Phân kỳ trong phân tích kỹ thuật đầu tư chứng khoán

Trong thị trường chứng khoán sôi động, việc nắm bắt các tín hiệu giao dịch tiềm năng đóng vai trò then chốt cho thành công của nhà đầu tư chứng khoán. Phân kỳ là một hiện tượng thường gặp trong phân tích kỹ thuật, nổi lên như một công cụ hữu ích giúp dự báo xu hướng giá và đưa ra quyết định giao dịch sáng suốt. Cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau!

Phân kỳ là gì?

Phân kỳ báo hiệu xu hướng hiện tại có thể suy yếu và sắp đảo chiều (Nguồn: Chứng khoán DSC)

Phân kỳ (divergence) trong phân tích kỹ thuật chứng khoán là một hiện tượng thường được sử dụng để nhận diện sự thay đổi trong xu hướng giá cổ phiếu. Đây là một công cụ quan trọng giúp nhà đầu tư dự đoán được sự biến động của thị trường. Cụ thể, phân kỳ xảy ra khi giá cổ phiếu và chỉ số kỹ thuật (như RSI, MACD) di chuyển theo hai hướng khác nhau. 

Ví dụ, nếu giá cổ phiếu tăng lên mà chỉ số kỹ thuật giảm xuống, chúng ta gọi đó là phân kỳ âm. Ngược lại, nếu giá cổ phiếu giảm mà chỉ số kỹ thuật tăng lên, đó được gọi là phân kỳ dương. Phân kỳ dương thường báo hiệu rằng xu hướng giảm sắp kết thúc và có thể chuyển sang xu hướng tăng. Trong khi đó, phân kỳ âm cho thấy rằng xu hướng tăng sắp kết thúc và có thể chuyển sang xu hướng giảm.

Tuy nhiên, việc phân tích phân kỳ cần được thực hiện cẩn thận và kết hợp với các công cụ phân tích kỹ thuật khác để tăng độ chính xác trong quyết định đầu tư.

Các loại phân kỳ trong phân tích kỹ thuật

Trong phân tích kỹ thuật, có ba loại phân kỳ chính thường được áp dụng: phân kỳ thường, phân kỳ ẩn và phân kỳ phóng đại.

Phân kỳ thường (regular divergence)

Phân kỳ thường báo hiệu xu hướng hiện tại có thể đảo chiều (Nguồn: stockfarmer)

Phân kỳ được hình thành khi có sự không khớp nhau giữa giá và các chỉ báo kỹ thuật: giá tạo ra một đáy thấp hơn trong khi chỉ báo lại tạo ra một đáy cao hơn, hoặc ngược lại, giá tạo ra một đỉnh cao hơn nhưng chỉ báo lại tạo ra một đỉnh thấp hơn. Điều này thường xảy ra ngược lại với xu hướng thị trường hiện tại, đưa ra dấu hiệu về sự đảo chiều hoặc giảm giá tạm thời. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, phân kỳ có thể chỉ ra xu hướng chính sẽ tiếp tục sau một đợt điều chỉnh giá, nếu nó xuất hiện từ một trong những đợt điều chỉnh giá liên tiếp.

Về mặt cơ bản, phân kỳ thường có thể được phân loại thành phân kỳ tăng (phân kỳ dương) và phân kỳ giảm (phân kỳ âm) dựa trên xu hướng của nó. Phân kỳ tăng thường xuất hiện trong quá trình thị trường giảm giá hoặc trong những đợt điều chỉnh giá của một xu hướng tăng. Trái lại, phân kỳ giảm thường xảy ra trong quá trình thị trường tăng giá hoặc trong những đợt điều chỉnh giá của một xu hướng giảm.

Phân kỳ ẩn (hidden divergence)

Phân kỳ ẩn báo hiệu xu hướng hiện tại có thể tiếp tục nhưng sức mạnh đang giảm dần (Nguồn: stockfarmer)

Phân kỳ ẩn là một khái niệm trong lĩnh vực phân tích kỹ thuật, chủ yếu được áp dụng để dự báo sự tiếp diễn của xu hướng thị trường hiện tại. Đây là một dấu hiệu đáng chú ý cho thấy, dù có những biến động tạm thời về giá cả hoặc chỉ số kỹ thuật, nhưng xu hướng chính của thị trường vẫn có khả năng tiếp tục.

