Tại sao cần đọc thuyết minh báo cáo tài chính và cách ứng dụng để đầu tư hiệu quả?

Báo cáo tài chính là thước đo quan trọng để đánh giá tình hình tài chính, hoạt động kinh doanh và tiềm năng phát triển của doanh nghiệp. Tuy nhiên, những con số trong báo cáo tài chính đôi khi không đầy đủ và khó hiểu. Do đó, thuyết minh báo cáo tài chính đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc giải thích chi tiết các khoản mục, giúp nhà đầu tư và các bên liên quan hiểu rõ hơn về doanh nghiệp. Bài viết này sẽ phân tích tầm quan trọng của việc đọc thuyết minh báo cáo tài chính cũng như cách đọc báo cáo tài chính và hướng dẫn cách ứng dụng hiệu quả để đầu tư thông minh.

Thuyết minh báo cáo tài chính là gì?

Báo cáo thuyết minh tài chính đóng vai trò như một bản giải thích chi tiết, bổ sung cho các số liệu được trình bày trong các bảng báo cáo tài chính chính (Bảng Cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Báo cáo lưu chuyển tiền tệ). Nhờ vậy, nhà đầu tư có thể nắm bắt một cách đầy đủ và chính xác hơn về tình hình tài chính, hoạt động và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ báo cáo.

Thuyết minh báo cáo tài chính giúp bạn nắm bắt thông tin và ra quyết định đầu tư chính xác (Nguồn: ketoanleanh)

Tại sao cần đọc thuyết minh báo cáo tài chính?

Thuyết minh báo cáo tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp cho người đọc thông tin chi tiết và đầy đủ về tình hình tài chính, hoạt động kinh doanh và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ báo cáo. Việc đọc và hiểu rõ thuyết minh báo cáo tài chính mang lại nhiều lợi ích cho các bên liên quan, bao gồm:

Hiểu ý nghĩa của từng thông tin tài chính trên báo cáo

Báo cáo tài chính chỉ cung cấp cho bạn những con số tổng hợp. Thuyết minh báo cáo tài chính sẽ giải thích chi tiết ý nghĩa của từng khoản mục, cách thức ghi nhận và đánh giá các khoản mục đó. Nhờ vậy, bạn có thể hiểu rõ hơn về bức tranh tài chính tổng thể của doanh nghiệp.

Phát hiện ra những "góc khuất" trong hoạt động của doanh nghiệp

Doanh nghiệp có thể sử dụng các thủ thuật kế toán để che giấu những thông tin không mong muốn trong báo cáo tài chính. Tuy nhiên, những "góc khuất" này thường được tiết lộ trong phần thuyết minh. Ví dụ, doanh nghiệp có thể ghi nhận doanh thu ảo bằng cách ghi nhận trước doanh thu, hoặc ghi nhận các khoản chi phí khống để giảm lợi nhuận.

Đánh giá khả năng sinh lời và tiềm năng phát triển của doanh nghiệp

Thuyết minh báo cáo tài chính cung cấp cho bạn thông tin về các nguồn thu nhập chính của doanh nghiệp, cơ cấu chi phí, hiệu quả sử dụng vốn, … Nhờ vậy, bạn có thể đánh giá khả năng sinh lời và tiềm năng phát triển của doanh nghiệp trong tương lai.

Đánh giá rủi ro đầu tư

Thuyết minh báo cáo tài chính giúp bạn xác định các rủi ro tài chính mà doanh nghiệp đang đối mặt, chẳng hạn như rủi ro thanh toán, rủi ro thị trường, rủi ro lãi suất, v.v. Nhờ vậy, bạn có thể đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt và giảm thiểu rủi ro cho bản thân.

Đánh giá vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường

Thuyết minh báo cáo tài chính giúp bạn so sánh các chỉ số tài chính của doanh nghiệp với các đối thủ cạnh tranh trong cùng ngành. Nhờ vậy, bạn có thể đánh giá vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp và đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.

Thuyết minh báo cáo tài chính là một phần không thể thiếu của báo cáo tài chính, cung cấp cho bạn nhiều thông tin hữu ích để đánh giá tình hình tài chính, hoạt động kinh doanh và tiềm năng phát triển của doanh nghiệp. Do đó, bạn nên dành thời gian đọc và hiểu kỹ phần thuyết minh này trước khi đưa ra quyết định đầu tư.

Đọc thuyết minh báo cáo tài chính giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về tình hình tài chính của doanh nghiệp (Nguồn: lamketoan)

Cách đọc thuyết minh báo cáo tài chính hiệu quả

Phần thuyết minh của báo cáo tài chính thường nằm ngay sau ba bản báo cáo chính, dưới đây là hướng dẫn cách đọc thuyết minh báo cáo tài chính hiệu quả:

• Nắm vững kiến thức cơ bản về kế toán

Trước khi bắt đầu đọc thuyết minh báo cáo tài chính, bạn cần trang bị cho mình kiến thức nền tảng về các nguyên tắc kế toán, cách thức ghi nhận các khoản mục trên báo cáo tài chính. Kiến thức này sẽ giúp bạn hiểu rõ ý nghĩa của từng con số và thông tin được trình bày trong thuyết minh báo cáo tài chính.

• Xác định mục tiêu đọc thuyết minh báo cáo tài chính

Mục đích của bạn khi đọc thuyết minh báo cáo tài chính là gì? Bạn muốn tìm hiểu thông tin về khoản mục nào cụ thể? Việc xác định rõ mục tiêu sẽ giúp bạn tập trung vào những thông tin quan trọng và tiết kiệm thời gian.

• Đọc kỹ phần giới thiệu

Phần giới thiệu thường cung cấp thông tin chung về doanh nghiệp, bao gồm lĩnh vực kinh doanh, hoạt động chính, cấu trúc tổ chức, v.v. Đây là những thông tin cơ bản giúp bạn hình dung tổng quan về doanh nghiệp trước khi đi vào chi tiết.

• Phân tích các khoản mục biến động bất thường

Hãy tập trung vào những khoản mục có sự thay đổi lớn so với các kỳ trước hoặc so với dự báo. thuyết minh báo cáo tài chính sẽ giải thích nguyên nhân dẫn đến những biến động này, giúp bạn đánh giá tác động của chúng đến hoạt động kinh doanh và tình hình tài chính của doanh nghiệp.

• Đánh giá mức độ minh bạch của doanh nghiệp

Thuyết minh báo cáo tài chính đầy đủ và chi tiết sẽ thể hiện tính minh bạch của doanh nghiệp. Doanh nghiệp minh bạch sẽ giải thích rõ ràng các thông tin tài chính, tiết lộ các cam kết và rủi ro, cung cấp thông tin chi tiết về lợi nhuận, v.v.

• Sử dụng các công cụ hỗ trợ

Hiện nay có nhiều công cụ hỗ trợ đọc và phân tích thuyết minh báo cáo tài chính như phần mềm phân tích tài chính, các website cung cấp thông tin tài chính doanh nghiệp, v.v. Sử dụng các công cụ này sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian và công sức, đồng thời có được những phân tích chuyên sâu hơn.

• Tham khảo ý kiến chuyên gia

Nếu bạn gặp khó khăn trong việc hiểu hoặc phân tích thuyết minh báo cáo tài chính, hãy tham khảo ý kiến của các chuyên gia tài chính để có được những đánh giá và tư vấn chính xác nhất.

Lưu ý gì khi đọc thuyết minh báo cáo tài chính?

Mặc dù thuyết minh báo cáo tài chính là một phần bắt buộc trong báo cáo tài chính, nhưng không có quy định cụ thể về mức độ chi tiết và chính xác của nó. Vì vậy, khi đọc thuyết minh báo cáo tài chính, bạn nên lưu ý các điểm sau:

Cẩn trọng với thuyết minh ít thông tin

Nhiều doanh nghiệp chỉ cung cấp thông tin tối thiểu theo yêu cầu pháp luật để tránh rắc rối. Do đó, nhà đầu tư cần đặc biệt chú ý khi gặp các bản thuyết minh thiếu chi tiết.

Đọc kỹ các khoản mục trong báo cáo tài chính

Qua báo cáo tài chính, nhà đầu tư cần nắm vững các vấn đề sau:

• Các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn và dài hạn, tình trạng tồn kho, nợ phải thu, nợ phải trả.
• Chính sách ghi nhận doanh thu.
• Mối quan hệ với các bên liên quan.

Đọc kỹ từ đầu đến cuối bản thuyết minh để không bỏ sót bất kỳ thông tin quan trọng nào, vì việc này có thể thay đổi cách hiểu về một khoản mục.

Đọc thuyết minh báo cáo tài chính theo hai phần

Phần 1: Thông tin doanh nghiệp

Tập trung vào các yếu tố sau:

• Ngành nghề hoạt động: Số liệu trên báo cáo tài chính có ý nghĩa khác nhau tùy theo ngành nghề. Ví dụ, doanh nghiệp sản xuất như thép sẽ có tài sản cố định lớn, trong khi công ty công nghệ có tài sản cố định nhỏ hơn, và công ty bán lẻ có thể có khoản phải thu thấp nhưng hàng tồn kho cao.
• Lịch sử hoạt động: Giúp đánh giá doanh nghiệp đang ở giai đoạn nào của chu trình phát triển.
• Chính sách và chuẩn mực kế toán: Cần nắm rõ các chuẩn mực kế toán mà doanh nghiệp áp dụng.

Thông tin này thường có ở phần đầu của thuyết minh báo cáo tài chính.

Phần 2: Thuyết minh chi tiết các khoản mục ở trên báo cáo tài chính

Khi đọc bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh, và báo cáo lưu chuyển tiền tệ, hãy ghi chú các khoản mục có sự thay đổi lớn so với cùng kỳ. Sau đó, đọc thuyết minh liên quan để hiểu rõ nguyên nhân của sự thay đổi.

Kết hợp đọc thuyết minh cùng lúc với bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh, và báo cáo lưu chuyển tiền tệ sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện và chi tiết hơn.

Những điều cần lưu ý khi đọc thuyết minh báo cáo tài chính (Nguồn: simerp)

Như vậy, việc đọc và hiểu rõ thuyết minh báo cáo tài chính là công cụ thiết yếu cho nhà đầu tư trong việc đánh giá tiềm năng và rủi ro của doanh nghiệp trước khi đưa ra quyết định đầu tư. Hy vọng những chia sẻ trên đây sẽ giúp bạn ứng dụng hiệu quả cách đọc báo cáo tài chính để đầu tư thành công và đạt được lợi nhuận tối ưu.

Xem thêm 

Cách phát hiện gian lận báo cáo tài chính bằng mô hình F-score

Mùa báo cáo tài chính: Nhà đầu tư nhỏ lẻ nên vui hay nên lo?