Chỉ số GDP và các yếu tố ảnh hưởng tới GDP

GDP là một trong những chỉ số kinh tế quan trọng của một quốc gia, được dùng để đánh giá “sức khỏe” của nền kinh tế và xác định thu nhập cũng như mức sống của người dân. Vậy GDP là gì và những yếu tố ảnh hưởng tới GDP là gì? Cùng nhau điểm qua vài ý chính qua bài viết dưới đây. 

Khái niệm GDP 

Thuật ngữ GDP là viết tắt của cụm từ “Gross Domestic Product”, có nghĩa là tổng sản phẩm nội địa hoặc tổng sản phẩm quốc nội. GDP là một chỉ số kinh tế đo lường tổng giá trị của các hàng hoá và dịch vụ cuối cùng sản xuất ở phạm vi một quốc gia trong một khoảng thời gian nhất định. Thông thường, GDP được tính toàn trên cơ sở hàng năm, mặc dù trong một số trường hợp, nó cũng có thể được tính toán hàng quý.

Cụ thể thì GDP là chỉ tiêu đo lường tổng giá trị thị trường của tất cả các loại sản phẩm thông qua việc sử dụng giá trị trường, tạo thành một chỉ số duy nhất cho giá trị của hoạt động kinh tế. Giá thị trường phản ánh chính xác giá trị của hàng hóa và dịch vụ mà người tiêu dùng sẵn sàng chi trả. 

GDP biểu thị tất cả các hàng hóa được sản xuất và bán hợp pháp trên các thị trường. Tuy nhiên, nó không bao gồm các sản phẩm từ nền kinh tế ngầm như dược phẩm bất hợp pháp.

GDP bao gồm các hàng hóa hữu hình (như xe hơi, thực phẩm, quần áo) và các dịch vụ vô hình như (như khám bệnh, cắt tóc…). GDP chỉ tính các giá trị hàng hóa và dịch vụ cuối cùng, không bao gồm giá trị của các hàng hóa trung gian. Bên cạnh đó, GDP cũng chỉ tính các hàng hóa và dịch vụ được sản xuất hiện tại, không bao gồm các sản phẩm được sản xuất trong quá khứ.

GDP được tính trong phạm vi lãnh thổ kinh tế của một quốc gia, bao gồm cả các đơn vị hoạt động sản xuất - kinh doanh dưới hình thức tổ chức hoặc cá nhân. Và đồng thời GDP cũng phản ánh giá trị sản xuất trong một khoảng thời gian cụ thể, thường là một năm hoặc một quý. 

Khái niệm về GDP (Nguồn: Doanhnghiephoinhap)

GDP gồm những loại nào? 

GDP danh nghĩa

GDP danh nghĩa là tổng giá trị của sản phẩm quốc nội được tính theo giá thị trường hiện tại, tức là  không loại bỏ ảnh hưởng của lạm phát hoặc sự tăng giá. Điều này có thể làm cho tăng trưởng GDP của một quốc gia trông có vẻ cao hơn thực tế. GDP danh nghĩa phản ánh cả sự thay đổi về giá do lạm phát và tốc độ tăng giá của nền kinh tế.

Chỉ số GDP danh nghĩa định giá các hàng hóa và dịch vụ theo mức giá thị trường tại thời điểm bán và tính toán trong năm đó. Do đó, GDP danh nghĩa thường tăng từ năm này sang năm khác, phản ánh cả sự tăng giá, nhưng không nhất thiết phản ánh sự tăng trưởng về lượng hàng hóa và dịch vụ được sản xuất.

Khi giá thị trường của hàng hóa/dịch vụ đồng loạt tăng (lạm phát) hoặc giảm (giảm phát),  GDP danh nghĩa sẽ trở nên lớn hơn. Mức chênh lệch giá từ năm cơ sở đến năm hiện tại được gọi là chỉ số giảm phát GDP.

GDP thực tế

GDP thực tế là thước đo GDP đã được điều chỉnh theo lạm phát, ước tính tổng sản lượng hàng hóa dịch vụ được sản xuất bởi một nền kinh tế trong một khoảng thời gian cụ thể, thường là 1 năm, sử dụng giá không đổi để tách tác động của lạm phát khỏi.

