Margin ''con dao 2 lưỡi" khi nào nên sử dụng margin trong đầu tư chứng khoán

Margin trong đầu tư chứng khoán còn được gọi là đòn bẩy tài chính. Khi sử dụng margin, các nhà đầu tư sẽ mua được nhiều cổ phiếu, tăng lợi nhuận nhiều hơn trong đầu tư. Bài viết hôm nay sẽ cung cấp các thông tin về margin chứng khoán là gì? Có nên sử dụng margin trong đầu tư chứng khoán hay không? Khi nào nên sử dụng margin? 

Khái niệm về thuật ngữ Margin trong đầu tư chứng khoán

Thuật ngữ "margin" trong đầu tư chứng khoán còn gọi là giao dịch ký quỹ hay đòn bẩy tài chính, là hình thức cho phép nhà đầu tư vay tiền từ công ty chứng khoán để mua thêm cổ phiếu. Những cổ phiếu mua thêm này được sử dụng làm tài sản đảm bảo cho khoản vay. Nói cách khác, giao dịch ký quỹ tương tự như một giao dịch cho vay cầm cố, trong đó:

• Công ty chứng khoán cho vay tiền để nhà tài chính đầu tư mua thêm cổ phiếu.
• Tài sản cầm cố là giá trị của các cổ phiếu có trong danh mục đầu tư của nhà đầu tư.

Margin là hình thức vay tiền từ CTCK để mua thêm cổ phiếu (Nguồn: CafeF)

Ví dụ cụ thể: 

Nếu bạn có 100 triệu đồng để mua chứng khoán thì bạn chỉ có thể mua tối đa 100 triệu đó. Tuy nhiên, nếu bạn ký quỹ với công ty chứng khoán (CTCK) bạn có thể mua đến 150 triệu đồng. Phần chênh lệch 50 triệu đó sẽ được CTCK cho vay. 

Khoản vay này sẽ được đảm bảo bằng số chứng khoán mà nhà đầu tư đã đặt mua. Nếu chứng khoán giảm giá, tỷ lệ ký quỹ thấp hơn tỷ lệ ký quỹ tối thiểu theo quy định trong đầu tư chứng khoán, thì lúc này CTCK sẽ yêu cầu bạn nộp thêm tiền để nâng tỷ lệ ký quỹ lên. Đây được gọi là Margin call hoặc sẽ Force Sell (CTCK sẽ bán bớt một số chứng khoán để thu hồi tiền, đảm bảo tỷ lệ nợ an toàn cho các nhà tài chính đầu tư).

Quy định về việc cho vay margin trong chứng khoán

Theo Nghị định 86 năm 2016, Chính phủ quy định các điều kiện mà công ty chứng khoán phải đáp ứng để được phép cho vay margin như sau:

• Phải có nghiệp vụ môi giới chứng khoán, đồng thời chủ sở hữu công ty đồng ý thực hiện giao dịch ký quỹ.
• Công ty cho vay không thuộc diện kiểm soát, cảnh báo, giải thể…
• Không có lỗ lũy kế (sự suy giảm về giá trị tài sản của doanh nghiệp, khi giá trị sổ sách cao hơn giá trị thu hồi) lớn hơn hoặc bằng 50% tổng vốn điều lệ, tính theo báo cáo bán niên hoặc báo cáo của năm gần nhất đã qua kiểm toán (theo sửa đổi của Nghị định 151 năm 2018).
• Tỷ lệ nợ của công ty không lớn hơn 3 lần số vốn chủ sở hữu. Bên cạnh đó, số vốn chủ sở hữu không thấp hơn vốn pháp định sau khi đã trích lập đầy đủ các khoản tiền dự phòng.
• Tỷ lệ vốn khả dụng của công ty lớn hơn hoặc bằng 180% trong suốt 12 tháng liên tục kể từ khi công ty đăng ký xin cấp margin.
• Công ty có hệ thống giao dịch cụ thể và có quy trình quản trị rủi ro đáp ứng đúng quy định.

Ưu, nhược điểm khi sử dụng Margin trong đầu tư chứng khoán

Trước khi quyết định xem có nên vay margin trong đầu tư chứng khoán hay không, bạn cần xem qua các ưu và nhược điểm của hình thức đầu tư này. 