Phân kỳ ẩn được phân thành hai loại chính:

• Phân kỳ ẩn tăng giá (Hidden Bullish Divergence): Điều này diễn ra khi giá tạo ra các đáy mới cao hơn so với đáy cũ (Higher Lows - HL), trong khi chỉ báo kỹ thuật lại tạo ra các đáy mới thấp hơn so với đáy cũ (Lower Lows - LL). Điều này cho thấy rằng xu hướng tăng giá có thể sẽ tiếp diễn.
• Phân kỳ ẩn giảm giá (Hidden Bearish Divergence): Trái ngược với phân kỳ ẩn tăng giá, phân kỳ ẩn giảm giá xảy ra khi giá tạo ra các đỉnh mới thấp hơn đỉnh cũ (Lower Highs - LH), trong khi chỉ báo kỹ thuật lại tạo ra các đỉnh mới cao hơn đỉnh cũ (Higher Highs - HH). Điều này cho thấy xu hướng giảm giá có thể sẽ tiếp tục.

Phân kỳ phóng đại (exaggerated divergence)

Phân kỳ phóng đại báo hiệu xu hướng hiện tại có thể đảo chiều mạnh mẽ (Nguồn: stockfarmer)

Phân kỳ phóng đại là một khái niệm được sử dụng trong phân tích kỹ thuật chứng khoán để dự đoán hướng di chuyển giá trong tương lai. Có hai hình thức chính của phân kỳ phóng đại:

• Phân kỳ phóng đại tăng (Exaggerated Bullish Divergence): Điều này xảy ra khi biểu đồ giá tạo ra hai đáy ở cùng một mức giá, nhưng chỉ báo kỹ thuật lại chỉ ra một xu hướng tăng. Điều này cho thấy quá trình tích lũy có thể đã kết thúc và một xu hướng tăng mới có thể sắp bắt đầu. Đây được coi là một điểm mua tốt cho nhà đầu tư, với kỳ vọng về một vị trí tốt trong xu hướng tăng.
• Phân kỳ phóng đại giảm (Exaggerated Bearish Divergence): Điều này xảy ra khi biểu đồ giá có xu hướng tăng, nhưng chỉ báo kỹ thuật lại chỉ ra một xu hướng giảm. Điều này cho thấy quá trình tích lũy có thể sắp kết thúc và giá cổ phiếu có thể giảm. Nhà đầu tư nên cân nhắc bán cổ phiếu để tránh rủi ro giảm giá.

Cách xác định phân kỳ

Để xác định phân kỳ, bạn cần thực hiện các bước sau:

• Bước 1: Chọn một chỉ báo kỹ thuật: Có nhiều chỉ báo kỹ thuật khác nhau có thể được sử dụng để xác định phân kỳ, chẳng hạn như RSI, MACD, Stochastic Oscillator.
• Bước 2: Xác định các đỉnh và đáy: Vẽ các đường nối các đỉnh và đáy của giá, chỉ báo.
• Bước 3: So sánh hướng di chuyển của giá và chỉ báo: Nếu giá và chỉ báo di chuyển theo hướng ngược nhau, thì đó là phân kỳ.

Hãy cùng tìm hiểu chi tiết một số chỉ báo kỹ thuật thường được sử dụng để nhận biết và xác định phân kỳ:

MACD (Moving Average Convergence Divergence)

Đây là chỉ báo điều tra động lượng của nến giá và xác định xu hướng giá tiếp theo. Nó được tạo từ hai đường trung bình động (EMA) và biểu đồ cột (MACD Histogram). Khi đường MACD diễn biến phía trên mức 0, điều này báo hiệu rằng giá cả đang theo hướng tăng. Trái lại, khi đường MACD nằm dưới mức 0, thì đó là dấu hiệu của một xu hướng giảm giá. Khi có sự phân kỳ giữa nến giá và chỉ báo, đây được xem là dấu hiệu của giai đoạn sắp đảo chiều.

