Kiến nghị lập quy hoạch mở rộng chùa Bổ Đà tỉnh Bắc Giang

Chùa Bổ Đà là một trong những di tích quốc gia đặc biệt tại tỉnh Bắc Giang. Do đó, việc lập quy hoạch mở rộng chùa Bổ Đà đã trở thành một chủ đề được UBND tỉnh Bắc Giang và người dân quan tâm đặc biệt. Kiến nghị này nhằm đáp ứng yêu cầu mở rộng khuôn viên di tích, đồng thời bảo tồn các giá trị văn hóa và lịch sử của chùa. Thông tin quy hoạch chi tiết sẽ được công bố dựa trên bản đồ quy hoạch Bắc Giang, hỗ trợ tra cứu quy hoạch cho người dân.

Tổng quan về Di tích Quốc gia Đặc biệt chùa Bổ Đà

Chùa Bổ Đà không chỉ nổi tiếng với kiến trúc cổ kính mà còn là trung tâm văn hóa tâm linh quan trọng. Theo thông tin quy hoạch mới nhất, việc mở rộng khuôn viên và bảo tồn các hạng mục của chùa đã được đề xuất, đồng bộ với bản đồ quy hoạch Bắc Giang.

Vị trí địa lý

Chùa Bổ Đà, còn được biết đến với tên gọi Tứ Ân tự hay chùa Quan Âm, là một trong những trung tâm Phật giáo quan trọng của thiền phái Trúc Lâm. Ngôi chùa tọa lạc ở phía Bắc chân núi Phượng Hoàng, thuộc thôn Thượng Lát, xã Tiên Sơn, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Chùa được xây dựng vào thế kỷ XI dưới thời Lý và được tu sửa vào thời vua Lê Trung Hưng.

Chùa Bổ Đà nhìn từ trên cao (Ảnh: TNS)

Diện tích và quy mô

Chùa Bổ Đà có diện tích khoảng 51.784 m2, được chia thành ba khu vực chính: khu vườn 31.000 m2, khu nội tự chùa 13.000 m2 và khu vườn tháp rộng 7.784 m2.

Chùa Bổ Đà nổi bật với khu vườn tháp rộng lớn, nơi lưu giữ xá lị và tro cốt của các tăng ni dòng thiền Lâm Tế. Khu vườn này nằm bên trái khu nội tự và vườn chùa, trên một bãi đất nghiêng theo độ cao của núi Bổ Đà, với diện tích gần 8.000 m2.

Vườn tháp được bao quanh bởi bức tường xây dựng bằng đá núi, gạch chỉ và đất, nhằm giữ gìn sự tĩnh lặng cho các bậc chân tu. Đây là vườn tháp lớn và đẹp nhất tại Việt Nam, được xây dựng theo những quy tắc nghiêm ngặt của thiền môn mà không nơi nào khác có.

Chùa Bổ Đà từ lâu đã trở thành một trung tâm đào tạo các tăng ni tại vùng Kinh Bắc xưa, và hiện lưu giữ gần 2.000 bộ mộc bản kinh Phật, là di sản quý giá về Phật giáo thiền phái Lâm Tế.

Nét đặc biệt của chùa

Dù trải qua nhiều biến động lịch sử, chùa vẫn giữ được vẻ đẹp cổ kính với nhiều di sản văn hóa, hiện vật và cổ vật quý giá về văn hóa, lịch sử, kiến trúc và mỹ thuật. Kiến trúc chùa đặc biệt với lối thiết kế "nội thông ngoại bế" mang lại sự u tịch và thanh tịnh. Toàn bộ công trình được xây dựng từ gạch nung, ngói, và tiểu sành, cùng với các bức tường bao làm bằng đất nện theo kiểu truyền thống.

Điểm nhấn của chùa là các bức tường và cổng được làm bằng tiểu sành, mang nét đặc trưng của làng Thổ Hà, nổi tiếng với nghề gốm. Cổng chùa được lát đá muối và xây theo phong cách thời Nguyễn, tạo nên một không gian trang nghiêm và gần gũi với thôn quê miền Bắc. Trong khu nội tự, du khách có thể chiêm ngưỡng một không gian kiến trúc cổ kính với gần trăm gian liên hoàn, tạo nên một vẻ đẹp rất độc đáo.

