Đất trồng cây lâu năm là gì? Liệu có được xây nhà không?

Bạn có từng nghe đến khái niệm "đất trồng cây lâu năm"? Đây là một khái niệm khá phổ biến trong lĩnh vực nông nghiệp. Tuy nhiên, nhiều người vẫn còn băn khoăn về tính chất của loại đất này và liệu có thể sử dụng để xây nhà hay không?

 Trong bài viết dưới đây của OneHousing, hãy cùng tìm hiểu về tính pháp lý của việc xây nhà trên đất trồng cây lâu năm.

Đất trồng cây lâu năm nghĩa là gì? Quy định về thời hạn sử dụng của đất trồng cây lâu năm ?

Theo Luật Đất đai năm 2013, việc phân loại các loại đất theo quy định của Điều 10 rất quan trọng để đảm bảo sự sử dụng đúng mục đích và bảo vệ tài nguyên đất đai. Trong phạm vi nhóm đất nông nghiệp có một loại đất đặc biệt là "đất trồng cây lâu năm" mà mục tiêu sử dụng và quản lý gây được sự quan tâm.

"Đất trồng cây lâu năm" bao gồm các loại đất dùng để trồng cây lâu năm như cây công nghiệp, cây ăn quả, cây dược liệu và các loại cây khác có chu kỳ sinh trưởng dài hơn một năm. Khái niệm này đã được định nghĩa rõ ràng trong Luật Đất đai năm 2013. Tuy nhiên cùng với việc quy định này, còn xuất hiện một khái niệm khác là "đất vườn," tạo ra một sự nhầm lẫn trong việc hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại đất này.

Theo Quyết định 507/1999/QĐ-TCĐC, "đất vườn tạp" là diện tích đất vườn gắn liền với đất ở trong khuôn viên của từng hộ gia đình trong các khu dân cư. Đất vườn thường được trồng xen kẽ giữa các loại cây hàng năm và có thể sử dụng cho mục đích trồng rau, trái cây hoặc làm khu vui chơi giải trí. Tuy nhiên, "đất vườn" không thuộc loại đất trồng cây lâu năm và không được tính diện tích cho từng loại cây.

Theo Luật Đất đai năm 2013, việc phân loại các loại đất theo quy định của Điều 10 rất quan trọng để đảm bảo sự sử dụng đúng mục đích (Nguồn: corerealty)

Việc xây dựng trên cả hai loại đất này cần phải được phê duyệt để tuân thủ quy định pháp luật và bảo vệ tài nguyên đất đai. Theo Luật Đất đai năm 2013, việc sử dụng "đất trồng cây lâu năm" để xây dựng phải được cấp phép và tuân thủ quy định của pháp luật về xây dựng. Nếu không tuân thủ quy định, người sử dụng đất sẽ bị xử phạt và có thể bị thu hồi đất. Trong khi đó, việc xây dựng trên "đất vườn" cần phải được phê duyệt theo quy định của pháp luật về xây dựng và quản lý nhà nước.

Theo quy định của Luật Đất đai năm 2013, thời hạn giao đất và cho thuê đất trong lĩnh vực nông nghiệp đã được đề ra tại Điều 126 với các quy định cụ thể. Điều này nhằm mục đích đảm bảo sự sử dụng tài nguyên đất đai đúng mục đích và hiệu quả, bảo vệ quyền lợi của người sử dụng đất cũng như quản lý và phát triển kinh tế - xã hội trong lĩnh vực nông nghiệp.

Thời hạn giao đất và công nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp cho hộ gia đình và cá nhân trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp là 50 năm. Sau khi kết thúc thời hạn này, hộ gia đình và cá nhân nếu cần tiếp tục sử dụng đất, có thể làm thủ tục để được tiếp tục sử dụng đất theo thời hạn quy định. Điều này giúp cho người sử dụng đất có thể lên kế hoạch dài hạn cho sản xuất nông nghiệp cũng như giúp cho Nhà nước có thể quản lý và phân bổ tài nguyên đất đai một cách hợp lý.

Tương tự, thời hạn cho thuê đất nông nghiệp từ Nhà nước cho hộ gia đình và cá nhân cũng không vượt quá 50 năm. Khi thời hạn thuê đất kết thúc, hộ gia đình và cá nhân nếu cần tiếp tục sử dụng đất, có thể đệ đơn để Nhà nước xem xét và xác định việc tiếp tục cho thuê đất. Việc này giúp cho hộ gia đình và cá nhân có thể sử dụng tài nguyên đất đai một cách ổn định, bền vững cũng như giúp cho Nhà nước có thể quản lý tài nguyên đất đai tốt hơn.

