Cao tốc đường sắt Bắc Nam: Những điều cần biết về dự án và lộ trình

Cao tốc đường sắt Bắc Nam không chỉ là một dự án giao thông lớn mà còn là niềm hy vọng về một tương lai di chuyển thuận tiện và hiện đại hơn cho Việt Nam. Với những lợi ích vượt trội về tốc độ và khả năng kết nối, dự án đường sắt tốc độ cao này đang thu hút sự quan tâm đặc biệt từ người dân và giới chuyên môn. Vậy bạn đã biết gì về lộ trình, hướng tuyến hay những điểm nổi bật của dự án này chưa? Khám phá ngay!

Dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam: Những thông tin cơ bản

Hãy cùng tìm hiểu những nét chính của dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam, một trong những công trình quan trọng đang được cả nước quan tâm.

Tổng quan dự án

Dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam là một công trình trọng điểm với mục tiêu xây dựng mới tuyến đường sắt đôi, khổ tiêu chuẩn 1.435mm, được điện khí hóa hoàn toàn. Tuyến đường được thiết kế với tốc độ tối đa lên đến 350 km/h, đủ sức đáp ứng tải trọng 22,5 tấn/trục, giúp nâng cao khả năng vận chuyển khi cần thiết.

Với chiều dài khoảng 1.541km, kết nối Hà Nội với TP. Hồ Chí Minh, tuyến đi qua nhiều đô thị lớn và hành lang dân cư đông đúc. Đặc biệt, đây không chỉ là một dự án giao thông, mà còn mang tính lưỡng dụng khi có thể hỗ trợ quốc phòng và an ninh quốc gia.

Tuyến cao tốc đường sắt Bắc Nam kéo dài khoảng 1.541km (Ảnh: PLO)

Về công nghệ, Bộ Giao thông Vận tải đã đề xuất lựa chọn công nghệ đường sắt chạy trên ray, đảm bảo tính hiện đại và phù hợp với xu thế phát triển quốc tế. Tốc độ thiết kế 350km/h được đánh giá là phù hợp với các tuyến dài trên 800km, vừa tối ưu thời gian di chuyển, vừa tăng sức hút với hành khách.

Hệ thống đường sắt cao tốc Bắc Nam hứa hẹn sẽ thay đổi hoàn toàn diện mạo giao thông nước ta, trong khi đường sắt hiện hữu vẫn tiếp tục được khai thác cho mục đích vận chuyển hàng hóa và khách du lịch các chặng ngắn. Đây thực sự là một bước tiến lớn, không chỉ trong ngành giao thông mà còn cho sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam.

Tổng mức đầu tư

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam đang được Bộ Giao thông Vận tải đề xuất với tổng mức đầu tư lên đến 67,34 tỷ USD. Mức đầu tư trung bình 43,7 triệu USD/km được đánh giá phù hợp với mặt bằng chung quốc tế khi quy đổi về năm 2024. Bộ Giao thông Vận tải cho biết, trong giai đoạn nghiên cứu khả thi tiếp theo, sẽ tiếp tục rà soát và tính toán chi tiết để đảm bảo mức đầu tư hợp lý nhất.

Để hoàn thành dự án vào năm 2035, cần bố trí vốn trong vòng 12 năm, với mức bình quân mỗi năm khoảng 5,6 tỷ USD, chiếm khoảng 24,5% vốn đầu tư công trung hạn trong giai đoạn 2021 - 2025, và dự kiến giảm xuống còn 16,2% trong giai đoạn 2026 - 2030.

Hình thức đầu tư

Dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam được đề xuất áp dụng hình thức đầu tư công, với nguồn vốn chính đến từ ngân sách trung ương được phân bổ theo từng kỳ trung hạn. Ngoài ra, các địa phương cũng sẽ đóng góp một phần, kết hợp với việc huy động các nguồn vốn có chi phí thấp và ít ràng buộc.

Hình thức đầu tư công áp dụng cho dự án dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam (Ảnh: CafeF)

Trong quá trình triển khai, các doanh nghiệp sẽ được khuyến khích tham gia đầu tư vào các khu dịch vụ và thương mại tại các ga tàu. Đồng thời, khi nhu cầu khai thác tăng, họ có thể đầu tư thêm phương tiện vận hành, tạo sự linh hoạt và hiệu quả cho dự án.

Tổ chức khai thác quản lý

Phương án tổ chức khai thác sẽ được điều chỉnh linh hoạt để đáp ứng nhu cầu vận tải theo từng thời điểm và mục tiêu phục vụ. Dự án đề xuất vận hành hai loại tàu chính: tàu dừng ở một số ga lớn và tàu dừng đan xen tại tất cả các ga. Khi cần thiết, biểu đồ chạy tàu có thể thay đổi để vận chuyển hàng hóa hoặc phục vụ mục đích quốc phòng, an ninh.

Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam được giao quản lý, vận hành và khai thác toàn tuyến, đồng thời chịu trách nhiệm trả nợ chi phí đầu tư. Để đảm bảo vận hành hiệu quả, đơn vị này sẽ thành lập hai doanh nghiệp: một phụ trách hạ tầng và điều hành vận tải, một kinh doanh vận tải với các phương tiện nhận từ dự án.

Hướng tuyến đường sắt cao tốc Bắc Nam là hướng nào?

Hướng tuyến đường sắt cao tốc Bắc Nam bắt đầu tại ga Ngọc Hồi (Hà Nội) và kết thúc tại ga Thủ Thiêm (TP. Hồ Chí Minh). Dọc theo tuyến sẽ có 5 khu bảo dưỡng sửa chữa tàu, đảm bảo hoạt động an toàn cho tàu và hành khách trong suốt lộ trình.

