Cập nhật luật đền bù đất đai 2024 mới nhất

Luật đất đai 2024 đã được Quốc hội thông qua với nhiều thay đổi quan trọng, trong đó có nhiều điểm mới mang lại lợi ích thiết thực cho người bị thu hồi đất. Những cải cách này không chỉ nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng đất mà còn giải quyết các vấn đề tồn tại trong quá trình bồi thường và tái định cư. Trong khuôn khổ của luật quy hoạch đô thị và các quy định liên quan, Luật đất đai 2024 điều chỉnh nhiều vấn đề quan trọng, từ việc thay đổi cách xác định giá đền bù đất đến việc đảm bảo quyền lợi cho các hộ gia đình bị thu hồi.

Tổng quan về luật đất đai 2024

Luật đất đai số 31/2024/QH15 (còn được gọi là luật đất đai 2024), được Quốc hội khóa XV thông qua ở Kỳ họp bất thường lần thứ 5 vào ngày 18/01/2024, sẽ có hiệu lực từ ngày 01/01/2025. Luật này thay thế Luật đất đai số 45/2013/QH13 (còn được gọi là luật đất đai 2013), đã được sửa đổi và bổ sung một số điều theo Luật số 35/2018/QH14.

Luật đất đai năm 2024 bao gồm 16 chương và 260 điều, tăng 2 chương so với Luật đất đai năm 2013. Luật mới bổ sung thêm một chương về phát triển quỹ đất và phân tách chương về thu hồi đất, trưng dụng đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư thành 2 chương riêng biệt. Trong tổng số điều khoản, 180 điều được sửa đổi và bổ sung, 78 điều là mới, còn 30 điều bị loại bỏ do gộp, bỏ hoặc tách.

Luật đất đai 2024 được xây dựng với những mục đích sau đây:

• Cải thiện thể chế và chính sách đất đai: Luật nhằm hoàn thiện các quy định về đất đai để phù hợp với nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, đồng thời giải quyết các vấn đề chồng chéo và mâu thuẫn trong các chính sách và pháp luật liên quan đến đất đai.
• Khắc phục vướng mắc trong quản lý đất đai: Đưa ra giải pháp để xử lý các vấn đề tồn tại trong quản lý và sử dụng đất, nâng cao hiệu quả quản lý về diện tích, chất lượng và giá trị kinh tế của đất.
• Đảm bảo quyền lợi hài hòa: Đảm bảo sự cân bằng quyền và lợi ích giữa Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư.
• Thúc đẩy thương mại hóa quyền sử dụng đất: Khuyến khích phát triển một thị trường bất động sản minh bạch và lành mạnh thông qua việc thương mại hóa quyền sử dụng đất.
• Xây dựng hệ thống quản lý đất đai hiện đại: Thiết lập một hệ thống quản lý đất đai hiện đại, minh bạch và hiệu quả. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, chuyển đổi số và nâng cao chỉ số tiếp cận đất đai, đồng thời phát huy dân chủ và giảm thiểu khiếu nại liên quan đến đất đai.

Luật đất đai 2024 sẽ có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2025 (Ảnh: Tạp chí Công Thương)

Những thay đổi quan trọng trong Luật quy hoạch đô thị về thu hồi và đền bù đất đai

Đối với luật quy hoạch đô thị, luật đất đai 2024 đã cập nhật và điều chỉnh nhiều quy định liên quan đến quyền lợi của những cá nhân và tổ chức bị thu hồi đất.

Tăng giá bồi thường đất khi Nhà nước thu hồi đất

Luật đất đai 2024 đã loại bỏ quy định về khung giá đất, thay vào đó, nhấn mạnh việc định giá đất phải dựa trên nguyên tắc thị trường. Cụ thể, Điều 159 của Luật đất đai 2024 quy định rằng bảng giá đất phải được xây dựng theo khu vực và vị trí. Đối với các khu vực có cơ sở dữ liệu giá đất và bản đồ địa chính số, bảng giá sẽ được xây dựng đến từng thửa đất dựa trên vùng giá trị và thửa đất chuẩn.

UBND cấp tỉnh sẽ xây dựng bảng giá đất, trình HĐND cùng cấp để quyết định và công bố bảng giá đất mới có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Hàng năm, UBND cấp tỉnh phải trình HĐND cấp tỉnh để quyết định việc điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất, với hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 của năm tiếp theo.

Điều này dẫn đến khả năng bảng giá đất mới sẽ gần sát hơn với giá thực tế trên thị trường. Do đó, giá đền bù đất có thể sẽ tăng so với hiện tại, vì giá đền bù được tính theo giá đất cụ thể (thông qua các phương pháp định giá, trong đó có phương pháp hệ số điều chỉnh giá đất, lấy giá đất trong bảng giá đất nhân với hệ số điều chỉnh).

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng bảng giá đất hiện hành vẫn tiếp tục được áp dụng cho đến hết ngày 31/12/2025. Từ ngày 1/1/2026, các tỉnh và thành phố trên cả nước sẽ công bố và thực hiện bảng giá đất mới.

