Sử dụng chỉ báo Bollinger band đầu tư chứng khoán hiệu quả

Bollinger band là thuật ngữ quen thuộc đối với các nhà tài chính đầu tư chuyên giao dịch theo phân tích kỹ thuật. Đây là chỉ báo được phát triển bởi John Bollinger, được đánh giá là công cụ hữu hiệu giúp nhà đầu tư phân tích biến động giá. Vậy chỉ báo Bollinger band trong đầu tư chứng khoán là gì? Cách để sử dụng hiệu quả chỉ báo này như thế nào? Cùng tìm hiểu kỹ trong bài viết sau.

Chỉ báo Bollinger band là gì?

Trong đầu tư chứng khoán, Bollinger band là sự kết hợp giữa xu hướng và sự biến động giá, đem lại một chỉ báo có tính chính xác cao, cung cấp cho nhà tài chính đầu tư một khái niệm tương đối về mức giá cao hoặc thấp. Cụ thể, giá cao được định nghĩa khi nó nằm ở dải Bollinger band trên và giá thấp là khi nó nằm ở dải Bollinger band dưới. Theo đó, nhà đầu tư có thể dễ dàng trong việc dự đoán xu hướng giá thị trường và xác định được điểm giao dịch sao cho hợp lý.   

Các dải Bollinger band trên biểu đồ giao dịch (Ảnh: Yuanta)

Các thông số và cách tính Bollinger band

Bollinger band là chỉ báo được kết hợp giữa đường trung bình MA với độ lệch chuẩn. Chỉ báo này được cấu tạo từ 3 thành phần chính:

• Dải trên (Upper Band): Bao gồm dải giữa cộng với 2 độ lệch chuẩn. 
• Dải giữa (Middle Band): Chính là đường trung bình động SMA 20.
• Dải dưới (Lower Band): Bao gồm dải giữa trừ đi 2 độ lệch chuẩn. 

Trong đó, độ lệch chuẩn là một đại lượng thống kê được sử dụng để đo lường độ phân tán của một tập dữ liệu. Độ lệch chuẩn phản ánh sự chênh lệch giữa các giá trị theo từng thời điểm đánh giá với giá trị trung bình.

Bollinger band được xác định theo các công thức sau:

• Dải trên = SMA 20 + 2 x Độ lệch chuẩn trong 20 ngày
• Dải giữa = Giá trị trung bình của giá đóng cửa
• Dải dưới = SMA 20 - 2 x Độ lệch chuẩn trong 20 ngày

Ý nghĩa của chỉ báo Bollinger band

Chỉ báo Bollinger band là công cụ giúp nhà giao dịch đưa ra ý tưởng trong việc dự đoán xu hướng thị trường và xác định điểm vào lệnh thích hợp. Ngoài ra, nó cũng có một vài ý nghĩa quan trọng mà các nhà tài chính đầu tư cần nắm được.

Sự thu hẹp

Khi hai dải trên và dưới tiến lại gần nhau và di chuyển dần sát đến đường SMA 20 thì xuất hiện sự thu hẹp (còn gọi là siết chặt). Sự thu hẹp này thể hiện giai đoạn khi giá biến động thấp xuống mức tối thiểu. Đây là tín hiệu hoàn hảo báo hiệu xu hướng tăng lên trong thời gian tới – thời điểm “vàng” để vào lệnh tiềm năng giúp các nhà tài chính đầu tư kiếm lời.

Sau thời điểm thu hẹp, các dải sẽ bắt đầu di chuyển rộng ra. Khi đó, độ biến động càng giảm và phần trăm thoát vị thế lệnh sẽ càng lớn. Tuy vậy, những biến động này không được xem là tín hiệu giao dịch bởi nó không dự báo xu hướng tăng hay giảm của giá.

