị trường chứng khoán xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Một trong những nguyên nhân chính là biến động giá mạnh, khi giá cổ phiếu tăng nhanh và mạnh, nhà đầu tư chứng khoán có thể lo sợ rằng mình sẽ bỏ lỡ cơ hội kiếm lợi nhuận nhanh chóng, dẫn đến việc mua vào một cách vội vàng. Khi nhiều người đầu tư vào một cổ phiếu nào đó và giá bắt đầu tăng, nhà đầu tư chứng khoán có thể cảm thấy áp lực phải tham gia để không bị bỏ lại phía sau.

Một nguyên nhân khác dẫn đến FOMO trong đầu tư chứng khoán là thiếu kinh nghiệm và kiến thức. Nhà đầu tư mới hoặc thiếu kinh nghiệm thường dễ bị ảnh hưởng bởi những biến động ngắn hạn và thông tin không chính xác, dẫn đến việc đưa ra quyết định dựa trên cảm xúc hơn là phân tích kỹ thuật hoặc cơ bản. Sự ảnh hưởng của truyền thông và mạng xã hội cũng là một yếu tố quan trọng trong tâm lý chứng khoán. Các phương tiện truyền thông và mạng xã hội thường khuếch đại các thông tin về những cổ phiếu hoặc tài sản đang tăng mạnh, tạo ra cảm giác cấp bách và sợ bỏ lỡ cơ hội.

Tham vọng kiếm lời nhanh cũng góp phần tạo nên FOMO trong đầu tư chứng khoán. Mong muốn kiếm lời nhanh chóng có thể thúc đẩy nhà đầu tư đưa ra những quyết định rủi ro, bỏ qua các chiến lược đầu tư dài hạn và cẩn trọng. Thiếu một chiến lược đầu tư rõ ràng cũng khiến nhà đầu tư dễ bị dao động trước các biến động thị trường và hành động dựa trên cảm xúc. Cuối cùng, nỗi sợ mất cơ hội là một yếu tố mạnh mẽ trong tâm lý chứng khoán. Nhà đầu tư chứng khoán lo sợ rằng một cơ hội đầu tư sẽ không còn nếu không hành động ngay lập tức, dẫn đến các quyết định thiếu cân nhắc và vội vàng.

Cách kiểm soát cảm xúc để không FOMO trong chứng khoán

Xây dựng kế hoạch đầu tư rõ ràng 

Đầu tiên bạn cần đặt ra cho mình một kế hoạch đầu tư cụ thể và rõ ràng dựa trên mục tiêu và chiến lược. Quan trọng cần xác định rõ ràng mục tiêu đầu tư dài hạn và các bước cụ thể để đạt được chúng.

Duy trì sự bình tĩnh và kiên nhẫn 

Tiếp theo đó, bạn hãy giữ bình tĩnh và kiên nhẫn mỗi khi đối mặt với biến động của thị trường. Đừng để cảm xúc như lo sợ hoặc mong muốn kiếm lời nhanh chóng làm mất đi lý trí của bạn.

Thực hiện nghiên cứu và phân tích 

Bạn phải dựa vào phân tích kỹ thuật và cơ bản để đưa ra quyết định đầu tư. Hiểu rõ về doanh nghiệp, ngành và yếu tố thị trường có ảnh hưởng đến cổ phiếu bạn quan tâm.

Đặt giới hạn và dừng lỗ 

Bạn cần thiết lập giới hạn lợi nhuận và dừng lỗ trước khi thực hiện một giao dịch. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro và bảo vệ vốn đầu tư của bạn.

Tránh áp đặt vàng vào cổ phiếu hot 

Bạn không nên theo đuổi cổ phiếu chỉ vì nó đang tăng giá mạnh. Thay vào đó, hãy tập trung vào các cơ hội đầu tư dựa trên nghiên cứu và phân tích kỹ thuật.

Thực hành tự kiểm soát 

Hãy học cách kiểm soát cảm xúc của mình và không để chúng chi phối quyết định đầu tư của bạn. Điều này có thể bao gồm việc tập trung vào các hoạt động giải trí khác ngoài thị trường chứng khoán và thực hành kỹ thuật giảm căng thẳng như yoga hoặc thiền.

Duy trì sự cân nhắc và đánh giá lại định kỳ 

Định kỳ đánh giá lại cơ hội đầu tư của bạn và xem xét xem chúng có phù hợp với kế hoạch đầu tư dài hạn của bạn không. Điều này giúp bạn tránh bị cuốn theo cảm xúc và FOMO.

Cách kiểm soát FOMO khi đầu tư chứng khoán (nguồn: aia)

Bài viết vừa rồi đã chia sẻ một số tâm lý chứng khoán về hội chứng FOMO của mọi người khi tham gia đầu tư chứng khoán. Hy vọng những thông tin này hữu ích dành cho bạn tìm cách kiểm soát cảm xúc và trạng thái khi tham gia vào lĩnh vực tài chính, chứng khoán. 

Xem thêm

Sử dụng hiệu quả đường MACD trong đầu tư chứng khoán

Kẻ thù số 1 của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán