Chỉ báo ATR (Average True Range) là gì? Ý nghĩa và cách sử dụng hiệu quả trong đầu tư chứng khoán

Trong thị trường chứng khoán đầy biến động, nhà đầu tư luôn đau đáu tìm kiếm các công cụ hỗ trợ phân tích kĩ thuật hiệu quả để đưa ra quyết định dễ dàng hơn. Hãy cùng tham khảo chỉ báo ATR (Average True Range), một trong những công cụ phổ biến nhất trong bài viết sau đây. 

Khái niệm chỉ báo ATR (Average True Range)

Chỉ báo ATR (Average True Range), hay còn gọi là khoảng dao động thực tế trung bình, là công cụ đo lường biến động giá của tài sản trong một khung thời gian nhất định. 

Mục đích sử dụng:

• Đánh giá mức độ rủi ro: ATR cung cấp thông tin về mức độ biến động của thị trường, giúp nhà giao dịch nhận định mức độ rủi ro tiềm ẩn trong giao dịch.
• Xác định điểm vào/ra thị trường: Biểu đồ ATR cho thấy biên độ giá dao động trong quá khứ, hỗ trợ dự đoán điểm mua/bán tiềm năng.
• Thiết lập điểm chốt lời và cắt lỗ: Dựa trên mức độ biến động được ATR đo lường, nhà giao dịch có thể đặt điểm chốt lời và cắt lỗ hợp lý, tối ưu hóa lợi nhuận và hạn chế thua lỗ.
• Kết hợp với các chỉ báo khác: Kết hợp với các chỉ báo và công cụ khác, ATR giúp nhà giao dịch xác định các điểm mua/bán tiềm năng, lựa chọn điểm thoát lệnh hợp lý và đánh giá tiềm năng giao dịch của tài sản, từ đó đưa ra quyết định đầu tư khách quan nhất. 

Chỉ báo ATR được phát triển bởi J. Welles Wilder Jr., cha đẻ của nhiều chỉ báo phân tích kĩ thuật nổi tiếng khác như RSI, ADX và Parabolic SAR (Nguồn: Chứng khoán DSC)

Cách tính ATR

Bước 1: Để tính khoảng dao động thực tế (true range), nhà đầu tư sử dụng hàm Max để tìm giá trị lớn nhất trong tập dữ liệu gồm:

• Chênh lệch giữa giá cao nhất và giá thấp nhất tại thời điểm hiện tại 
• Giá trị tuyệt đối của chênh lệch giữa giá cao nhất và giá đóng cửa trước đó.
• Giá trị tuyệt đối của chênh lệch giữa giá thấp nhất và giá đóng cửa trước đó.

Công thức: TR = Max [(H - L), ABS (H - CP), ABS (L - CP)]

Trong đó,

• TR: Khoảng dao động thực tế
• H: Giá cao nhất trong giai đoạn khảo sát
• L: Giá thấp nhất trong giai đoạn khảo sát
• CP: Giá đóng cửa trong giai đoạn khảo sát trước đó
• ABS: Hàm giá trị tuyệt đối

Bước 2: Tính toán ATR đầu tiên. Chu kỳ hoạt động mặc định của ATR là 14 phiên, nhưng bạn có thể điều chỉnh theo nhu cầu (theo ngày, tuần, tháng,...).

Cách tính ATR đầu tiên (Nguồn: OneHousing)

TRi là giá trị lớn nhất trong khoảng dao động thực tế (True Range).

Bước 3: Tính toán ATR. Sau khi tính được True Range đầu tiên (TR1), sử dụng công thức sau để tính toán các giá trị ATR tiếp theo:

ATR = [(ATR đầu tiên x 13) + TR Hiện tại ] / 14

Trong kỷ nguyên công nghệ số, nhà đầu tư không còn phải vật lộn với những phép tính tay phức tạp để xác định chỉ số ATR (Average True Range). Thay vào đó, họ tận dụng các nền tảng giao dịch hiện đại đã tích hợp sẵn chỉ báo ATR, giúp họ dễ dàng cài đặt và sử dụng, tiết kiệm thời gian và công sức cho việc phân tích thị trường.

