Khái niệm, đặc điểm, quy định của cổ phiếu quỹ

Cổ phiếu quỹ, một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực tài chính và đầu tư chứng khoán, đề cập đến những cổ phiếu mà công ty phát hành tự mua lại từ chính cổ phiếu mình phát hành. Giao dịch cổ phiếu phản ánh chiến lược tài chính của công ty, đồng thời phải tuân theo những quy định pháp lý nghiêm ngặt. Để giúp bạn hiểu rõ hơn về cổ phiếu quỹ, bài viết sau sẽ đi sâu vào định nghĩa, các đặc trưng cụ thể và điều kiện mua bán chỉnh loại cổ phiếu này. 

Khái niệm cổ phiếu quỹ

Cổ phiếu quỹ là thuật ngữ dùng để chỉ những cổ phiếu mà công ty đã phát hành và sau đó tự mua lại từ thị trường. Những cổ phiếu này không bị hủy bỏ mà được giữ lại bởi công ty, có thể để sử dụng cho mục đích như tặng thưởng cho nhân viên. 

Mua cổ phiếu quỹ có thể được xem là một chiến lược tài chính thông minh cho các công ty, vì nó không chỉ giúp tăng giá trị cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu bằng cách giảm số lượng cổ phiếu lưu hành, mà còn phản ánh sự tự tin của ban lãnh đạo vào triển vọng kinh doanh của công ty. Việc mua lại cổ phiếu cũng có thể là một cách để sử dụng hiệu quả nguồn tiền mặt dư thừa, đồng thời cung cấp một công cụ để điều chỉnh cấu trúc vốn và tối ưu hóa tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu. Ngoài ra, việc mua lại cổ phiếu có thể giúp bảo vệ công ty khỏi những cuộc thâu tóm không mong muốn và tăng tính linh hoạt trong việc quản lý vốn.

Cổ phiếu quỹ là những cổ phiếu mà một công ty đã phát hành và sau đó tự mua lại từ thị trường (Nguồn: DNSE) 

Cổ phiếu quỹ không có quyền biểu quyết và không được phân phối cổ tức, làm cho chúng trở thành một công cụ tài chính độc đáo trong việc quản lý cấu trúc vốn của công ty.

Cổ phiếu quỹ có những đặc điểm gì? 

Một cổ phiếu quỹ thường đặc trưng bởi những yếu tố sau đây: 

• Không được hưởng cổ tức dưới bất kỳ hình thức nào. 
• Không sở hữu quyền biểu quyết.
• Không được quyền ưu tiên mua cổ phiếu mới phát hành hay cổ phiếu ưu đãi.
• Khi tính toán lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu, cổ phiếu quỹ không được tính vào số lượng cổ phiếu đang lưu hành. 
• Trong trường hợp công ty bị thanh lý, nhà đầu tư chứng khoán sở hữu cổ phiếu quỹ sẽ không nhận được phần vốn phân phối.
• Bất kỳ chênh lệch giá nào phát sinh từ việc mua bán cổ phiếu quỹ đều không được ghi nhận là lãi hay lỗ. Thay vào đó, nó được xử lý như là sự tăng giảm trong nguồn vốn chủ sở hữu và thặng dư vốn cổ phần.

Những quy định cần biết về điều kiện mua bán cổ phiếu quỹ

Hoạt động mua bán cổ phiếu quỹ cần tuân thủ những điều kiện theo Luật Chứng khoán quy định (Nguồn: Tạp chí Tài chính) 

Điều kiện cần tuân thủ khi mua cổ phiếu quỹ 

Quy định về việc mua cổ phiếu quỹ được thiết lập nhằm đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong thị trường đầu tư chứng khoán. Công ty muốn mua lại cổ phiếu của mình phải tuân theo các điều kiện pháp lý cụ thể, bao gồm (theo điều 36 Luật chứng khoán 2019): 

• Việc mua lại phải được Đại hội đồng cổ đông chấp thuận, với kế hoạch chi tiết bao gồm số lượng cổ phiếu, khung thời gian thực hiện, và cách thức xác định giá mua.
• Nguồn vốn cho việc mua lại phải đến từ các kênh hợp pháp như thặng dư vốn cổ phần, quỹ đầu tư phát triển, lợi nhuận chưa phân phối hoặc các quỹ khác trong cùng vốn chủ sở hữu. 
• Công ty mua cổ phiếu quỹ phải chỉ định một công ty chứng khoán để thực hiện giao dịch này, trừ khi công ty là thành viên của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam và tự mua lại cổ phiếu mình phát hành. 
• Công ty đại chúng hoạt động trong các ngành nghề có điều kiện cần đảm bảo tuân thủ các điều kiện đặc biệt theo quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, dựa theo quy định của Luật Doanh nghiệp, công ty có thể tiến hành mua lại cổ phiếu theo yêu cầu của cổ đông mà không cần đáp ứng các điều kiện trên. Đồng thời, việc mua lại cổ phiếu của người lao động, mua lại những cổ phiếu lẻ từ kế hoạch phát hành nhằm mục đích trả cổ tức hoặc từ nguồn vốn chủ sở hữu sẽ tuân theo quy chế phát hành dành riêng do công ty đề ra. 

Bên cạnh đó, các công ty chứng khoán cũng có thể mua lại cổ phiếu của mình để khắc phục những sai sót trong giao dịch hoặc mua lại các lô cổ phiếu lẻ mà không cần thỏa mãn quy định về điều kiện mua. 

Điều kiện cần tuân thủ khi bán cổ phiếu quỹ 

Tương tự như mua, việc bán cổ phiếu quỹ cũng đòi hỏi công ty phải  phải tuân thủ một số tiêu chuẩn và quy trình nhất định. Đầu tiên, công ty cần đảm bảo rằng việc bán cổ phiếu không vi phạm các điều khoản của luật doanh nghiệp và các quy định của thị trường chứng khoán. Cổ phiếu quỹ chỉ có thể được bán sau khi đã được hội đồng quản trị phê duyệt và thông qua tại đại hội cổ đông. 

Việc bán cổ phiếu quỹ cần có sự đồng ý của hội đồng quản trị công ty (Nguồn: Prudential) 

Ngoài ra, giá bán không được thấp hơn giá trị sổ sách của cổ phiếu tại thời điểm bán và phải công bố thông tin một cách minh bạch để cổ đông có thể theo dõi và giám sát quá trình này.

Tóm lại, cổ phiếu quỹ là một công cụ quản lý tài chính linh hoạt. Loại cổ phiếu này cần được sử dụng một cách thông minh và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật để có thể mang về lợi ích tối ưu cho công ty cùng các nhà đầu tư chứng khoán.

Xem thêm

Hướng dẫn sử dụng mô hình nến Bearish Kicking (Đẩy Giá Giảm) đầu tư chứng khoán hiệu quả

Sử dụng mô hình Cánh Bướm (Butterfly Pattern) trong phân tích kĩ thuật chứng khoán