Điểm đột phá

Những sự đột phá dù diễn ra ở dải trên hay dải dưới cũng là sự kiện thu hút sự quan tâm lớn của các nhà tài chính đầu tư. Cũng như Bollinger thu hẹp, điểm đột phá không được xem là tín hiệu giao dịch bởi đây không phải là căn cứ rõ ràng về xu hướng hay độ biến động của giá. Đây là điều khiến nhiều nhà tài chính đầu tư nhầm lẫn.

Bên cạnh đó, Bollinger band cũng cung cấp thông tin về việc giá chỉ di chuyển trong một khoảng nhất định và rất khó thoát ra khỏi khoảng đó. Bởi vậy, chỉ báo này phát huy rất tốt hiệu quả trong quá trình dự đoán xu hướng dài hạn, trung hạn và ngắn hạn. 

Cách sử dụng chỉ báo Bollinger band

Dưới đây là 6 chiến lược giao dịch với Bollinger band mà bất cứ nhà tài chính đầu tư nào cũng cần nắm rõ.

Chiến lược mua thấp - bán cao

Trong đầu tư chứng khoán, mua giá thấp bán giá cao là mong muốn của rất nhiều nhà đầu tư. Tuy nhiên đạt được điều này không phải là việc dễ dàng. Phương pháp mua thấp bán cao với Bollinger band là một trong những công cụ giúp nhà đầu tư thực hiện mong muốn trên. Nguyên tắc áp dụng là bán khi giá tăng chạm vào dải trên và mua khi giá giảm chạm đến dải dưới.

Thực tế, bạn không nên chỉ dựa vào việc giá chạm vào dải trên hoặc dải dưới để ra quyết định vào lệnh. Điều này rất mạo hiểm, đặc biệt là với các nhà đầu tư mới. Tuy nhiên, nếu thị trường đang trong trạng thái sideway (giá đi ngang và không có xu hướng rõ ràng) thì phương pháp này sẽ khả thi.

Hình ảnh thị trường trong trạng thái sideway (Ảnh: Yuanta)

Chiến lược giao dịch Bollinger Band Squeeze

Chiến lược còn gọi là giao dịch theo dạng nút thắt cổ chai, bởi những vùng giá thu hẹp biến động, đi ngang, làm cho dải Bollinger giống chiếc cổ chai. Hãy nhìn vào hình bên dưới để dễ hình dung:

Dải Bollinger có hình dạng nút thắt cổ chai (Ảnh: Yuanta)

Hình dáng nút thắt cổ chai xuất hiện là tín hiệu cho nhà giao dịch biết đây là thời điểm sắp có những biến động mạnh và nên vào lệnh. Khi đó, áp dụng nguyên tắc đặt lệnh như sau:

• Thực hiện lệnh mua khi giá phá vỡ khỏi vùng tích lũy hẹp và vượt qua dải trên.
• Thực hiện lệnh bán khi giá phá vỡ vùng tích lũy và đi xuống dưới dải dưới.

Chiến lược giao dịch theo xu hướng

Khi thị trường đầu tư chứng khoán có xu hướng mạnh, mỗi lần giá bật ra khỏi dải trên hoặc dải dưới rồi sau đó quay về dải giữa thì SMA 20 sẽ ngay lập tức bật ra để tiếp tục xu hướng. Lúc đó, đường dải giữa sẽ đóng vai trò như một cản động của giá và khi thị trường pullback đối với dải giữa sẽ là cơ hội cho nhà tài chính đầu tư thực hiện một giao dịch tại đó.

