Chỉ số GDP và tầm quan trọng của GDP tới nền kinh tế của một quốc gia

Khi xem thời sự hay đọc các tin tức về tài chính, hẳn bạn sẽ nghe đến thuật ngữ GDP. Chỉ số này không chỉ thể hiện tốc độ tăng trưởng của một quốc gia mà còn ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh khác trong xã hội, đặc biệt là kinh tế.

Vậy cụ thể GDP là gì? Tầm quan trọng của GDP đối với sự phát triển nền kinh tế đất nước như thế nào?

Tìm hiểu vai trò của GDP đối với sự phát triển kinh tế quốc gia (Ảnh: VnEconomy)

Khái niệm GDP

GDP (viết tắt của Gross Domestic Product) là chỉ số đo lường tổng sản phẩm quốc nội của một quốc gia. Nó biểu thị tổng giá trị hàng hóa và tài sản được sản xuất ra ở một đất nước trong thời gian nhất định. 

GDP chỉ thể hiện giá trị các loại hàng hóa được bán hợp pháp trên thị trường, không bao gồm các loại hàng hóa kinh doanh bất hợp pháp và các khâu sản xuất trung gian.

Thông thường, chỉ số GDP được quy ước theo quý hoặc năm. Dựa trên tổng giá trị sản phẩm, dịch vụ được đo lường, GDP phản ánh tốc độ tăng trưởng kinh tế hiện tại và tiềm năng phát triển của 1 quốc gia. Khi chỉ số GDP giảm, điều này cho thấy quá trình sản xuất kinh doanh đang đi xuống, lạm phát, thất nghiệp, mất giá ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế. 

GDP chính là tổng sản phẩm trong nước (Ảnh: Cổng thông tin Chính phủ)

Phân loại GDP

Dựa trên tiêu chí đánh giá khác nhau, chỉ số GDP được chia thành 4 loại chính:

GDP bình quân đầu người

GDP bình quân đầu người được hiểu là kết quả kinh doanh sản xuất bình quân trên đầu người trong một năm. Chỉ số này tỉ lệ thuận với đời sống, thu nhập của người dân ở quốc gia đó. Dựa trên số liệu thu được, các nhà hoạch định có thể đánh giá chất lượng sống cũng như sự phân hóa giàu nghèo để đề xuất những chính sách phù hợp nhằm nâng cao mức sống cho người dân.

Công thức tính GDP bình quân đầu người như sau:

GDP per capita = GDP quốc gia/tổng số dân trung bình 

Lưu ý: GDP và tổng số dân trung bình được xác định tại cùng một thời điểm và khoảng thời gian xác định.

GDP danh nghĩa (Nominal GDP)

GDP danh nghĩa là tổng giá trị sản phẩm nội địa tính theo giá thị trường hiện tại. Chỉ số này thể hiện sự thay đổi về giá cả do lạm phát. Tức là giá cả hàng hóa trên thị trường tăng hay giảm thì GDP sẽ thay đổi cao hơn hoặc thấp hơn.

GDP danh nghĩa được tính theo công thức:

GDP danh nghĩa = Tổng sản phẩm, dịch vụ X Giá sản phẩm, dịch vụ

Lưu ý: Các giá trị đều được tính trong cùng một thời điểm.

GDP thực tế (Real GDP)

GDP thực tế được xác định dựa trên tổng sản phẩm, dịch vụ nội địa đã điều chỉnh theo tốc độ lạm phát. Nếu GDP thực tế < GDP danh nghĩa thì kinh tế đang lạm phát, còn GDP thực tế > GDP danh nghĩa chứng tỏ kinh tế giảm lạm phát.

GDP thực tế được tính theo công thức:

GDP thực tế = GDP danh nghĩa/hệ số giảm phát 

GDP xanh

Đây là phần còn lại của tổng sản phẩm nội địa sau khi đã khấu trừ các chi phí sử dụng cho mục đích cải thiện vấn đề môi trường do hoạt động sản xuất gây ra.

Chỉ số tổng sản phẩm quốc nội được phân thành 4 loại chính (Ảnh: News18)

Tầm quan trọng của GDP tới nền kinh tế của một quốc gia

GDP là chỉ số vô cùng quan trọng được Chính phủ sử dụng để đánh giá và so sánh tình hình phát triển kinh tế của một quốc gia. Cụ thể:

• GDP là công cụ đánh giá tốc độ tăng trưởng kinh tế của một quốc gia trong thời gian nhất định. Đồng thời, tổng sản phẩm nội địa còn phản ánh rõ ràng sự biến động của dịch vụ, hàng hóa theo thời gian.
• GDP tăng hay giảm đều tác động đến nền kinh tế. Chỉ số GDP giảm là dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đang suy thoái, lạm phát, lao động thất nghiệp, đồng tiền mất giá. Điều này ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống người dân tại đất nước đó. Ngược lại, GDP tăng cho thấy nền kinh tế đang ổn định và hoạt động tốt. Các doanh nghiệp tự tin đầu tư nhiều hơn, tạo nền tảng cho sự tăng trưởng kinh tế trong tương lai.
• Chỉ số GDP giúp các nhà đầu tư đánh giá tiềm năng tăng trưởng của một đất nước và quyết định có nên rót vốn đầu tư hay không?
• Dựa theo chỉ số GDP hiện tại, so sánh với các quốc gia lân cận, Chính phủ sẽ đánh giá được thực trạng sản xuất, kinh tế và có định hướng, chính sách thay đổi phù hợp.

