Dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam Việt Nam: Cập nhật về tiến độ và kế hoạch triển khai

Dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam Việt Nam là một trong những công trình giao thông lớn và quan trọng trong chiến lược phát triển hạ tầng quốc gia. Với chiều dài lên đến 1.500km, tuyến đường sắt cao tốc này sẽ kết nối hai thành phố lớn Hà Nội và TP.HCM, giúp rút ngắn thời gian di chuyển, giảm tải cho hệ thống giao thông hiện tại và tạo ra một mạng lưới vận tải hiện đại, thuận tiện cho người dân và doanh nghiệp.

Tổng quan thông tin về dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam Việt Nam

Dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam là chiến lược trọng điểm của Đường sắt Việt Nam, được Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phê duyệt trong quy hoạch tổng thể phát triển đến năm 2020. Tuyến dài 1.508,6km, nối từ ga Ngọc Hồi (Hà Nội) đến ga Thủ Thiêm (TP. Hồ Chí Minh), với 70 ga (50 ga hành khách và 20 ga hàng hóa). Dự án có tổng vốn đầu tư ước tính 61,67 tỷ USD (khoảng 1,4 triệu tỷ đồng), do Công ty TRICC làm chủ đầu tư. Lộ trình thực hiện:

• 2010: Hoàn thành báo cáo khả thi.
• 2011-2020: Xây dựng tuyến đường từ Hà Nội - Vinh và TP. Hồ Chí Minh - Nha Trang.
• 2030: Khai thác tuyến đường từ Vinh - Nha Trang.
• 2035: Hoàn thành tuyến Hà Nội - TP. Hồ Chí Minh.
• 2050: Hoàn tất tuyến Lạng Sơn - Cà Mau, đồng bộ với đường bộ cao tốc.

Dự án cao tốc Bắc Nam là tuyến giao thông trọng điểm trên cả nước (Nguồn: Tuổi Trẻ)

Dự án nhận sự hỗ trợ nghiên cứu từ Nhật Bản và Hàn Quốc, hướng đến phát triển hệ thống giao thông hiện đại, hiệu quả (Nguồn: Wikipedia).

Tiến độ dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam Việt Nam 

Quốc hội đánh giá dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam Việt Nam có quy mô lớn, công việc phức tạp, đòi hỏi sự quyết tâm và nỗ lực cao nhất. 

Theo ông Phạm Hữu Sơn, Chủ tịch TEDI, tiến độ dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam Việt Nam sẽ được triển khai theo 3 giai đoạn sau khi Quốc hội phê duyệt chủ trương và Chính phủ ban hành nghị quyết:

Giai đoạn 1: Lập báo cáo nghiên cứu khả thi và thiết kế tổng thể kỹ thuật (2025-2027)

Trong giai đoạn đầu tiên, dự án tập trung vào việc xây dựng cơ sở khoa học và kỹ thuật để làm nền tảng cho các bước triển khai tiếp theo. Trong giai đoạn 1, các công việc được thực hiện là: 

• Lập báo cáo nghiên cứu khả thi: Đây là bước quan trọng nhằm đánh giá toàn diện tính khả thi của dự án, từ kỹ thuật, tài chính đến tác động kinh tế - xã hội.
• Thiết kế tổng thể kỹ thuật: Bản thiết kế này phục vụ trực tiếp cho việc lập hồ sơ mời thầu Tổng thầu EPC (bao gồm thiết kế, cung cấp thiết bị công nghệ và thi công xây dựng công trình).
• Xây dựng các nhiệm vụ: Đề xuất các nhiệm vụ cụ thể để lựa chọn đơn vị tư vấn quản lý dự án, tư vấn lập báo cáo nghiên cứu khả thi và thiết kế tổng thể kỹ thuật.
• Mời thầu và lựa chọn tư vấn: Tiến hành mời thầu để chọn ra các đơn vị tư vấn có năng lực phù hợp.
• Khảo sát, thẩm tra và thẩm định: Thực hiện khảo sát thực địa để thu thập dữ liệu; thẩm tra và thẩm định các báo cáo nghiên cứu khả thi và thiết kế tổng thể kỹ thuật.
• Chuẩn bị hồ sơ mời thầu EPC: Hoàn thiện hồ sơ để lựa chọn Tổng thầu EPC, đảm bảo quá trình triển khai giai đoạn tiếp theo diễn ra suôn sẻ.

Giai đoạn này được thực hiện trong khoảng thời gian từ năm 2025 đến năm 2027, đóng vai trò quyết định trong việc định hình chất lượng và hiệu quả của toàn bộ dự án cao tốc Bắc Nam.