Ưu điểm

Một vài ưu điểm nổi bật của margin trong đầu tư chứng khoán:

• Tận dụng nguồn vốn: Nhà tài chính đầu tư có thể thực hiện các giao dịch lớn chỉ với một số vốn nhỏ để không bỏ lỡ cơ hội đầu tư khi chưa kịp chuyển thêm vốn vào tài khoản.
• Tăng tỷ suất lợi nhuận: Khi giá chứng khoán tăng trưởng cao hơn lãi suất vay margin, nhà đầu tư có thể tăng tỷ suất lợi nhuận, giúp tối ưu hiệu suất trong đầu tư chứng khoán.

Margin giúp các nhà đầu tư thực hiện các giao dịch lớn với số vốn nhỏ (Nguồn: Kinh tế chứng khoán)

Nhược điểm

Hình thức đầu tư này cũng còn một vài hạn chế như sau:

• Rủi ro cao ngay cả với nhà đầu tư có kinh nghiệm: Nhiều nhà đầu tư giàu kinh nghiệm vẫn gặp thất bại khi sử dụng full margin do quá tự tin. Kiểm soát rủi ro và cảm xúc là rất quan trọng trước khi sử dụng margin.
• Áp lực bổ sung ký quỹ: Khi đăng ký dịch vụ margin, bạn phải đảm bảo mức ký quỹ tối thiểu theo quy định. Điều này dẫn đến áp lực phải bổ sung ký quỹ khi cổ phiếu giảm giá. Thời gian vay margin chỉ có 3 tháng, nên việc sử dụng margin cho đầu tư dài hạn là một sai lầm lớn.
• Rủi ro từ thay đổi chính sách margin: Nhà đầu tư phải tuân thủ chính sách margin của công ty chứng khoán. Nếu chính sách có sự thay đổi, bạn có thể bị call margin bất cứ lúc nào và phải nộp tiền hoặc bán cổ phiếu để duy trì tỷ lệ ký quỹ mới.

Khi nào nên và không nên sử dụng Mardin?

Margin mang lại lợi ích cao nhưng cũng tìm ẩn khá nhiều rủi ro. Do đó, khi quyết định có nên sử dụng Margin hay không, các nhà đầu tư cần xem xét một vài yếu tố như sau:

• Chỉ nên sử dụng margin khi bạn có kinh nghiệm lâu năm. Nhà đầu tư chưa có kinh nghiệm không nên sử dụng hoặc chỉ sử dụng với số tiền nhỏ.
• Chỉ nên vay margin khi thị trường chứng khoán có dấu hiệu tăng trưởng rõ ràng. Không nên sử dụng margin khi thị trường không ổn định. 
• Nếu chiến lược đầu tư của bạn là đầu tư dài hạn và tập trung vào cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng lớn, sử dụng margin có thể không phải là lựa chọn tốt. Ngược lại, nếu bạn giao dịch ngắn hạn, margin có thể giúp tăng lợi nhuận.
• Chỉ nên dùng margin khi đầu tư vào các cổ phiếu có tính thanh khoản tốt như cổ phiếu cơ bản và cổ phiếu Bluechip. Không nên dùng margin cho các cổ phiếu có lợi nhuận quá thấp.
• Nếu bạn có khả năng tài chính mạnh mẽ để đối phó với rủi ro, bạn có thể sử dụng margin để tăng lợi nhuận. Tuy nhiên, nếu bạn đang gặp khó khăn tài chính, nên tránh sử dụng margin.
• Khi sử dụng margin, nhà đầu tư cần chú ý đến mức độ thiệt hại khi giá cổ phiếu giảm và đảm bảo rằng, bạn có thể đối phó với các khoản vay này nếu thị trường chứng khoán giảm giá.

Margin có thể giúp nhà đầu tư gia tăng lợi nhuận nhanh chóng khi cổ phiếu tăng giá, nhưng cũng có thể làm tài sản "bốc hơi" nhanh chóng khi cổ phiếu giảm giá. Vì vậy, nhà đầu tư cần tính toán kỹ về thời điểm sử dụng để chọn cổ phiếu tiềm năng nhất. Tham vấn đội ngũ môi giới tại các công ty chứng khoán lớn cũng là một cách để nhà đầu tư đưa ra quyết định sử dụng margin một cách hợp lý.