Tuy nhiên, trong trường hợp các tổ chức, cá nhân có nhu cầu thuê đất nông nghiệp để trồng cây lâu năm với mục đích khai thác gỗ hoặc kinh doanh thương mại từ cây lâu năm, việc cho thuê đất cần phải qua sự xem xét của Nhà nước và không được kéo dài quá thời hạn quy định. Điều này giúp cho Nhà nước có thể quản lý tài nguyên đất đai một cách chặt chẽ và hiệu quả, tránh tình trạng lãng phí tài nguyên đồng thời bảo vệ môi trường.

Đất trồng cây lâu năm bị thu hồi có được tái định cư không? Nếu không thì đền bù thế nào?

Đất trồng cây lâu năm có được phép xây nhà không?

Theo Luật Đất đai năm 2013, các quy định liên quan đến xây dựng nhà ở và phân loại đất được đề cập như sau:

• Điều 10 của Luật quy định về phân loại đất, trong đó đất trồng cây lâu năm được xếp vào nhóm đất nông nghiệp, còn đất ở được chia thành đất ở tại nông thôn, đất ở tại đô thị và đất sử dụng để xây dựng trụ sở, thuộc nhóm đất phi nông nghiệp.
• Điều 6 của Luật đề cập đến nguyên tắc sử dụng đất, trong đó quy định rõ ràng về việc tuân thủ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và đúng mục đích quy định. Việc sử dụng đất cần phải tiết kiệm, hiệu quả, bảo vệ môi trường và không gây hại cho lợi ích của người sử dụng đất và cộng đồng xung quanh. Người sử dụng đất phải thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của mình trong thời hạn sử dụng đất theo quy định của pháp luật.
• Điều 12 của Luật cụ thể nêu các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động liên quan đến đất đai. Trong trường hợp đất được xếp vào nhóm đất trồng cây lâu năm, việc xây dựng nhà ở hoặc thực hiện công trình trên phần đất này mà chưa được phép bởi pháp luật sẽ vi phạm quy định của Luật Đất đai năm 2013 và được coi là hành vi nghiêm cấm.

Xây nhà trên đất trồng cây lâu năm có bị cưỡng chế hay không?

Khi chủ thể sở hữu đất trồng cây lâu năm cố tình xây dựng công trình nhà ở hoặc công trình kiên cố trái phép trên mảnh đất đó, hành vi này vi phạm hành chính và có thể bị xử phạt theo Nghị định 91/2019/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến việc sử dụng đất nông nghiệp cho mục đích khác không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.

Việc xây dựng công trình trên đất trồng cây lâu năm mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt là vi phạm (Nguồn: tapdoantrananh)

Theo Nghị định trên, mức xử phạt vi phạm hành chính phụ thuộc vào diện tích của đất. Cụ thể như sau (Nguồn: Luật Minh Khuê tháng 8/2023):

• Diện tích đất bé hơn 0,02 ha: Phạt từ 3 triệu đồng - 5 triệu đồng.
• Diện tích đất từ 0,02 ha - dưới 0.05 ha: Phạt từ 5 triệu đồng - 8 triệu đồng.
• Diện tích đất từ 0,05 ha - dưới 0,1 ha: Phạt từ 8 triệu đồng - 15 triệu đồng.
• Diện tích đất từ 0,1 ha - dưới 0,5 ha: Phạt từ 15 triệu đồng - 30 triệu đồng.
• Diện tích đất từ 0,5 ha - dưới 01 ha: Phạt từ 30 triệu đồng - 50 triệu đồng.
• Diện tích đất từ 1 ha trở lên: Phạt từ 50 triệu đồng - 100 triệu đồng.

Ngoài việc bị xử phạt vi phạm hành chính, người vi phạm còn phải khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất. Điều này có nghĩa là người vi phạm phải loại bỏ công trình đã xây dựng trái phép và khôi phục lại diện tích, hình dạng và chất lượng của mảnh đất ban đầu. 

Việc xây dựng công trình trên đất trồng cây lâu năm mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt là vi phạm và phải chuyển đổi mục đích sử dụng đất theo quy định của pháp luật.

Bài viết trên của OneHousing đã giúp bạn tìm hiểu về đất trồng cây lâu năm và khả năng sử dụng của nó trong việc xây dựng. Dù có thể sử dụng để xây nhà, tuy nhiên, việc này cần phải được thực hiện cẩn thận và tuân thủ đúng quy định của pháp luật để tránh những rủi ro không đáng có.

Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, OneHousing không chịu trách nhiệm về những trường hợp tự ý áp dụng mà không có sự tư vấn trực tiếp của Pro Agent.

Xem thêm

Xây nhà trên đất trồng cây lâu năm được bồi thường không?

Đất trồng cây lâu năm bị thu hồi có được tái định cư không? Nếu không thì đền bù thế nào?