Sự giống và khác nhau giữa đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và đầu tư gián tiếp nước ngoài (FPI)
Vốn đầu tư từ nước ngoài là khái niệm quen thuộc trong thị trường tài chính nói chung và đầu tư chứng khoán nói riêng. Hai hình thức lưu thông chính của nguồn vốn đầu tư này là đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và đầu tư gián tiếp nước ngoài (FPI). Mặc dù cùng là hình thức đầu tư quốc tế nhưng giữa FDI và FPI sẽ có những điểm khác biệt nhất định. Bài viết này sẽ cùng các nhà đầu tư so sánh để hiểu rõ hơn về FDI và FPI.
Thế nào là FDI - đầu tư trực tiếp nước ngoài?
FDI là tên viết tắt của Foreign Direct Investment - hình thức đầu tư trực tiếp nước ngoài. Giải thích một cách đơn giản, đây là hình thức đầu tư dài hạn của cá nhân (hoặc tổ chức) ở quốc gia A vào quốc gia B, bằng cách lập nhà xưởng sản xuất hoặc cơ sở kinh doanh tại quốc gia B. Khi đó, các cá nhân hoặc tổ chức đầu tư sẽ có toàn quyền kiểm soát hoạt động và quản lý tài sản của nhà xưởng sản xuất hoặc cơ sở kinh doanh mà mình thành lập.
FDI chỉ hình thức đầu tư trực tiếp nước ngoài Foreign Direct Investment (Nguồn: DNSE)
Thông thường, một nhà đầu tư khi lựa chọn hình thức FDI thường có mục đích:
- Mở rộng thị trường: Các doanh nghiệp FDI muốn tiếp cận thị trường mới để tăng doanh số bán hàng và nâng cao vị thế. Đầu tư trực tiếp giúp họ mở rộng quy mô kinh doanh cũng như tiếp cận với tệp khách hàng quốc tế tiềm năng.
- Tận dụng lợi thế cạnh tranh: FDI cho phép doanh nghiệp tận dụng lợi thế cạnh tranh để giảm thiểu nguồn vốn đầu tư, tăng năng suất lao động. Chẳng hạn, các nhà đầu tư tham gia hình thức FDI thường lựa chọn mở cơ sở kinh doanh ở những quốc gia có chi phí nhân công thấp, nguồn nguyên liệu dồi dào hoặc vị trí địa lý thuận lợi.
- Học hỏi công nghệ mới: Đầu tư trực tiếp giúp chia sẻ công nghệ, quản lý và kiến thức giữa các quốc gia. Các doanh nghiệp FDI có thể học hỏi từ môi trường kinh doanh mới và áp dụng kiến thức này ở quốc gia ban đầu của mình.
- Giảm thiểu rủi ro tài chính: Đầu tư vào nhiều thị trường giúp giảm rủi ro cho doanh nghiệp. Nếu một thị trường gặp khó khăn, họ vẫn có thể dựa vào các thị trường khác.
Ngoài ra, FDI còn góp phần quyết định sự biến động của thị trường đầu tư chứng khoán, ảnh hưởng trực tiếp đến sự tăng - giảm trong giá cổ phiếu của các nhóm ngành đầu tư.
Thế nào là FPI - đầu tư gián tiếp nước ngoài?
FPI là viết tắt của Foreign Portfolio Investment - hình thức đầu tư gián tiếp nước ngoài. Theo đó, các nhà đầu tư tại quốc gia A sẽ đầu tư vào các loại tài sản tài chính của quốc gia B như cổ phiếu, trái phiếu, chứng khoán,...
FPI chỉ hình thức đầu tư gián tiếp nước ngoài Foreign Portfolio Investment (Nguồn: Business Standard)
FPI thường liên quan đến việc mua bán tài sản tài chính (chủ yếu trên thị trường đầu tư chứng khoán) ở nước ngoài để kiếm lợi nhuận, mà không trực tiếp thành lập doanh nghiệp hoặc xây dựng nhà máy như các hoạt động FDI (đầu tư trực tiếp nước ngoài).