Chỉ báo ATR có ý nghĩa như thế nào

Cài đặt điểm dừng lỗ và chốt lời linh hoạt theo ý muốn

ATR giúp bạn xác định các mức chốt lời và cắt lỗ phù hợp với khẩu vị rủi ro của bản thân, tối ưu hóa lợi nhuận và hạn chế thiệt hại. Khi xu hướng thị trường ủng hộ, bạn có thể tự do điều chỉnh điểm chốt lời để gia tăng lợi nhuận tiềm năng. Đồng thời, ATR cũng hỗ trợ bạn đặt mức cắt lỗ hợp lý, bảo vệ vốn đầu tư trước những biến động bất ngờ.

Kết hợp với lệnh xu hướng Trailing Stop, ATR càng phát huy hiệu quả tối ưu. Lệnh Trailing Stop sẽ tự động điều chỉnh mức cắt lỗ theo xu hướng giá, giúp trader gồng lãi một cách thông minh và an toàn.

Bắt nhịp thị trường với tín hiệu đảo chiều

Nhờ khả năng đo lường mức độ biến động giá, ATR giúp bạn xác định các vùng áp lực mua và bán cao, nơi có khả năng xảy ra đảo chiều cao.

Khi giá trị ATR tăng cao, báo hiệu thị trường đang biến động mạnh mẽ. Đây là dấu hiệu cho thấy giá có khả năng không duy trì được xu hướng hiện tại và sắp sửa đảo chiều.

ATR là công cụ phân tích kĩ thuật đắc lực hỗ trợ trader dự đoán điểm đảo chiều tiềm năng trên thị trường (Nguồn: Tạp chí Chứng khoán)

Đặc biệt, ATR vượt qua 70% ngưỡng trung bình là tín hiệu mạnh mẽ cho thấy khả năng đảo chiều cao. Nắm bắt được những tín hiệu này, nhà đầu tư có thể chủ động điều chỉnh chiến lược giao dịch, gia tăng cơ hội chiến thắng.

Chỉ báo ATR có đặc điểm gì

Chỉ báo ATR đo lường mức độ biến động của giá. Giá trị ATR càng cao, khả năng giá đảo chiều có thể cao hơn. Khi thị trường biến động mạnh, giá trị ATR thường tăng. Những đợt biến động giá mạnh (tăng hoặc giảm) đều làm tăng giá trị ATR. Tuy nhiên, giá trị ATR cao thường không kéo dài.

Ngược lại, giá trị ATR càng thấp, xu hướng càng yếu. Thị trường càng ít biến động thì ATR lại giảm giá trị. Khi giá trị ATR duy trì ở mức thấp trong một thời gian, khả năng đảo chiều giá hoặc hình thành khu vực hợp nhất sẽ cao hơn.

Cần lưu ý rằng chỉ báo ATR không cung cấp tín hiệu về xu hướng giá mà chỉ đơn giản là đo lường mức độ thay đổi của giá. Do đó, cần kết hợp ATR với các chỉ báo khác để đưa ra quyết định giao dịch hiệu quả.

ATR không cung cấp tín hiệu dự đoán xu hướng giá trong tương lai (Nguồn: Tạp chí Thị trường Tài chính Tiền tệ )

Cách sử dụng chỉ báo ATR trong đầu tư chứng khoán

Chiến lược đặt điểm cắt lỗ (Stop loss) với ATR

Thông thường, điểm cắt lỗ được đặt dưới đáy hỗ trợ gần nhất cho lệnh BUY và trên đỉnh kháng cự gần nhất cho lệnh SELL. Tuy nhiên, cách này tiềm ẩn nguy cơ bị quét do biến động thị trường. Do vậy, nhà đầu tư cần phân tích kĩ thuật, linh hoạt điều chỉnh điểm cắt lỗ dựa trên mức độ biến động:

• Thị trường biến động mạnh (ATR cao): Đặt điểm cắt lỗ xa hơn giá vào.
• Thị trường ít biến động (ATR thấp): Đặt điểm cắt lỗ gần giá vào hơn.