RSI (Relative Strength Index)

Đây là chỉ báo thể hiện sức mạnh của cổ phiếu qua động lượng. Nếu chỉ số RSI trên 70, cổ phiếu được xem là quá mua và ngược lại, nếu RSI dưới 30, cổ phiếu được xem là quá bán. Khi RSI liên tục tạo đỉnh và nối nhau trong khi nến giá có xu hướng giảm (Bullish Divergence), đây là tín hiệu mua mạnh. Ngược lại, khi RSI tạo đáy thấp hơn và nến giá đang tăng (Bearish Divergence), đây là tín hiệu giảm.

Stochastic

Chỉ báo này giúp nhà đầu tư biết được động lượng của cổ phiếu qua việc so sánh giá đóng cửa phiên hiện tại so với 14 phiên trước đó. Nếu chỉ số Stochastic trên 80, cổ phiếu được xem là quá mua và ngược lại, nếu chỉ số dưới 20, cổ phiếu được xem là quá bán. Khi có sự phân kỳ giữa nến giá và chỉ báo, nhà đầu tư nên mua hoặc bán cổ phiếu.

Tất cả các chỉ báo trên đều cung cấp thông tin về động lượng và xu hướng của cổ phiếu, giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định mua hay bán. Tuy nhiên, chúng không nên được sử dụng độc lập mà nên được kết hợp với các phân tích khác để đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn nhất.

Một số lưu ý cần biết khi sử dụng phân kỳ

Phân kỳ là một hiện tượng thường gặp trong thị trường chứng khoán, xuất hiện trong cả xu hướng tăng và giảm. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là tín hiệu từ phân kỳ không phải lúc nào cũng chính xác tuyệt đối. Do đó, nhà đầu tư cần cẩn trọng khi sử dụng thông tin này để đưa ra quyết định giao dịch.

Dưới đây là một số lưu ý quan trọng dành cho nhà đầu tư khi sử dụng tín hiệu phân kỳ:

• Tích hợp mô hình nến và mức hỗ trợ/kháng cự: Cả hai yếu tố này có thể cung cấp thêm thông tin về xu hướng giá và tăng khả năng đưa ra quyết định giao dịch chính xác.
• Tập trung vào khối lượng giao dịch và thời gian: Việc theo dõi sự biến động của khối lượng giao dịch có thể giúp xác nhận tín hiệu phân kỳ. Ví dụ, nếu tín hiệu phân kỳ xuất hiện khi khối lượng giao dịch thấp, có thể không đủ sức mạnh để thay đổi hoặc đảo ngược xu hướng giá mới. Thời gian kéo dài của phân kỳ cũng quan trọng, biểu đồ hàng ngày, hàng tuần sẽ cung cấp tín hiệu để bạn có thể giao dịch một cách hiệu quả.
• Quản lý rủi ro bằng cách thiết lập cắt lỗ và chốt lời: Trong trường hợp giá không di chuyển theo hướng dự đoán, việc thiết lập cắt lỗ sẽ giúp giảm thiểu tổn thất. Ngược lại, việc chốt lời sẽ giúp đảm bảo lợi nhuận và bảo vệ bạn khỏi những biến động giá bất ngờ.
• Sử dụng khung thời gian dài hơn: Điều này sẽ cung cấp tín hiệu phân kỳ chính xác hơn, vì khi giá di chuyển lớn và kéo dài, việc xác nhận tín hiệu phân kỳ trở nên dễ dàng hơn.
• Kiểm tra và xác nhận tín hiệu phân kỳ: Đôi khi, tín hiệu phân kỳ có thể xuất hiện do nhiễu sóng hoặc lỗi trong việc đọc bảng tín hiệu. Nếu không kiểm tra lại, bạn có thể mắc phải sai lầm.

Phân kỳ là một công cụ phân tích kỹ thuật giá trị giúp nhà đầu tư nhận diện các điểm đảo chiều tiềm năng của giá cả. Việc ứng dụng phân kỳ hiệu quả có thể mang lại lợi thế cạnh tranh trong thị trường biến động. Phân kỳ không phải là công cụ hoàn hảo, nhưng khi sử dụng đúng cách, nó có thể đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả đầu tư chứng khoán.

Xem thêm 

Kẻ thù số 1 của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán

Tác động của tỷ giá đến thị trường chứng khoán