Cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ mở rộng lên 12 làn xe: Giải pháp giảm ùn tắc, thúc đẩy kinh tế

Cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ từ lâu đã được biết đến như một tuyến đường huyết mạch nối cửa ngõ phía Nam Thủ đô Hà Nội với các tỉnh phía Bắc và miền Trung. Trước tình trạng quá tải ngày càng nghiêm trọng, việc mở rộng tuyến cao tốc này lên quy mô 12 làn xe đang được xem là giải pháp cấp thiết nhằm giảm ùn tắc giao thông và tạo động lực phát triển bền vững. Cùng tìm hiểu tổng quan về dự án, phân tích các phương án mở rộng cũng như đánh giá tác động và phản hồi từ các bên liên quan.

Tổng quan về dự án mở rộng cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ

Dự án hiện tại có chiều dài khoảng 29 km, kéo dài từ nút giao Pháp Vân (Km 182+300) đến nút giao Đại Xuyên (Km 211+256). Với quy mô mặt cắt ngang 33,5m, tuyến đường này gồm 6 làn xe cơ giới và 2 lề đất rộng 0,75 m mỗi bên. Dự án được triển khai qua hai giai đoạn: giai đoạn 1 bắt đầu thu phí từ tháng 10/2013 và giai đoạn 2 chính thức khai thác từ ngày 5/7/2019.

Tuy nhiên, với lưu lượng xe ngày càng tăng, dự án này đang đối mặt với tình trạng quá tải nghiêm trọng. Theo thống kê từ Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng giao thông Phương Thành, lưu lượng xe con quy đổi trung bình trong năm 2023 đạt khoảng 85.000 xe/ngày đêm cho cả hai chiều, gần gấp đôi so với thiết kế ban đầu là 55.400 xe/ngày đêm. Tốc độ tăng trưởng lưu lượng xe bình quân khoảng 6%/năm cho thấy nhu cầu vận tải trên tuyến này không ngừng gia tăng.

Theo Bộ Xây dựng, việc nâng cấp tuyến đường này phù hợp với quy hoạch mạng lưới đường bộ giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. 

Trạm thu phí khu vực Cầu Giẽ trước mở rộng (Ảnh: Báo Người Lao Động)

Ba phương án mở rộng cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ

Để đáp ứng nhu cầu giao thông ngày càng tăng, Công ty Phương Thành đã đề xuất 3 phương án mở rộng cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ lên quy mô 10 - 12 làn xe.

Phương án 1: Mở rộng từ nút giao Pháp Vân đến nút giao Phú Thứ

Phương án đầu tiên đề xuất mở rộng toàn tuyến từ nút giao Pháp Vân đến nút giao Phú Thứ, với quy mô 10 - 12 làn xe. Điểm nổi bật của phương án này là sử dụng cầu cạn chạy dọc tuyến, bố trí tại dải đất giữa đường cao tốc hiện hữu và đường gom. Điều này không những giúp hạn chế khối lượng giải phóng mặt bằng mà còn giảm thiểu ảnh hưởng đến đời sống người dân hai bên tuyến đường.

Lợi ích:

• Tăng khả năng lưu thông lên gấp đôi, đáp ứng lưu lượng xe lớn trong tương lai.
• Giảm ùn tắc trên toàn tuyến, đặc biệt ở các điểm nóng giao thông.
• Tối ưu hóa không gian hiện có, ít tác động đến khu vực dân cư lân cận.

Thách thức:

• Chi phí xây dựng cầu cạn cao, đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn.
• Việc thi công trong điều kiện vừa khai thác vừa xây dựng có thể gây khó khăn cho giao thông hiện tại.
• Yêu cầu kỹ thuật phức tạp để đảm bảo an toàn và chất lượng công trình.

Những phương án mở rộng tuyến cao tốc (Ảnh: Vietnamplus)

Phương án 2: Mở rộng từ nút giao Pháp Vân đến nút giao Đại Xuyên

Phương án thứ hai thu hẹp phạm vi mở rộng, chỉ tập trung từ nút giao Pháp Vân đến nút giao Đại Xuyên, nơi kết nối với cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình. Tương tự phương án 1, cầu cạn cũng được sử dụng để mở rộng tuyến đường, đặt tại dải đất giữa cao tốc và đường gom, với quy mô 10 - 12 làn xe.

