Doom spending - xu hướng chi tiêu hứa hẹn sẽ bùng nổ trong năm 2024?

Với tâm lý bất an trước biến động kinh tế, nhiều người trẻ đang tìm đến hình thức chi tiêu “Doom spending” như một cách giải tỏa căng thẳng. Tuy nhiên, liệu "Doom spending" có thực sự mang lại lợi ích cho tài chính cá nhân hay chỉ là một rủi ro tiềm ẩn? Hãy cùng khám phá chi tiết về xu hướng chi tiêu này qua bài viết dưới đây để có góc nhìn khách quan hơn. 

Doom spending là gì?

Doom spending (hay còn gọi “chi tiêu diệt vọng”) là xu hướng chi tiêu cho những thứ xa xỉ, đắt đỏ của giới trẻ trong bối cảnh nền kinh tế suy giảm, khó khăn trong việc mua nhà, mua xe cùng với áp lực tài chính, lo lắng về tương lai. 

Khái niệm Doom spending là gì? (Nguồn: Robb Report)

Thay vì tiết kiệm và đầu tư cho mục tiêu lớn, nhiều người trẻ chọn tận hưởng cuộc sống hiện tại bằng cách chi tiêu cho những chuyến du lịch hạng sang, sở hữu những món đồ hiệu đắt đỏ hay những thú vui xa hoa khác. 

Khảo sát tháng 11/2023 của Credit Karma cho thấy, gần 1/4 dân số Mỹ (chủ yếu là thế hệ Millennials và Gen Z) đang áp dụng xu hướng "Doom spending". Làn sóng này cũng đang dần phổ biến tại khu vực Á Đông, bao gồm Việt Nam.

Xu hướng doom spending không phải mới mẻ. Nó đã xuất hiện từ thời kỳ Đại khủng hoảng (thập niên 1930) và hiện trở nên phổ biến ở khu vực Á Đông, đặc biệt tại các thành phố lớn. Tuy nhiên, xu hướng này vẫn đang gây nhiều tranh cãi về tính hiệu quả và tác động lâu dài của nó.

Doom spending có thể giúp giải tỏa căng thẳng, lo âu trong ngắn hạn và mang lại niềm vui, sự thỏa mãn cho người tiêu dùng. Tuy nhiên về lâu dài, nó có thể dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực như: Ảnh hưởng đến sức khỏe, tài chính cá nhân, tạo gánh nặng nợ nần và khó khăn trong việc đạt được những mục tiêu tài chính cá nhân quan trọng trong tương lai.

Do vậy, mỗi người cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi áp dụng xu hướng doom spending. Việc quản lý tài chính cá nhân một cách thông minh, tiết kiệm và đầu tư hợp lý vẫn là những yếu tố quan trọng để đảm bảo an toàn tài chính, đạt được những mục tiêu lâu dài trong cuộc sống. 

Trong thời kỳ khó khăn, tại sao người trẻ lại lựa chọn Doom spending?

Giải pháp giải tỏa căng thẳng tức thì

Người trẻ lựa chọn doom spending để giải tỏa căng thẳng là một hiện tượng phản ánh sự thay đổi trong tư duy và hành vi tiêu dùng của thế hệ trẻ ngày nay. Thay vì cố gắng tìm cách vượt qua thời kỳ kinh tế khủng hoảng, nhiều người trẻ lại chọn cách tiêu tiền bằng hành vi mua sắm để đưa đến cảm giác hài lòng ngay tức thì. Cảm giác này giúp họ thỏa mãn nhu cầu và động viên tinh thần trong thời điểm khó khăn.

Người trẻ thích mua sắm để giải tỏa căng thẳng (Nguồn: The Hustle)

Doom spending còn phản ánh sự thiếu tự tin và không chắc chắn về bản thân. Thế hệ trẻ hiện nay thường đặt sự quan trọng vào việc sở hữu vật chất và trải nghiệm đắt tiền để thể hiện thành công và hạnh phúc. Đây có thể xem như một cách để họ giữ vững sự kiểm soát và tự chủ trong cuộc sống, khẳng định giá trị bản thân. 

Tuy nhiên, việc theo đuổi doom spending cũng mang theo những rủi ro và hậu quả tiêu cực. Đây chưa được xem là giải pháp bền vững để giải quyết căng thẳng và nỗi lo lắng triệt để. 