Với giá trị lịch sử và văn hóa đặc biệt, cùng những hiện vật quý giá được bảo tồn tại Chùa Bổ Đà, vào năm 1992, chùa đã được công nhận là Di tích Lịch sử cấp Quốc gia. Đến năm 2016, chùa tiếp tục được vinh danh là Di tích Quốc gia đặc biệt.

Ngày 07/05/2016, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam đã chính thức ghi nhận Chùa Bổ Đà, thuộc huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang, với hai kỷ lục: "Ngôi chùa có vườn tháp lớn nhất Việt Nam" và "Bộ mộc bản kinh Phật của phái Lâm Tế khắc trên gỗ thị cổ nhất".

Khu vườn tháp rộng gần 8.000 m2 ở chùa Bổ Đà (Ảnh: Vietnam+)

Thông tin quy hoạch mở rộng chùa Bổ Đà tỉnh Bắc Giang

Thị xã Việt Yên, tỉnh Bắc Giang, hiện đang tiến hành thu thập ý kiến từ các tổ chức, cá nhân và cộng đồng dân cư về kế hoạch quy hoạch bảo quản, tu bổ và phục hồi Di tích Quốc gia Đặc biệt Chùa Bổ Đà. Theo dự kiến, di tích này sẽ được mở rộng cả về diện tích và hạng mục công trình, bao gồm việc phục dựng và xây dựng mới nhiều phần của khu di tích.

Quy hoạch tu bổ, bảo quản, phục hồi Di tích Quốc gia Đặc biệt Chùa Bổ Đà tại thị xã Việt Yên được thực hiện dựa trên các định hướng đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Quyết định số 111/QĐ-TTg ngày 22/01/2021. Diện tích quy hoạch gồm 127,15 ha, trong đó khu vực bảo vệ 1 và bảo vệ 2 của di tích có diện tích 29,6 ha. Khu vực mở rộng quy hoạch nằm liền kề di tích, có diện tích 97,5 ha.

Định hướng quy hoạch không gian chùa Bổ Đà

Trong khuôn khổ bản đồ quy hoạch Bắc Giang, việc bảo tồn, tu bổ và tôn tạo Di tích Quốc gia Đặc biệt Chùa Bổ Đà sẽ tập trung vào việc bảo trì và phục hồi các hạng mục kiến trúc quan trọng đang bị xuống cấp, như Chùa Tứ Ân, cổng và hệ thống tường trình, Chùa Cao, Am Tam Đức, Vườn Tháp, Ao Miếu, Đền Thượng, và Trung... Đặc biệt, khu vườn tháp sẽ được mở rộng về phía Bắc và Tây Bắc để bổ sung thêm khoảng 99 ngôi mộ tháp, đảm bảo việc gìn giữ di sản văn hóa và đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và du lịch của thị xã và tỉnh.