Xác định mức độ cắt lỗ phù hợp:

• Quyết định tỷ lệ ATR phù hợp để xác định độ lớn điểm cắt lỗ.
• Ví dụ: Sử dụng 1.5 lần giá trị ATR, đặt điểm cắt lỗ cách giá vào 1.5 ATR.

Tích hợp vào chiến lược giao dịch:

• Khi mở vị thế mua/bán, đặt điểm cắt lỗ theo khoảng cách tương ứng từ giá vào dựa trên giá trị ATR đã chọn.
• Điểm cắt lỗ sẽ tự động điều chỉnh theo biến động giá, giúp bảo vệ vị thế hiệu quả.

Trước khi tung hoành thị trường với chiến lược mới, trader nên kiểm tra kỹ lưỡng để giảm thiểu rủi ro. Nếu thị trường biến động mạnh mẽ hơn hoặc yếu hơn thông thường, hãy điều chỉnh mức độ cắt lỗ phù hợp để bảo vệ vốn.

Chiến lược đặt điểm chốt lời (Take profit) với ATR

• Khi ATR tăng mạnh và tiến dần lên nửa trên của khoảng dao động: Thị trường đang biến động mạnh, tiềm năng lợi nhuận lớn. Lúc này, nhà giao dịch có thể nới rộng điểm chốt lời để gia tăng lợi nhuận.
• Khi ATR ít di chuyển và kéo dài ở nửa dưới khoảng dao động: Thị trường ít biến động. Nhà giao dịch nên đặt điểm chốt lời ở mức 1:2.

Sự kết hợp hiệu quả giữa ATR và lệnh Trailing Stop

ATR giúp xác định mức độ biến động của thị trường, từ đó đặt điểm cắt lỗ phù hợp, hạn chế rủi ro. Trong khi đó, lệnh Trailing Stop tự động điều chỉnh mức cắt lỗ theo xu hướng giá, giúp nhà đầu tư giữ được lợi nhuận tiềm năng. Đây là lý do dẫn đến sự kết hợp giữa ATR và Trailing Stop. 

Cách thức hoạt động:

• Sau mỗi đợt điều chỉnh giá. nhà đầu tư di chuyển điểm Stop Loss.
• Lệnh Trailing Stop tự động điều chỉnh, dịch chuyển theo xu hướng giá mới.
• Khi giá đảo chiều, lệnh Trailing Stop trở thành lệnh Stop Loss thông thường.

Khi thị trường biến động mạnh, chỉ số ATR hỗ trợ xác định điểm cắt lỗ phù hợp, tránh bị quét lệnh. Trong trường hợp thị trường ít biến động, ATR và Trailing Stop phối hợp để giữ nguyên lợi nhuận.

ATR và lệnh Trailing Stop là hai công cụ hỗ trợ giao dịch phổ biến được nhiều nhà đầu tư ưa chuộng (Nguồn: useThinkScript)

Với những lợi ích trên, ATR là công cụ phân tích kĩ thuật không thể thiếu cho bất kỳ nhà giao dịch nào. Hãy trang bị cho mình kiến thức về ATR và ứng dụng nó linh hoạt để nâng cao chất lượng giao dịch, chinh phục thành công thị trường chứng khoán. 

Xem thêm

Chỉ báo dòng tiền Chaikin (CMF) và ứng dụng chỉ báo dòng tiền Chaikin trong chứng khoán

Ứng dụng lý thuyết hộp DARVAS trong đầu tư chứng khoán