Giai đoạn 2: Thi công và mua sắm đầy đủ các thiết bị (2027-2035)

Trong giai đoạn trọng điểm này, dự án bước vào giai đoạn hiện thực hóa với các nhiệm vụ chính:

• Tiến hành đấu thầu và lựa chọn nhà thầu EPC phù hợp.
• Đàm phán, ký kết hợp đồng và bắt đầu triển khai thi công.
• Xây dựng toàn bộ cơ sở hạ tầng tuyến đường sắt cao tốc.
• Mua sắm phương tiện, thiết bị công nghệ hiện đại phục vụ vận hành.
• Tiếp nhận và chuyển giao công nghệ tiên tiến từ các đối tác.

Tiến độ dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam được triển khai theo 3 giai đoạn (Nguồn: Báo Thanh Tra)

Giai đoạn 3: Vận hành thử nghiệm và khai thác thương mại (2036)

Đây là giai đoạn hoàn thiện và đưa dự án vào hoạt động thực tế, với các nhiệm vụ chính:

• Kiểm tra các hệ thống, đảm bảo việc vận hành hiệu quả
• Thực hiện các bước kiểm định nghiêm ngặt nhằm đảm bảo tiêu chuẩn an toàn trước khi vận hành chính thức.
• Chính thức đưa dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam Việt Nam vào sử dụng, phục vụ hành khách và hàng hóa, đánh dấu bước tiến lớn trong ngành giao thông vận tải Việt Nam.

Dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam dự kiến khởi công năm 2027 và cơ bản hoàn thành năm 2035. Chính phủ đã đề xuất cơ chế đặc thù, cho phép chủ đầu tư lập thiết kế tổng hợp kỹ thuật thay vì thiết kế cơ sở trong báo cáo nghiên cứu khả thi, giúp rút ngắn tiến độ khoảng 1 năm.

Kế hoạch hoàn thành dự án cao tốc Bắc Nam trong thời gian tới

Liên danh tư vấn TEDI-TRICC-TEDIS đề xuất hai phương án đầu tư cho dự án cao tốc Bắc Nam. Phương án 1 là đầu tư toàn tuyến, với mục tiêu hoàn thành cơ bản vào năm 2035. Cụ thể, đoạn đường từ Hà Nội - Vinh và Nha Trang - TP.HCM sẽ khởi công vào năm 2027, hoàn thành và khai thác vào năm 2033. Đoạn Vinh - Nha Trang sẽ khởi công vào năm 2028, hoàn thành vào năm 2035 và khai thác từ năm 2036.

• Phương án 1 có ưu điểm là phát huy hiệu quả và thu hút toàn bộ hành khách trên tất cả các đoạn tuyến ngay khi khai thác. Tuy nhiên, nhược điểm là áp lực về vốn cao hơn so với các phương án khác.
• Phương án 2 đầu tư đoạn Hà Nội - Vinh và TP.HCM - Nha Trang như phương án 1, nhưng đoạn Vinh - Nha Trang sẽ khởi công từ năm 2033 và khai thác vào năm 2040. Ưu điểm của phương án này là giảm áp lực về vốn và tổ chức thực hiện nhờ phân kỳ đầu tư. Tuy nhiên, nhược điểm là giai đoạn đầu chưa khai thác toàn tuyến, làm giảm hiệu quả tổng thể của dự án.

Dự án cao tốc Bắc Nam dự kiến hoàn thành trong tương lai (Nguồn: Plo)

Bộ GTVT đề xuất chọn phương án 1 dựa trên kết quả phân tích đánh giá. Phương án này giúp rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư, xây dựng và tiến độ dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam hoàn thành xuống còn 10 năm, hoàn thành vào năm 2035, thay vì năm 2045 như kết luận của Bộ Chính trị. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, Bộ GTVT đề xuất nhiều nhóm cơ chế chính sách đặc thù, bao gồm 15 nhóm thuộc thẩm quyền Quốc hội và 5 nhóm do Chính phủ quyết định.

Dự án cao tốc Bắc Nam không chỉ là một công trình giao thông trọng điểm, mà còn là biểu tượng cho khát vọng vươn lên và sự đổi mới mạnh mẽ trong lĩnh vực hạ tầng Việt Nam. Với quyết tâm và tầm nhìn chiến lược, dự án sẽ không chỉ kết nối các vùng miền mà còn thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển kinh tế, tạo cơ hội mới cho các khu vực và ngành nghề liên quan.

Xem thêm

Sơ đồ tuyến đường sắt cao tốc Bắc Nam: Bản đồ chi tiết và các điểm đáng chú ý

Cập nhật tiến độ đường sắt cao tốc Bắc Nam mới nhất năm 2025