Những xu hướng phát triển quy hoạch đô thị nào đang được ưa chuộng tại Việt Nam?

Quy hoạch vùng và đô thị Việt Nam đang trải qua giai đoạn chuyển đổi quan trọng, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân. Bài viết dưới đây sẽ chia sẻ các xu hướng, thông tin quy hoạch đô thị được ưa chuộng tại Việt Nam. 

Xu hướng quy hoạch đô thị thông minh

Hướng đến người dân, xây dựng hạ tầng dữ liệu thống nhất và phát triển các khu công nghiệp thông minh là những xu hướng nổi bật trong phát triển đô thị thông minh tại Việt Nam. 

Sau 5 năm triển khai Quyết định số 950/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018-2025 và định hướng đến năm 2030, đã có 48/63 tỉnh, thành phố trên cả nước triển khai đề án phát triển đô thị thông minh. Hơn 40 địa phương đã triển khai Trung tâm Điều hành Thông minh (IOC) cấp tỉnh và gần 100 IOC cấp huyện.

Thực hiện đầy đủ thông tin quy hoạch vùng và đô thị thông minh sẽ dần thay đổi diện mạo đất nước (Nguồn: Báo điện tử Chính phủ)

Lấy người dân và doanh nghiệp làm trọng tâm 

Các cấp chính quyền đô thị đã và đang triển khai đề án xây dựng đô thị thông minh, tập trung vào việc thông minh hóa hệ thống quản lý, vận hành chính quyền, đồng thời đẩy mạnh phát triển xã hội số và kinh tế số. 

Theo báo cáo được công bố tại Giải thưởng và Hội nghị Thành phố thông minh Việt Nam 2023 (diễn ra vào ngày 29 và 30 tháng 11), nhiều thành phố, đô thị đã bước sang giai đoạn 2 - "Xây dựng thành phố thông minh, bền vững, hướng trọng tâm đến người dân và doanh nghiệp".

Đây là một bước chuyển đổi quan trọng, đánh dấu sự nhận thức rõ ràng về vai trò chủ chốt của người dân và doanh nghiệp trong tiến trình phát triển đô thị thông minh. 

Không chỉ đơn thuần là đối tượng thụ hưởng, họ giờ đây trở thành những nhân tố then chốt, tham gia trực tiếp vào hệ thống kết nối và vận hành đô thị thông minh.

Tiêu biểu có thể kể đến dự án Masteri West Heights của chủ đầu tư Masterise Homes được đánh giá là ứng dụng hiệu quả các xu hướng quy hoạch đô thị thông minh, mang đến cho cư dân những trải nghiệm sống tiện nghi, hiện đại và tiết kiệm. 

• Tọa lạc tại Vinhomes Smart City, hưởng lợi từ hệ sinh thái tiện ích thông minh, hiện đại bậc nhất phía Tây Hà Nội.
• Tiếp giáp hồ điều hòa 4,8ha, cư dân dự án sở hữu tầm nhìn khoáng đạt và không gian xanh mát, trong lành.
• Bể bơi 4 mùa, khu đọc sách ngoài trời, khu vui chơi trẻ em trong nhà... được trang bị tại mỗi tòa căn hộ, mang đến trải nghiệm tiện nghi, đẳng cấp ngay trong chính tổ ấm.
• Dự án thừa hưởng hệ sinh thái tiện ích đa dạng của Vinhomes Smart City như: công viên, trường học, bệnh viện, trung tâm thương mại... 
• Hệ thống quản lý tòa nhà, an ninh đa lớp, thanh toán được tích hợp, giúp cư dân dễ dàng quản lý, sử dụng và tận hưởng cuộc sống tiện nghi.

Theo ước tính, mỗi gia đình từ 2 - 4 thành viên có thể tiết kiệm hơn 200 triệu đồng/năm nhờ hệ thống tiện ích đa dạng và vị trí đắc địa (Nguồn: Masteri West Heights)

Con số này không chỉ phản ánh giá trị kinh tế mà còn cho thấy triết lý quy hoạch đô thị thông minh được đề cao tại dự án, hướng đến nâng cao chất lượng cuộc sống cho cư dân một cách thiết thực và hiệu quả.

Xây dựng "bộ não" cho đô thị thông minh: Hạ tầng dữ liệu thống nhất

Xu hướng chung của các đô thị thông minh trên thế giới, trong đó có Việt Nam, là hướng tới xây dựng hạ tầng dữ liệu số thống nhất, chuẩn hóa. Đây được xem như "bộ não" điều khiển mọi hoạt động, giúp nâng cao hiệu quả quản lý và phục vụ người dân.

Tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng,... dữ liệu được xác định là nguồn tài nguyên quý giá, đóng vai trò then chốt trong quá trình chuyển đổi số và phát triển đô thị thông minh. 

Mỗi địa phương hiện đều đang triển khai thông tin quy hoạch và giải pháp xử lý, tích hợp dữ liệu phù hợp với điều kiện thực tế, hướng đến việc chia sẻ và khai thác dữ liệu chung cho người dân và doanh nghiệp.

Phát triển khu công nghiệp thông minh

Việt Nam đang trở thành điểm đến hấp dẫn cho các doanh nghiệp quốc tế lớn trong lĩnh vực sản xuất thiết bị công nghệ cao như điện tử, điện thoại, máy tính, chip bán dẫn... 

Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết cho việc phát triển khu công nghiệp thông minh, đáp ứng nhu cầu của các nhà đầu tư và xu hướng phát triển chung của ngành công nghiệp toàn cầu.

Cam kết Netzero năm 2050 của Chính phủ càng thúc đẩy các nhà đầu tư bất động sản công nghiệp tham gia vào cuộc đua phát triển khu công nghiệp xanh, thông minh. 

Đây không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là trách nhiệm chung của cộng đồng doanh nghiệp trong việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Phát triển đô thị theo hướng nén, đa chức năng

Với tốc độ đô thị hóa nhanh chóng, Việt Nam đang đối mặt với nhu cầu nhà ở ngày càng cao và nguồn tài nguyên đất đai ngày càng hạn hẹp. Để giải quyết bài toán này, quy hoạch đô thị theo mô hình đô thị nén, đô thị vườn theo chiều cao đang nổi lên như một giải pháp hiệu quả và bền vững.

Đặc điểm chính của đô thị nén:

• Mật độ dân cư cao: So với thông tin quy hoạch đô thị tiêu chuẩn hiện hành, mật độ dân cư tại đô thị nén có thể cao hơn đáng kể. Mức độ cụ thể phụ thuộc vào điều kiện của từng đô thị.
• Phát triển theo chiều cao: Do diện tích hạn chế, đô thị nén thường tập trung phát triển các tòa nhà cao tầng. Việc này giúp tiết kiệm đất đai và tạo điều kiện cho mật độ dân cư cao.
• Sử dụng hỗn hợp đất đai: Các khu vực đô thị nén được phát triển đa chức năng, tích hợp nhiều chức năng như ở, làm việc, học tập, mua sắm, giải trí... Điều này giúp người dân dễ dàng tiếp cận các tiện ích thiết yếu mà không cần di chuyển xa.
• Ranh giới rõ ràng: Đô thị nén có ranh giới rõ ràng với các khu vực xung quanh, giúp dễ dàng quản lý và phát triển.

Dự án Masteri Waterfront thuộc mô hình đô thị nén, đa chức năng (Nguồn: Huttons VN)

Theo ông Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, phát triển tòa nhà cao tầng trong khu vực trung tâm đô thị là xu hướng tất yếu của đô thị hóa và hội nhập. 

Xu hướng quy hoạch đô thị này sẽ giúp giảm dịch chuyển chức năng đô thị, tăng giá trị sử dụng đất, tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ môi trường, góp phần phát triển đô thị bền vững.

Phát triển đô thị theo chiều cao cũng là tiêu chí của đô thị phát triển bền vững, phù hợp với chiến lược tái cấu trúc không gian đô thị, giải quyết áp lực lên hạ tầng, đặc biệt là giao thông. 

Lấy ví dụ về Masteri Waterfront của cùng chủ đầu tư Masterise Homes, đây là dự án tiêu biểu cho mô hình quy hoạch đô thị nén, đa chức năng. 

• Masteri Waterfront sở hữu vị trí đắc địa ngay trung tâm đại đô thị Ocean Park Gia Lâm (Hà Nội), tiếp giáp với hồ trung tâm trải cát trắng 24,5 ha và biển hồ nước mặn 6,1ha. 
• Dự án gồm 6 tòa tháp cao từ 26 đến 38 tầng, chia thành 2 phân khu Miami và Hawaii. Với mật độ xây dựng chỉ 27%, Masteri Waterfront mang đến không gian sống thoáng mát, tiện nghi cùng hệ thống tiện ích nội khu và ngoại khu đa dạng, đẳng cấp bậc nhất đại đô thị Vinhomes Ocean Park.
• 10 tiện ích trong nhà và 14 tiện ích ngoài trời được thiết kế và thi công theo tiêu chuẩn quốc tế, đáp ứng mọi nhu cầu sinh hoạt, giải trí và chăm sóc sức khỏe của cư dân. 