Cách sử dụng Margin mang lại hiệu quả cao khi đầu tư chứng khoán

Ngoài việc hiểu rõ về margin trong chứng khoán và cách sử dụng, nhà đầu tư cần có kinh nghiệm để đạt hiệu quả tốt nhất. Điều quan trọng là đảm bảo tỷ lệ lợi nhuận trên vốn đầu tư lớn hơn mức 14% lãi suất margin chứng khoán. Dưới đây là một số yếu tố quan trọng quyết định mức độ hiệu quả khi sử dụng margin, các nhà đầu tư có thể tham khảo và áp dụng:

• Lựa chọn cổ phiếu: Ưu tiên lựa chọn các loại cổ phiếu có tính thanh khoản cao. Có thể chọn các cổ phiếu đang tăng giá hoặc các mã Bluechips dẫn dắt thị trường. Nhà tài chính đầu tư cũng cần nắm vững thông tin về doanh nghiệp và mức độ tăng trưởng của ngành để tránh rủi ro.
• Lựa chọn thời điểm: Đầu tư margin ở thời điểm đầu sóng và giảm margin khi thị trường đi vào chu kỳ cuối.
• Chiến lược quản lý rủi ro: Xây dựng bộ quy tắc đầu tư để sử dụng margin một cách an toàn và duy trì cơ cấu danh mục đầu tư hợp lý. Nhà đầu tư cần vững tâm lý khi tham gia vào thị trường chứng khoán, hạn chế ảnh hưởng bởi tâm lý đám đông khi giao dịch.
• Tích lũy kiến thức về đầu tư: Quyết định sử dụng margin cần được dựa trên kiến thức sâu rộng về thị trường và doanh nghiệp. Tích lũy kiến thức về các phương pháp xây dựng chiến lược đầu tư hiệu quả.
• Tỷ lệ đòn bẩy tối ưu: Sử dụng Margin với tỷ lệ đòn bẩy 1:1 hoặc 1:0.5 là tối ưu. Tránh sử dụng tỉ lệ quá cao như 1:2, 1:3 để kiểm soát tỷ lệ đòn bẩy hiệu quả, giảm tỷ lệ thua lỗ và tăng lợi nhuận. Tỷ lệ đòn bẩy 1:5 trở đi chỉ dành cho nhà đầu tư chuyên nghiệp và có kinh nghiệm lâu năm.
• Thời điểm sử dụng Margin: Sử dụng Margin khi mua cổ phiếu ở mức giá rẻ, đặc biệt là khi bắt được cổ phiếu ở cuối sóng.
• Lựa chọn CTCK có mức phí vay margin hợp lý: Chọn những CTCK có mức phí vay margin thấp.

Có nên vay Margin khi đầu tư chứng khoán hay không còn phụ thuộc vào nhu cầu và mục đích đầu tư của từng người. Trong đầu tư chứng khoán, margin luôn được ví như một con dao hai lưỡi. Sử dụng margin có thể giúp bạn kiếm được lợi nhuận lớn chỉ với số vốn nhỏ, nhưng cũng có thể xóa sạch thành quả của bạn trong thời gian ngắn. 

Margin được xem là “con dao 2 lưỡi” trong đầu tư chứng khoán (Nguồn: Nhịp cầu tư)

Vì thế, việc sử dụng đòn bẩy margin trong đầu tư chứng khoán là hết sức mạo hiểm. Nhiều nhà đầu tư giá trị như Warren Buffett cũng không ít lần cảnh báo về sự nguy hiểm của hình thức đầu tư này. 

Trên đây là các thông tin tổng hợp kiến thức về margin là gì? Có nên vay margin trong đầu tư chứng khoán hay không? Khi nào thì nên vay margin. Hy vọng các thông tin trên bài có thể giúp bạn đọc đưa ra quyết định sử dụng bòn bẩy tài chính phù hợp.

Xem thêm

Hai lần vấp ngã và bí quyết vượt qua “bão tố” chứng khoán của chứng sĩ lâu năm

Mới tìm hiểu đầu tư chứng khoán, nắm chắc ngay 20 khái niệm sau