Chỉ thu hồi đất khi đã bàn giao nhà tái định cư

Theo quy định mới của Luật đất đai 2024 về luật quy hoạch đô thị, việc thu hồi đất chỉ được thực hiện khi nhà ở tái định cư đã được bàn giao, nhằm đảm bảo sự hợp lý và công bằng trong quá trình tái định cư, phù hợp với tinh thần của Nghị quyết 18-NQ/TW ngày 16/6/2022.

Cụ thể, Khoản 6 Điều 91 của Luật đất đai 2024 quy định rằng: UBND cấp tỉnh và UBND cấp huyện phải tổ chức lập và triển khai dự án tái định cư để đảm bảo có đủ chỗ ở cho những người bị thu hồi đất. Phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, cùng với việc bố trí tái định cư, cần phải được hoàn tất trước khi tiến hành quyết định thu hồi đất.

Điều này khác biệt so với quy định hiện hành, theo đó chỉ cần hoàn thành việc xây dựng nhà ở hoặc cơ sở hạ tầng của khu tái định cư, sau đó mới có thể ra quyết định thu hồi đất và phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cùng một lúc, theo điểm a khoản 3 Điều 69 và khoản 3 Điều 85 của Luật đất đai 2013.

Luật đất đai 2024 cập nhật nhiều quy định mới trong luật quy hoạch đô thị (Ảnh: Luật Việt Nam)

Hộ gia đình nhiều thế hệ khi bị thu hồi đất sẽ được hỗ trợ giao thêm đất

Theo quy định tại khoản 4 Điều 111 của Luật đất đai 2024, những đối tượng sau đây, nếu đáp ứng đủ điều kiện, sẽ được bồi thường về đất ở bằng cách được cấp đất ở hoặc nhà ở tại khu tái định cư hoặc địa điểm khác phù hợp khi đất bị thu hồi: Hộ gia đình và cá nhân đang sử dụng đất ở; Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài và các tổ chức kinh tế đang sở hữu đất ở cùng với nhà ở tại Việt Nam.

Trong trường hợp hộ gia đình bị thu hồi đất có nhiều thế hệ hoặc nhiều cặp vợ chồng cùng sinh sống trên một thửa đất, nếu đủ điều kiện để tách thành các hộ gia đình riêng theo quy định của pháp luật về cư trú, hoặc nếu nhiều hộ gia đình chung quyền sử dụng một thửa đất bị thu hồi mà diện tích đất bồi thường không đủ để cấp riêng cho từng hộ, thì sẽ được xem xét hỗ trợ bằng cách giao đất ở có thu tiền sử dụng đất hoặc bán, cho thuê, hoặc cho thuê mua nhà ở cho các hộ gia đình còn thiếu.

Thêm nhiều khoản hỗ trợ khác cho người bị thu hồi đất

Ngoài các khoản hỗ trợ hiện hành như hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất, đào tạo nghề, chuyển đổi nghề, tìm kiếm việc làm và tái định cư, Điều 108 của Luật đất đai 2024 đã bổ sung thêm một số khoản hỗ trợ mới cho những người bị thu hồi đất, bao gồm:

• Hỗ trợ di dời vật nuôi;
• Hỗ trợ tháo dỡ, phá dỡ, và di dời tài sản gắn liền với đất, đặc biệt là các công trình xây dựng có giấy phép xây dựng tạm thời đã hết hạn vào thời điểm thu hồi đất.

Bên cạnh các khoản hỗ trợ được quy định tại Điều 108 của Luật đất đai 2024, tùy theo tình hình thực tế tại địa phương, UBND cấp tỉnh có quyền quyết định các biện pháp và mức hỗ trợ bổ sung để đảm bảo người có đất bị thu hồi có nơi cư trú ổn định và duy trì đời sống, sản xuất phù hợp với từng dự án cụ thể.

Luật đất đai 2024 đã đưa ra nhiều cải cách có lợi cho người bị thu hồi đất, với các điểm nổi bật như tăng giá đền bù bằng cách bỏ khung giá đất và áp dụng nguyên tắc thị trường, yêu cầu hoàn tất tái định cư trước khi thu hồi đất, và hỗ trợ thêm cho hộ gia đình nhiều thế hệ cũng như bổ sung các khoản hỗ trợ mới như di dời vật nuôi và tháo dỡ tài sản. Những thay đổi này không chỉ cải thiện quyền lợi của người bị thu hồi mà còn làm cho quy trình thu hồi và bồi thường trở nên minh bạch, công bằng hơn.

Luật quy hoạch đô thị bổ sung nhiều khoản hỗ trợ khác cho người bị thu hồi đất (Ảnh: Báo Thanh Niên)

Những điểm mới trong Luật đất đai 2024 không chỉ đáp ứng được yêu cầu của thời đại mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người bị thu hồi đất. Các quy định trong luật quy hoạch đô thị về giá đền bù, thủ tục tái định cư, đều hướng đến việc bảo vệ quyền lợi và cải thiện điều kiện sống cho các hộ gia đình bị ảnh hưởng. Điều này thể hiện rõ sự điều chỉnh linh hoạt và đồng bộ trong luật quy hoạch, nhằm đảm bảo sự công bằng và minh bạch trong quá trình thu hồi đất.

Xem thêm

Tổng quan luật đất đai 2024 mới nhất

Ba luật đất đai, nhà ở có hiệu lực sớm 6 tháng, thị trường bất động sản sẽ như thế nào?