Hướng tuyến đường sắt cao tốc Bắc Nam bắt đầu tại ga Ngọc Hồi (Ảnh: Báo Giao Thông)

Tàu cao tốc Bắc Nam sẽ đi qua tổng cộng 20 tỉnh, thành phố trên cả nước:

Miền Bắc: Hà Nội, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hóa.
Miền Trung: Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận.
Miền Nam: Bình Thuận, Đồng Nai, TP. Hồ Chí Minh.

Dọc tuyến cao tốc đường sắt Bắc Nam có 23 ga dừng chính, được bố trí tại các khu vực trọng điểm gần đường cao tốc hoặc trung tâm đô thị lớn, tiêu biểu như:

Ga Hà Nội: Ga Ngọc Hồi.
Ga Thanh Hóa: Phía Tây Thành phố Thanh Hóa.
Ga Vinh (Nghệ An): Gần đường tránh Vinh, nằm giữa hành lang đường bộ cao tốc.
Ga Đồng Hới (Quảng Bình): Đặt tại xã Nghĩa Ninh hoặc xã Lý Trạch.
Ga Huế: Khu vực xã Phú Mỹ, huyện Phú Vang.
Ga Đà Nẵng: Khu vực xã Hòa Sơn, huyện Hòa Vang.
Ga Long Thành (Đồng Nai): Gần sân bay quốc tế Long Thành.
Ga Thủ Thiêm (TP.HCM): Là ga cuối của tuyến.

Vị trí ga Thủ Thiêm - điểm kết thúc của đường sắt tốc độ cao Bắc Nam (Nguồn: Báo Giao thông)

Chi tiết một số hướng tuyến đường sắt cao tốc Bắc Nam:

Hướng Hà Nam đến Ninh Bình: Tuyến tách khỏi khu vực công nghiệp Đồng Văn, vượt Quốc lộ 1 và đường sắt hiện tại, đi về ga Phủ Lý (Liêm Tuyền).
Hướng Thanh Hóa đến Hà Tĩnh: Ga Hà Tĩnh đặt tại phía Tây thành phố, gần đường Hàm Nghi và tiếp tục hướng về khu kinh tế Vũng Áng.
Hướng Đà Nẵng đến Quảng Nam: Ga Tam Kỳ đặt ở phía Tây, phục vụ kết nối Chu Lai và các cảng biển lớn như Kỳ Hà, Dung Quất.
Hướng Nha Trang đến Phan Thiết: Ga Diên Khánh (Khánh Hòa) cách trung tâm Thành phố Nha Trang khoảng 11 km; tuyến vượt đèo Cù Mông và đèo Cả hướng về Phan Rang - Tháp Chàm.

Lộ trình xây dựng tuyến cao tốc đường sắt Bắc Nam

Dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam, một trong những công trình trọng điểm của Việt Nam, đã và đang thu hút sự chú ý đặc biệt từ cả chính phủ và người dân. Đây là dự án lớn, không chỉ ảnh hưởng đến ngành giao thông vận tải mà còn tác động mạnh mẽ đến phát triển kinh tế xã hội đất nước.

Bộ Giao thông Vận tải đã thông báo về việc trình Quốc hội thông qua báo cáo tiền khả thi và kế hoạch thực hiện dự án trong kỳ họp tháng 10/2024. Mục tiêu của dự án là hoàn thành chủ trương đầu tư trước năm 2025 và khởi công các dự án thành phần trước năm 2030.

Cập nhật lộ trình xây dựng dự án đường sắt Bắc - Nam (Nguồn: Báo Tuổi trẻ Thủ đô)

Về lộ trình chi tiết, kế hoạch triển khai sẽ diễn ra qua các giai đoạn quan trọng. Trong năm 2025 và 2026, Bộ Giao thông Vận tải sẽ thực hiện đấu thầu lựa chọn tư vấn quốc tế, sau đó khảo sát và lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi.

Cuối năm 2027, các bước giải phóng mặt bằng, lựa chọn nhà thầu và khởi công các dự án thành phần như đoạn Hà Nội - Vinh và Nha Trang - TP Hồ Chí Minh sẽ được thực hiện. Đến năm 2028-2029, việc khởi công các dự án còn lại như đoạn Vinh - Nha Trang sẽ được triển khai, với mục tiêu hoàn thành toàn tuyến vào năm 2035.

Các giai đoạn xây dựng tuyến cao tốc đường sắt Bắc Nam (Ảnh: VOV)

Đặc biệt, một trong những mục tiêu lớn của dự án này là phát triển hệ thống giao thông vận tải đường sắt hiện đại, đồng bộ, đóng góp vào việc phát triển bền vững nền kinh tế của đất nước.

Kết luận 49-KL/TW năm 2023 đã chỉ rõ, đến năm 2045, Việt Nam sẽ hoàn thành toàn bộ tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc Nam, cùng với đó là phát triển mạng lưới đường sắt đô thị tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh.

Tàu cao tốc Bắc Nam là cột mốc quan trọng đưa Việt Nam bước vào kỷ nguyên di chuyển hiện đại. Với những thông tin chi tiết về hướng tuyến đường sắt cao tốc Bắc Nam và lộ trình dự kiến, hy vọng bạn đã có cái nhìn rõ ràng hơn về dự án đầy tiềm năng này. Hãy cùng chờ đợi những bước tiến mới để giấc mơ "cao tốc hóa" trở thành hiện thực!

Xem thêm

Tàu cao tốc Bắc Nam đi qua những tỉnh nào? Lộ trình và tác động kinh tế

Cập nhật tiến độ đường sắt cao tốc Bắc Nam mới nhất năm 2025