Dữ liệu GDP thực thường được các nhà kinh tế sử dụng để phân tích nền kinh tế vĩ mô và lập kế hoạch cho ngân hàng trung ương. Ở Việt Nam, chỉ số này được cung cấp bởi Tổng cục. Công thức tính GDP thực tế là:

GDP thực tế = GDP danh nghĩa/Hệ số giảm phát GDP

GDP bình quân đầu người

GDP bình quân đầu người là chỉ số đo lường sản lượng hoặc thu nhập trung bình của mỗi người dân trong một nền kinh tế. Nó được tính bằng cách lấy GDP của quốc gia chia cho tổng dân số. GDP bình quân đầu người có thể tính theo danh nghĩa, thực tế (đã điều chỉnh lạm phát), hoặc theo ngang giá sức mua (PPP). 

Chỉ số GDP bình quân đầu người càng cao cho thấy mức thu nhập và đời sống của người dân càng cao. Tuy nhiên, có những quốc gia có GDP bình quân đầu người cao nhưng đời sống của người dân không tương ứng.

GDP ngang giá sức mua (PPP)

GDP theo ngang giá sức mua (PPP) không đo lường trực tiếp GDP, mà điều chỉnh sự khác biệt về giá cả địa phương và chi phí sinh hoạt. Điều này giúp so sánh sản lượng thực, thu nhập và mức sống giữa các quốc gia.

Những yếu tổ ảnh hưởng tới GDP 

Chỉ số kinh tế GDP chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác nhau, trong đó có ba yếu tố chính quan trọng là dân số, FDI và lạm phát. 

Yếu tố dân số

Dân số là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến GDP, bởi đây là nguồn cung cấp lao động tạo ra cải vật chất và tinh thần, đồng thời là đối tượng tiêu thụ các sản phẩm và dịch vụ. Dân số còn giúp tính toán GDP bình quân đầu người trên một lãnh thổ tại một thời điểm nhất định. 

Dân số là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến GDP (Nguồn: VietnamBiz)

Yếu tố FDI

FDI (Foreign Direct Investment) là chỉ số phản ánh mức độ đầu tư trực tiếp từ nước ngoài. Đây là hình thức đầu tư dài hạn của một tổ chức, cá nhân ở nước này vào nước khác, FDI là một nhân tố then chốt trong quá trình sản xuất bởi nó bao gồm vật chất, phương tiện sản xuất, tiền bạc, cơ sở hạ tầng, hoạt động xã hội liên quan,… 

FDI cũng ảnh hưởng đến GDP (Nguồn: Tapchitaichinh)

Yếu tố lạm phát

Lạm phát chỉ sự tăng liên tục của mức giá chung của hàng hóa và dịch vụ theo thời gian, làm giảm giá trị của một loại tiền tệ. Lạm phát là vấn đề quan trọng trong kinh tế, vì khi lạm phát tăng cao, nó có thể gây ra ảo tưởng về sự tăng trưởng GDP và dẫn đến khủng hoảng kinh tế. Để đạt tăng trưởng bền vững, quốc gia cần kiểm soát lạm phát ở mức độ chấp nhận được và có các chính sách hiệu quả để kiềm chế lạm phát.

Lạm phát và GDP(Nguồn: Luanvan99)

Như vậy, bài viết trên đã trình bày về chỉ số GDP và những yếu tố ảnh hưởng tới GDP. Từ dân số đến đầu tư trực tiếp nước ngoài, và tình hình lạm phát, mỗi yếu tố này đều có vai trò quan trọng trong việc đánh giá và hiểu sâu hơn về sự phát triển kinh tế của một quốc gia. Việc nghiên cứu và áp dụng hiểu biết về GDP và các yếu tố liên quan sẽ giúp tăng cường quản lý và phát triển kinh tế bền vững hơn trong các nền kinh tế trên toàn cầu.

Xem thêm

Chỉ báo On Balance Volume (OBV) trong chứng khoán là gì?

Điểm Pivot và cách sử dụng điểm Pivot trong giao dịch chứng khoán