GDP là thước đo đánh giá sự phát triển kinh tế của 1 quốc gia (Ảnh: Báo Tin tức)

Các yếu tố ảnh hưởng đến GDP

Chỉ số GDP chịu tác động bởi rất nhiều yếu tố dẫn đến giá trị thay đổi theo từng quý, từng năm.

• Dân số: Đây là nguồn lao động để tạo ra hàng hóa, dịch vụ và cũng chính là đối tượng tiêu thụ các sản phẩm này. Do đó, tổng dân số là giá trị vô cùng quan trọng để xác định chỉ số GDP.
• FDI (Foreign Direct Investment): Chỉ số đầu tư trực tiếp nước ngoài, gồm các khoản đầu tư như tiền mặt, công nghệ, cơ sở hạ tầng, phương thức sản xuất. FDI tăng, quy mô sản xuất mở rộng, tạo điều kiện cho GDP tăng theo. Việc gia tăng vốn đầu tư nước ngoài cũng giúp đẩy mạnh xuất khẩu, thông thương giữa các quốc gia.
• Sự lạm phát: Xu hướng tăng giá chung của sản phẩm, dịch vụ liên tục theo thời gian sẽ làm mất giá trị của đồng tiền tại một quốc gia nào đó. Nếu tốc độ lạm phát vượt ngưỡng cho phép sẽ dẫn đến khủng hoảng kinh tế. Do đó, nhà nước cần đưa ra những chính sách, chế tài phù hợp để khống chế tốc độ lạm phát ở mức an toàn.

GDP quý II/2024 của Việt Nam cán mốc gần 7%

Tháng 06/2024, tại Họp báo công bố số liệu thống kê kinh tế - xã hội quý II và 6 tháng đầu năm, Bà Nguyễn Thị Hương - Đại diện Tổng cục Thống kê cho biết: “6 tháng đầu năm 2024 kinh tế thế giới có nhiều diễn biến phức tạp song Việt Nam vẫn là quốc gia có nền kinh tế được các tổ chức quốc tế dự báo đạt tốc độ tăng trưởng cao trong năm 2024.

GDP quý II/2024 của nước ta ước tính tăng 6,93% so với cùng kỳ năm trước. Con số này chỉ thấp hơn tốc độ tăng 7,99% của quý II/2022 trong giai đoạn 2020 - 2024.

So sánh với 2 kịch bản theo Nghị quyết 01/NQ-CP dựa trên kết quả tăng trưởng GDP của quý II/2024, mức GDP này đã tăng mạnh hơn (kịch bản thấp: 5,85% và kịch bản cao: 6,32%). Đây là tín hiệu tích cực để Việt Nam theo đuổi “trần trên” của mục tiêu tăng trưởng trong năm 2024 là 6,5%.” (Nguồn: VnEconomy)

CEBR (Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Kinh doanh của Anh) cũng dự báo năm 2024 kinh tế Việt Nam sẽ tăng 1 bậc, đứng ở vị trí 33 trên bảng xếp hạng WELT với quy mô GDP theo giá hiện hành đạt 462 tỷ USD.

CEBR đánh giá thứ hạng quy mô kinh tế của Việt Nam sẽ tăng nhanh trong khoảng 10 năm tới, vươn lên vị trí 24 vào năm 2033 với quy mô kinh tế đạt 1.050 tỷ USD. Đến năm 2038, quy mô GDP Việt Nam dự kiến sẽ đạt 1.559 tỷ USD và sẽ vươn lên vị trí thứ 21. Thứ hạng này vượt qua các nền kinh tế khác trong khu vực ASEAN như: Philippines (1.536 tỷ USD), Thái Lan (1.313 tỷ USD), Singapore (896 tỷ USD) để lọt vào nhóm 25 nền kinh tế lớn nhất thế giới. 

Dự báo quy mô tăng trưởng GDP của Việt Nam đến năm 2038 (Ảnh: Ban Kinh tế Trung Ương)

Trên đây là các thông tin quan trọng về chỉ số GDP và tầm quan trọng của GDP đối với sự phát triển kinh tế của đất nước. Hy vọng sẽ giúp bạn biết chính xác thực trạng kinh tế của nước ta và có được cái nhìn tổng quan hơn khi đưa ra các quyết định đầu tư.

Xem thêm

Tìm hiểu chỉ báo lực Elder (EFI) và cách sử dụng hiệu quả trong giao dịch chứng khoán

Cách giao dịch chứng khoán bằng chiến lược “Hit and Run”