• Ở phía Nam, khu đất nội tự sẽ được mở rộng để xây dựng cơ sở bảo quản, lưu giữ và nghiên cứu các mộc bản của chùa Bổ Đà. Để đáp ứng nhu cầu sửa chữa, chế tác và in ấn các bản sao mộc bản phục vụ cho việc trưng bày, quy hoạch đề xuất bổ sung một khu nhà chế tác và trưng bày mộc bản ở phía trước bên phải của Chùa Tứ Ân.
• Ở phía Đông Bắc, chùa sẽ xây dựng một trục chính (trục Nhất Chính Đạo) hướng về Gác Chuông, bao gồm cổng Tam Quan, sân lễ hội, sân vật cầu nước, và cổng Tứ Trụ. Trục Nhất Chính Đạo sẽ được kết nối với trục đường Tỉnh lộ 269.
• Toàn bộ không gian phía trước cổng Tam Quan mới của Chùa Tứ Ân sẽ được dành cho tổ chức lễ hội, bao gồm các hoạt động như vật cầu nước, sân khấu hát quan họ, và nghinh đình. Bên cạnh khu vực lễ hội và bãi đỗ xe trung tâm sẽ có khu dịch vụ công cộng với các dịch vụ như bán đồ lễ, ẩm thực, hàng lưu niệm và bãi đỗ xe điện.
• Ở phía Bắc của khuôn viên di tích, sẽ được mở rộng để bố trí khu Giảng Đường Phật học, khu lưu trú Phật giáo của Chùa Bổ Đà, và nhà sinh hoạt cộng đồng, nơi tổ chức các lễ an cư - kiết hạ của các Phật tử, cũng như các hoạt động tu tập thiền định và nghiên cứu học tập của các tăng ni.
• Ở phía Đông Bắc, khu vực đồi Bộ Không sẽ được tích hợp với khu đô thị du lịch văn hóa và dịch vụ thương mại tại xã Ninh Sơn - Trung Sơn - Tiên Sơn, với diện tích khoảng 22,25 ha. Đồng thời, sẽ có khoảng 10 ha đất dành cho cơ sở bảo trợ xã hội theo chương trình của thị xã Việt Yên, nằm phía bắc núi Khám, thuộc ranh giới quy hoạch di tích Chùa Bổ Đà.

Thông tin quy hoạch mở rộng chùa Bổ Đà tỉnh Bắc Giang (Ảnh: Báo Bắc Giang)

Toàn bộ không gian cảnh quan tự nhiên của dãy núi Phượng Hoàng và núi Chùa Khám sẽ được bảo tồn nguyên vẹn. Trong khuôn viên này, sẽ có các khu vực vườn thiền, vườn đá, và các khu cắm trại, dã ngoại được xen kẽ. Ngôi Chùa Khám và các hạng mục kiến trúc truyền thống của chùa sẽ được phục dựng lại theo kiểu dáng nguyên bản. Xung quanh chân núi từ phía Bắc, Tây và Nam sẽ được thiết lập vành đai cây xanh để cách ly khuôn viên quần thể di tích với khu vực xung quanh.

Đối với khu di tích Ao Miếu, sẽ bảo tồn và tôn tạo không gian mặt nước của Ao Miếu và Ao Thạch Long, đồng thời phục hồi khu đền thờ Thạch Tướng Quân cùng các hạng mục phụ trợ như Miếu Thạch Linh, Điện Mẫu, nhà Tả Vu, Hữu Vu, Gác Chiêng - Gác Khánh, Nghi Môn Nội, Cổng Tứ Trụ, và Lầu Văn. Khu vực này cũng sẽ có các tiện ích như bãi đỗ xe, nhà vệ sinh, và khu vực tổ chức hát quan họ.

Quy hoạch hệ thống giao thông ở khuôn viên chùa Bổ Đà

Về giao thông, quy hoạch sẽ bao gồm hai bãi đỗ xe tập trung ở hai đầu của khuôn viên quần thể di tích, kết nối trực tiếp với Tỉnh lộ 269. Đồng thời, hệ thống giao thông nội bộ sẽ được tổ chức để kết nối khu vực Chùa Bổ Đà với khu vực dịch vụ - lễ hội và khu di tích Ao Miếu theo tuyến đường ngắn nhất, với các điểm dừng chân, nghỉ ngơi và ngắm cảnh được bố trí hợp lý.

Như vậy, việc lập quy hoạch mở rộng chùa Bổ Đà là bước đi quan trọng nhằm bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử, văn hóa của tỉnh Bắc Giang. Người dân và nhà đầu tư có thể tra cứu quy hoạch để nắm bắt thông tin quy hoạch mới nhất. Ngoài ra, việc tham khảo bản đồ quy hoạch Bắc Giang cũng mang lại cái nhìn tổng quát về dự án.

Xem thêm

Thông tin quy hoạch Bắc Giang mới nhất: Ban hành nhiều thay đổi mới trong quy hoạch đô thị, du lịch và công nghiệp

Thông tin quy hoạch Bắc Giang mới nhất: Phê duyệt quy hoạch 75ha cụm công nghiệp Danh Thắng - Đoan Bái