Sự giống và khác nhau của FDI và FPI
Điểm giống
Điểm chung đầu tiên của FDI và FPI là cả hai đều là hình thức đầu tư tư nhân quốc tế. Theo đó, các nhà đầu tư từ một nước sẽ đưa vốn sang nước khác để thực hiện các hoạt động giao dịch tài chính, từ đó thu lợi nhuận hoặc hướng đến các hiệu quả xã hội. Do vậy, cả hai hình thức đầu tư này đều phải đối mặt với những rủi ro về chính trị và tỷ giá hối đoái giữa hai đồng tiền.
Thứ hai, cả FDI và FPI đều vận hành với mục đích thu về lợi nhuận cho nhà đầu tư. Lợi nhuận này tỉ lệ thuận với kết quả hoạt động kinh doanh của chủ thể tiếp nhận đầu tư, cũng như với số vốn mà nhà đầu tư bỏ ra.
FDI và FPI đều là hình thức đầu tư tư nhân quốc tế nhưng có sự khác nhau ở quyền kiểm soát tài sản và vốn đầu tư (Nguồn: Paper Tyari)
Cuối cùng, dù là FDI hay FPI cũng cần tuân thủ theo luật pháp của quốc gia tiếp nhận đầu tư. Mỗi nền kinh tế khác nhau sẽ có những điều luật cụ thể với nguồn vốn đầu tư nước ngoài. Chính vì vậy, trước khi tham gia bất kỳ hình thức nào, tại bất cứ quốc gia nào, nhà đầu tư đều phải tìm hiểu kỹ chính sách đầu tư quốc tế của quốc gia đó để có thể duy trì hoạt động bền vững.
Điểm khác
Về cơ bản, FDI và FPI khác nhau ở hai yếu tố chính là quyền kiểm soát tài sản và vốn đầu tư.
Với quyền kiểm soát tài sản, nhà đầu tư FDI sẽ tự nắm quyền kiểm soát nguồn vốn, trực tiếp tham gia hoạt động kinh doanh và quản lý tài sản của cơ sở kinh doanh mình đầu tư. Hay nói cách khác, nhà đầu tư phải tự chịu trách nhiệm cho dù hoạt động kinh doanh sinh lời hay thua lỗ.
Ngược lại, nhà đầu tư FPI chỉ cần bỏ vốn. Tất cả các hoạt động còn lại liên quan đến việc quản lý, giám sát, vận hành,... cơ sở kinh doanh do một bên thứ ba đảm nhiệm. Trường hợp đầu tư có lời, bên thứ ba cũng sẽ nhận được phần trăm lợi nhuận.
Với vốn đầu tư, nhà đầu tư FDI cần bỏ ra một số vốn ban đầu nằm trong giới hạn quy định của luật pháp quốc gia tiếp nhận đầu tư. Thay vào đó, nhà đầu tư FPI có thể linh hoạt nguồn vốn dựa trên giá trị cổ phiếu (hoặc trái phiếu) mà công ty, tổ chức tiếp nhận đầu tư phát hành. Từ đó có thể kết luận rằng nhà đầu tư FPI phải đối mặt với ít rủi ro hơn khi dễ dàng điều chỉnh danh mục đầu tư theo tình hình thị trường và mục tiêu cá nhân.
Tóm lại, FDI đại diện cho việc đầu tư trực tiếp vào cơ sở sản xuất hoặc kinh doanh, trong khi FPI liên quan đến việc đầu tư gián tiếp vào tài sản tài chính như cổ phiếu và trái phiếu. Cả hai hình thức đều có lợi ích và rủi ro nhất định. Hiểu rõ về sự khác biệt giữa FDI và FPI sẽ là cách giúp các nhà đầu tư quyết định sử dụng vốn thông minh và hiệu quả.
Xem thêm
.png)