Sự hài lòng từ việc mua sắm chỉ kích thích sản xuất dopamine tạm thời và không thể giải quyết được vấn đề tâm lý ẩn sâu bên trong. Do đó cần có sự nhận thức và biết kiểm soát để tránh rơi vào tình trạng tiêu tiền vô ích, không làm chủ được tài chính cá nhân.

Tâm lý FOMO

Giới trẻ ngày nay, đặc biệt thế hệ Z thường xuyên bị "bủa vây" bởi những hình ảnh về cuộc sống hào nhoáng, những món đồ hiệu đắt tiền, những chuyến du lịch xa hoa tràn lan trên mạng xã hội… khiến người xem cảm thấy FOMO (là nỗi sợ hãi bản thân bỏ lỡ những điều thú vị trong cuộc sống trong khi người khác lại được trải nghiệm điều đó). Họ có mong muốn được sở hữu những thứ tương tự mà không màng đến khả năng tài chính cá nhân.

Bên cạnh đó, các chiến lược marketing tinh vi của các thương hiệu cũng góp phần thúc đẩy xu hướng Doom spending. Những thông điệp như "mua sắm để hạnh phúc", "sống hết mình cho hiện tại", "đừng bỏ lỡ những trải nghiệm tuyệt vời",... đánh vào tâm lý FOMO của người trẻ khiến họ dễ dàng chi tiêu cho những thứ không thực sự cần thiết.

Nhận thức sai lệch về quản lý tài chính cá nhân

Thế hệ trẻ ngày nay được nuôi dưỡng trong môi trường sung túc, tiếp cận với nhiều thông tin về lối sống xa hoa, sang chảnh trên mạng xã hội và từ những người xung quanh. Điều này dễ khiến họ so sánh bản thân với người khác, trở nên mong muốn sở hữu những thứ tương tự để khẳng định bản thân. 

Ngoài ra, việc sống cùng bố mẹ và được hỗ trợ tài chính vô tình khiến họ không có nhiều kinh nghiệm quản lý tài chính cá nhân và không thực sự hiểu rõ giá trị đồng tiền. Họ dễ dàng chi tiêu cho những thứ không thực sự cần thiết để phô trương bản thân và thỏa mãn nhu cầu sĩ diện.

Doom spending ảnh hưởng như thế nào đến chất lượng cuộc sống?

Tuy có thể mang lại cảm giác vui vẻ tạm thời, Doom Spending lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống của người trẻ.

Doom spending ảnh hưởng đến cuộc sống giới trẻ (Nguồn: New York Post)

Về mặt tài chính cá nhân, Doom spending gây mất cân bằng ngân sách, dẫn đến tình trạng thiếu hụt ngân sách, thậm chí nợ nần chồng chất. Điều này cản trở việc người trẻ đạt được mục tiêu tài chính cho tương lai như mua nhà, mua xe, lập gia đình,... từ đó gây ra stress, tổn hại đến sức khỏe tinh thần.

Về mặt tinh thần, Doom spending tạo cảm giác phụ thuộc vào vật chất khiến người trẻ liên tục mua sắm để giải tỏa cảm xúc thay vì tìm kiếm giải pháp lâu dài. Việc so sánh bản thân với người khác trên mạng xã hội dẫn đến cảm giác tự ti, mặc cảm, ghen tị và làm giảm sự tự tin, lòng tự trọng.

Để tránh những ảnh hưởng tiêu cực của Doom spending, người trẻ cần:

• Lập kế hoạch chi tiêu hợp lý: Theo dõi thu chi, phân chia ngân sách hợp lý cho các khoản chi tiêu cần thiết và tiết kiệm.
• Tìm kiếm những giải pháp giải tỏa stress lành mạnh: Tập thể dục, tham gia các hoạt động xã hội, đọc sách,...
• Nâng cao nhận thức về quản lý tài chính cá nhân: Tham gia các khóa học, hội thảo về quản lý tài chính để trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết.

Hãy nhớ rằng, Doom spending không phải là giải pháp cho những vấn đề trong cuộc sống. Thay vì chi tiêu cho những thứ xa xỉ để giải tỏa căng thẳng, người trẻ hãy tập trung vào việc quản lý tài chính cá nhân một cách thông minh để đảm bảo an toàn tài chính và nâng cao chất lượng cuộc sống. 

Xem thêm:

Quyết định mua nhà sang nhượng 3 tỷ đồng và bài toán tài chính hợp lý

Bí quyết chọn người "cầm trịch" tài chính cho tổ ấm hạnh phúc