Hình ảnh giá bật ra khỏi dải trên hoặc dải dưới rồi quay về dải giữa (Ảnh: Yuanta)

Chiến lược kết hợp Bollinger band với mô hình đảo chiều

Việc xác định sự đảo chiều khá đơn giản, có liên quan mật thiết với những mô hình hai đỉnh và hai đáy. Cách để xác định mô hình đảo chiều trên biểu đồ:

• Thêm vào biểu đồ chỉ báo Bollinger band – thường là khung thời gian hàng giờ hoặc hàng ngày.
• Xác định đường xu hướng tăng hoặc giảm trước đó bằng việc sử dụng chỉ báo kỹ thuật hoặc hành động giá.
• Cô lập hai đỉnh/hai đáy, tùy vào từng xu hướng trước đó.
• Xác định đỉnh/đáy đầu tiên phá vỡ Bollinger band tương ứng.
• Chờ sự xuất hiện của đỉnh/đáy thứ 2 nhưng không làm phá vỡ Bollinger band.
• Vào lệnh từ điểm này hoặc chọn điểm vào truyền thống theo phương pháp hai đỉnh/hai đáy, sử dụng đường viền cổ chai làm điểm tham chiếu.

Chiến lược kết hợp Bollinger band và chỉ báo RSI

Mấu chốt trong phương pháp này là tìm ra đường phân kỳ của chỉ báo RSI, bao gồm 2 loại:

• Phân kỳ giảm: Khi biến động giá tạo đỉnh sau cao hơn đỉnh trước, nhưng RSI lại có xu hướng giảm xuống.
• Phân kỳ tăng: Khi biến động giá tạo đáy sau thấp hơn đáy trước, nhưng RSI lại có xu hướng tăng.

Sự kết hợp giữa Bollinger band và RSI (Ảnh: Yuanta)

Đây là những tín hiệu báo hiệu sự đảo chiều sắp xảy ra. Bên cạnh đó, khi kết hợp RSI với Bollinger band cần xem xét những yếu tố sau:

• Đối với Bollinger band, khi giá đi ra xa sẽ có xu hướng quay trở lại dải giữa SMA20, do đó giả sử trong đà tăng giá, dải trên Bollinger sẽ có vai trò như một kháng cự động.
• Đối với RSI, phân kỳ giảm sẽ xuất hiện khi thị trường tạo đỉnh cao hơn nhưng chỉ báo RSI lại giảm.

Chiến lược sử dụng Bollinger band chuyên sâu

Bollinger band phá vỡ

Bollinger band phá vỡ là chiến thuật giao dịch dài hạn và khá đơn giản. Theo đó, khi mức giá đóng cửa tại cây nến vượt ra khỏi dải Bollinger band thì xảy ra sự phá vỡ. Tuy nhiên, để tránh sai sót khi vào lệnh, nhà giao dịch nên kết hợp sử dụng với đường hỗ trợ, kháng cự và một số chỉ báo khác.

Giao dịch theo biến động

Chiến thuật phổ biến thứ 2 trong Bollinger band chuyên sâu đó chính là giao dịch theo biến động. Theo đó, nhà đầu tư cần hành động theo 2 phương thức sau:

• Mua vào khi giá có mức dao động nhỏ với kỳ vọng giá tăng: Sau khi giá biến động với biên độ nhỏ để tạm nghỉ, xu hướng dao động mạnh sẽ xuất hiện. Do đó, nên thực hiện mua vào khi dải Bollinger siết chặt và có mức giá đóng cửa tại các nến gần bằng nhau.
• Bán ra khi giá có mức dao động lớn với kỳ vọng giá giảm: Nếu giá quá cao hoặc quá thấp, khoảng cách giữa dải trên và dải dưới sẽ ngày càng xa. Khi đó, thị trường cần được điều chỉnh, giá sẽ có biến động nhỏ hơn, đây là thời điểm để thực hiện lệnh bán ra.

Như vậy bài viết đã cung cấp những thông tin chi tiết về Bollinger band trong đầu tư chứng khoán và các nội dung liên quan. Hy vọng nhà tài chính đầu tư có thể trang bị được nhiều kiến thức và áp dụng thành công vào các giao dịch thực tế. 

Xem thêm

Tác động của tỷ giá đến thị trường chứng khoán

Hướng dẫn cách xem bảng giá chứng khoán cho nhà đầu tư F0