Lợi ích:

• Tập trung giải quyết ùn tắc tại đoạn đầu tuyến, nơi mật độ phương tiện cao nhất.
• Tiết kiệm chi phí hơn so với phương án 1 do phạm vi ngắn hơn.
• Dễ dàng kết nối với các dự án hạ tầng khác như đường Vành đai 4.

Thách thức:

• Không giải quyết triệt để ùn tắc ở các đoạn còn lại của tuyến đường.
• Việc thi công cầu cạn vẫn đòi hỏi kỹ thuật cao và có thể ảnh hưởng đến giao thông hiện hữu.
• Cần phối hợp chặt chẽ với các dự án giao thông liên quan để đảm bảo tính đồng bộ.

Phương án 3: Mở rộng từ nút giao Pháp Vân đến nút giao Đại Xuyên với cầu cạn tại khu vực đông dân cư

Phương án thứ ba cũng mở rộng từ nút giao Pháp Vân đến nút giao Đại Xuyên, nhưng có điểm khác biệt là tập trung vào đoạn từ nút giao Pháp Vân đến nút giao Khê Hồi – khu vực đi qua nhiều khu dân cư. Tại đây, cầu cạn sẽ được bố trí để hạn chế giải phóng mặt bằng và giảm tác động đến đời sống người dân.

Lợi ích:

• Bảo vệ cộng đồng dân cư, giảm thiểu ảnh hưởng đến môi trường sống.
• Giải quyết ùn tắc tại các điểm nóng giao thông gần khu dân cư.
• Tăng tính linh hoạt trong thiết kế, phù hợp với địa hình và quy hoạch địa phương.

Thách thức:

• Chi phí xây dựng cầu cạn tại khu vực đông dân cư có thể cao hơn do yêu cầu kỹ thuật đặc thù.
• Phạm vi mở rộng hạn chế, chưa tối ưu hóa toàn tuyến cao tốc.
• Khó khăn trong việc đảm bảo tiến độ thi công do điều kiện địa phương phức tạp.

Ùn tắc giờ cao điểm trên tuyến Pháp Vân - Cầu Giẽ (Ảnh: Báo Công lý)

Cơ chế đầu tư và tài chính theo phương thức PPP dẫn dắt dự án

Dự án mở rộng cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ được đề xuất thực hiện theo phương thức đối tác công - tư (PPP), một mô hình đầu tư đang ngày càng phổ biến tại Việt Nam.

Phương thức đầu tư PPP trong dự án

Ngày 7/3/2025, Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng giao thông Phương Thành đã gửi văn bản đến Bộ Xây dựng đề xuất mở rộng tuyến cao tốc  theo hình thức PPP. Với mô hình này, nhà nước sẽ đóng vai trò định hướng và hỗ trợ, trong khi doanh nghiệp tư nhân đảm nhận phần lớn chi phí đầu tư, xây dựng và vận hành. Sau khi hoàn thành, nhà đầu tư được phép thu phí để hoàn vốn trong một khoảng thời gian nhất định.

Phương thức PPP vừa tận dụng được nguồn vốn tư nhân, vừa giảm áp lực lên ngân sách nhà nước, vốn đang hạn chế trong bối cảnh nhu cầu đầu tư hạ tầng giao thông rất lớn. Theo Cục Đường bộ Việt Nam, nhu cầu vốn đầu tư mạng lưới đường bộ đến năm 2030 ước tính khoảng 900.000 tỷ đồng, trong đó vốn cho các dự án cao tốc chiếm khoảng 728.000 tỷ đồng. Việc áp dụng PPP trong dự án này là một giải pháp chiến lược để giải quyết bài toán tài chính.

