Báo cáo tài chính riêng lẻ và báo cáo tài chính hợp nhất có gì khác nhau? Khi nào doanh nghiệp cần cả hai báo cáo?

Hiểu biết về kiến thức đầu tư tổng hợp không chỉ giúp doanh nghiệp vận hành hiệu quả mà còn đảm bảo sự minh bạch trong báo cáo tài chính. Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi sâu vào phân tích sự khác biệt giữa báo cáo tài chính riêng lẻ và báo cáo tài chính hợp nhất, cũng như thời điểm mà doanh nghiệp cần lập cả hai loại báo cáo này để đáp ứng yêu cầu quản lý và pháp lý.

Tìm hiểu về báo cáo tài chính doanh nghiệp 

Khái niệm về báo cáo tài chính là kiến thức đầu tư tổng hợp cần thiết. Đây là một bộ tài liệu của doanh nghiệp cung cấp các thông tin tài chính của doanh nghiệp đó. Báo cáo tài chính được tổng hợp từ hệ thống sổ sách theo dõi những hoạt động thường ngày của doanh nghiệp, nhằm phản ánh tổng thể bức tranh hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Từ đó chủ doanh nghiệp và các đối tượng liên quan khác sẽ có thêm cơ sở để ra quyết định tài chính phù hợp.

Báo cáo tài chính là tài liệu cung cấp thông tin tài chính của doanh nghiệp (Nguồn: Luật Việt Nam)

Khái niệm về báo cáo tài chính hợp nhất và riêng lẻ 

Báo cáo tài chính hợp nhất là báo cáo tổng hợp tình hình tài chính, kinh doanh của một hệ thống, bao gồm nhiều công ty con đặt dưới sự kiểm soát của một công ty mẹ.

Theo đó, báo cáo tài chính hợp nhất được lập dựa trên cơ sở hợp nhất báo cáo của công ty mẹ và các công ty con.

Còn báo cáo tài chính riêng lẻ là một hệ thống thông tin, thể hiện tình hình tài chính và kinh doanh của riêng công ty mẹ.

Trong đó, công ty mẹ là công ty thuộc một trong những trường hợp sau:

• Sở hữu hơn 50% vốn điều lệ hoặc trên tổng số cổ phần phổ thông của công ty đó;
• Có quyền trực tiếp hoặc gián tiếp trong việc đưa ra quyết định bổ nhiệm đa số hoặc tất cả thành viên trong Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc của công ty đó;
• Có quyền trong việc quyết định việc sửa đổi và bổ sung Điều lệ của công ty đó.

Có hai loại báo cáo tài chính cơ bản trong doanh nghiệp (Nguồn: Thư viện pháp luật)

Khi nào doanh nghiệp cần cả hai loại báo cáo tài chính?

Theo kiến thức đầu tư tổng hợp, doanh nghiệp cần lập cả báo cáo tài chính riêng lẻ và báo cáo tài chính hợp nhất trong các trường hợp sau:

• Công ty mẹ và công ty con: Khi một doanh nghiệp là công ty mẹ sở hữu hoặc kiểm soát một hoặc nhiều công ty con, doanh nghiệp đó cần lập báo cáo tài chính riêng lẻ cho từng công ty và báo cáo tài chính hợp nhất để thể hiện tình hình tài chính chung của toàn bộ tập đoàn.
• Yêu cầu pháp lý: Nhiều quốc gia và các cơ quan quản lý yêu cầu các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán phải lập cả hai loại báo cáo để đảm bảo tính minh bạch và cung cấp thông tin đầy đủ cho các nhà đầu tư và cổ đông.
• Quản lý nội bộ: Báo cáo tài chính riêng lẻ giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu quả hoạt động của từng công ty thành viên, trong khi báo cáo tài chính hợp nhất cung cấp cái nhìn tổng quan về tình hình tài chính của toàn bộ doanh nghiệp, hỗ trợ việc ra quyết định chiến lược và quản lý rủi ro.
• Yêu cầu của các bên liên quan: Các nhà đầu tư, ngân hàng, các đối tác kinh doanh thường yêu cầu cả hai loại báo cáo để có cái nhìn rõ ràng hơn về tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

Báo cáo tài chính hợp nhất thường được công ty mẹ sử dụng (Nguồn: Luật Việt Nam)

Sự khác nhau giữa báo cáo tài chính hợp nhất và báo cáo tài chính riêng lẻ

Khác biệt lớn nhất giữa hai loại báo cáo tài chính này nằm ở một số chỉ số chỉ có báo cáo tài chính hợp nhất có, như:

• Lợi thế thương mại của tài sản;
• Lợi ích của cổ đông thiểu số trong phần nguồn vốn;
• Lợi nhuận thuộc về cổ đông không kiểm soát ở kết quả kinh doanh.

Những chỉ số trên là kết quả của việc hợp nhất báo cáo tài chính của các công ty con. Cụ thể:

• Nếu tất cả công ty con đều được hợp nhất, khi đó chỉ tiêu “đầu tư vào công ty con” sẽ không hiển thị số tiền trên báo cáo tài chính hợp nhất.
• Nếu các công ty con đều được hợp nhất mà ở đó công ty mẹ nắm giữ dưới 100% vốn, khi đó các chỉ tiêu “Lợi ích của cổ đông thiểu số” thuộc Bảng cân đối kế toán và “Lợi nhuận sau thuế của cổ đông thiểu số” thuộc báo cáo kết quả kinh doanh hợp nhất chỉ hiển thị một số tiền nhất định.
• “Lợi thế thương mại” là chỉ tiêu chỉ có ở bảng cân đối tài chính hợp nhất. Đây là phần chênh lệch của giá phí hợp nhất so với sở hữu của bên mua thuộc giá trị hợp lý thuần của tài sản. Các khoản nợ phải trả có thể xác định và các khoản nợ tiềm tàng sẽ được ghi nhận theo quy định.

Kiến thức đầu tư tổng hợp là chìa khóa để doanh nghiệp quản lý tài chính hiệu quả và minh bạch. Việc lập báo cáo tài chính riêng lẻ và báo cáo tài chính hợp nhất không chỉ giúp đánh giá hiệu quả của từng công ty thành viên mà còn cung cấp cái nhìn toàn diện về tình hình tài chính của cả tập đoàn. Doanh nghiệp cần nhận biết rõ khi nào cần lập cả hai loại báo cáo này để đảm bảo quản lý tài chính chính xác và tuân thủ quy định pháp lý.

Xem thêm 

Tại sao cần đọc thuyết minh báo cáo tài chính và cách ứng dụng để đầu tư hiệu quả?

Cách phát hiện gian lận báo cáo tài chính bằng mô hình F-score