Nổi bật là phòng gym hiện đại, sân yoga trong nhà, khu tập thể thao ngoài trời và hệ thống hồ bơi trên tầng thượng mỗi tòa nhà. Do đó, cư dân Masteri Waterfront trải nghiệm sống khỏe khoắn và thư giãn mỗi ngày.

Các dịch vụ vui chơi, giải trí được tích hợp ngay trong tòa nhà (Nguồn: Masteri Waterfront)

Phát triển đô thị xanh

Những năm gần đây, khái niệm "xanh" đang len lỏi vào mọi khía cạnh của đời sống, từ "sống xanh", "tăng trưởng xanh" đến "đô thị xanh". Xu hướng này xuất phát từ nhu cầu cấp thiết trong việc bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Đô thị xanh được định nghĩa là mô hình đô thị được quy hoạch, xây dựng và vận hành một cách hiệu quả, hướng đến sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Đặc điểm nổi bật của đô thị xanh bao gồm:

• Mật độ xây dựng thấp: Tạo điều kiện cho cây xanh phát triển, giảm thiểu hiệu ứng nhà kính và ô nhiễm môi trường.
• Hệ số sử dụng đất cao: Tối ưu hóa diện tích đất đai, hạn chế tình trạng đô thị lan rộng.
• Kiến trúc không gian đô thị mở: Tạo sự thông thoáng, kết nối con người với thiên nhiên.
• Khai thác hiệu quả tài nguyên: Sử dụng năng lượng tái tạo, tiết kiệm nước và các nguồn tài nguyên khác.
• Bảo tồn văn hóa bản địa và các di sản: Giữ gìn bản sắc văn hóa và giá trị lịch sử của đô thị.

Theo số liệu của Bộ Xây dựng, tỷ lệ cây xanh trên mỗi người dân tại các đô thị Việt Nam hiện nay chỉ đạt mức thấp, trung bình từ 2 - 3 m2/người. Con số này thấp hơn đáng kể so với chỉ tiêu xanh tối thiểu do Liên Hợp Quốc đề ra (10m2/người) và chỉ bằng 1/10 - 1/12 so với các thành phố hiện đại trên thế giới (20 - 25m2/người).

Nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống cho cư dân, Masterise Homes đã tập trung phát triển không gian sống xanh tại các dự án, tiêu biểu là Lumière Boulevard.

Tọa lạc tại vị trí trung tâm đại đô thị Grand Park, TP. Thủ Đức, dự án chung cư cao cấp Lumière Boulevard thừa hưởng hệ sinh thái hoàn chỉnh của Vinhomes Grand Park. 

Dự án chung cư xanh Lumière Boulevard (Nguồn: Lumière Boulevard)

Điểm nhấn nổi bật là 24 khu vườn xanh rộng 20.000 m2 bao phủ mặt đứng của 5 tòa nhà. Mảng "lá chắn tự nhiên" này không chỉ mang đến cảnh quan xanh mát, mà còn lọc bụi mịn, ánh nắng và tiếng ồn, tạo nên môi trường sống trong lành, mát mẻ cho từng căn hộ.

Bên cạnh đó, 17.000 m2 cảnh quan xanh ngay trong nội khu dự án cũng góp phần tạo nên bầu không khí trong lành và thư thái cho cư dân.

Với tổng diện tích gần 4 ha dành cho mảng xanh, Lumière Boulevard dự kiến sẽ tạo ra 125 triệu lít oxy mỗi năm. Đây là minh chứng cho cam kết của Masterise Homes trong việc kiến tạo môi trường sống xanh - sạch - đẹp, từ đó, nâng cao sức khỏe và chất lượng cuộc sống. 

Mong rằng những thông tin quy hoạch trên đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về xu hướng quy hoạch vùng và đô thị tại Việt Nam. Có thể thấy, quy hoạch hiện nay đều tập trung vào việc xây dựng đô thị thông minh, xanh, nén, thích ứng biến đổi khí hậu và lấy con người làm trung tâm. 

Xem thêm

Một số điểm nổi bật trong luật quy hoạch đô thị mới nhất năm 2024

Tổng quan bản đồ quy hoạch quận Đống Đa Hà Nội mới nhất