Khả năng huy động vốn và sự tham gia của khối tư nhân

Để mở rộng cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ lên 12 làn xe, tổng mức đầu tư dự kiến có thể lên đến hàng nghìn tỷ đồng, tùy thuộc vào phương án được chọn. Công ty Phương Thành với kinh nghiệm từ dự án BOT trước đây, khẳng định tuyến đường này có doanh thu khả thi về mặt tài chính, tạo điều kiện thuận lợi cho việc huy động vốn từ các tổ chức tín dụng và nhà đầu tư tư nhân.

Sự tham gia của khối tư nhân không chỉ mang lại nguồn vốn mà còn đem đến công nghệ tiên tiến và kinh nghiệm quản lý. Tuy nhiên, để thu hút nhà đầu tư, cần có cơ chế chia sẻ rủi ro rõ ràng, chẳng hạn như bảo lãnh doanh thu tối thiểu hoặc hỗ trợ từ ngân sách nhà nước khi lưu lượng xe không đạt kỳ vọng. Ngoài ra, việc đấu thầu công khai và minh bạch cũng là yếu tố quan trọng để đảm bảo tính cạnh tranh và hiệu quả của dự án.

 Dòng xe tiến về thủ đô trên tuyến cao tốc (Ảnh: Báo Thanh niên)

Tác động của việc mở rộng làn xe cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ và phản hồi từ chuyên gia

Việc mở rộng tuyến Pháp Vân - Cầu Giẽ sẽ có nhiều tác động đến đời sống, kinh tế và xã hội. Các chuyên gia có phản hồi thế nào về sự thay đổi này.

Tác động kinh tế - xã hội

Theo Bộ Xây dựng, việc nâng cấp cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ sẽ đáp ứng nhu cầu vận tải ngày càng tăng, giảm ùn tắc giao thông và thúc đẩy phát triển kinh tế khu vực. Tuyến đường này kết nối Hà Nội với các tỉnh đồng bằng sông Hồng và miền Trung, tạo điều kiện thuận lợi cho vận chuyển hàng hóa và đi lại của người dân. Không những vậy, dự án còn góp phần hoàn thiện quy hoạch giao thông dài hạn, mở ra cơ hội phát triển các khu công nghiệp, đô thị và dịch vụ logistics dọc tuyến.

Về kinh tế, việc giảm thời gian di chuyển và chi phí vận tải sẽ tăng năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp. Các địa phương lân cận như Thường Tín, Phú Xuyên cũng kỳ vọng dự án sẽ kích thích đầu tư và tạo thêm việc làm cho người dân.

Phản hồi từ chuyên gia

Các chuyên gia giao thông đánh giá cao tính cần thiết của việc mở rộng dự án cao tốc này. Tuy nhiên, cần cân nhắc kỹ lưỡng giữa chi phí đầu tư và hiệu quả lâu dài. Một số ý kiến cho rằng thay vì mở rộng toàn tuyến, có thể tập trung cải tạo các điểm ùn tắc trước, đồng thời đầu tư vào các phương thức vận tải khác như đường sắt để giảm tải cho đường bộ.

Ngoài ra, chuyên gia kinh tế nhấn mạnh tầm quan trọng của cơ chế PPP. Việc xây dựng hợp đồng minh bạch sẽ giúp tránh tình trạng kéo dài thời gian thu phí gây bất lợi cho người dân, như đã từng xảy ra ở một số dự án BOT trước đây. 

Nhu cầu cấp thiết mở rộng dự án lên 12 làn xe (Ảnh: Báo Giao Thông)

Với 3 phương án mở rộng cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ được đề xuất và những tác động tích cực được kỳ vọng, dự án này hứa hẹn sẽ mang lại diện mạo mới cho hạ tầng giao thông thủ đô. Trong tương lai, dự án cao tốc này sẽ là nền tảng cho sự phát triển bền vững, đưa nước ta tiến gần hơn đến mục tiêu hiện đại hóa mạng lưới đường bộ.

Xem thêm 

Tổng quan mua bán nhà đất đường cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ

Gần đường cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ, huyện Thanh Trì có các dự án bất động sản nào?