Bài toán cầm cố cổ phiếu vay ngân hàng có khả thi hay không?

Nhu cầu vay vốn bằng tài sản đảm bảo, đặc biệt là cổ phiếu, ngày càng tăng cao. Tuy nhiên, nhiều người vẫn còn lo ngại đến rủi ro về biến động giá cổ phiếu của phương án này. Vậy, bài toán cầm cố cổ phiếu vay ngân hàng có khả thi không? Trong quá trình cầm cố cần lưu ý đến những vấn đề gì để hạn chế rủi ro? Mời bạn đọc theo dõi chi tiết có trong bài viết dưới đây để có kế hoạch về tài chính đầu tư!

Cổ phiếu có thể được sử dụng để cầm cố vay ngân hàng hay không?

Cầm cố tài sản là hành động mà bên cầm cố giao tài sản của mình (mà họ sở hữu) cho bên nhận cầm cố để đảm bảo việc thực hiện một nghĩa vụ cụ thể, theo định nghĩa ghi tại Điều 309 của Bộ luật Dân sự mới nhất ban hành năm 2015.

Theo khoản 1 của Điều 105 trong Bộ luật Dân sự, tài sản bao gồm tiền bạc, vật phẩm, giấy tờ có giá trị và các quyền khác liên quan đến tài sản. Trước đây, Nghị định số 11/2012/NĐ-CP đã giải thích rằng giấy tờ có giá trị bao gồm chứng chỉ tiền gửi, cổ phiếu, hối phiếu, trái phiếu, tín phiếu, séc...

Tuy nhiên hiện nay, theo Nghị định 21/2021/NĐ-CP, Chính phủ đã không đề cập cụ thể về định nghĩa và loại hình của giấy tờ có giá trị. Mặc dù Nghị định 21/2021/NĐ-CP không còn định nghĩa "giấy tờ có giá", nhưng Điều 13 vẫn cho phép sử dụng giấy tờ có giá, chứng khoán, số dư tiền gửi ngân hàng để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ. Điều kiện đi kèm là mô tả tài sản đảm bảo phải phù hợp quy định về giấy tờ có giá, chứng khoán và ngân hàng.

Cổ phiếu được xem là một loại chứng khoán, theo khoản 2 Điều 4 Luật Chứng khoán năm 2019. Nó xác nhận các quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu với phần vốn cổ phần của tổ chức phát hành.

Vì vậy, dựa trên các phân tích trên, có thể khẳng định rằng cổ phiếu hoàn toàn có thể được phép sử dụng để cầm cố vay ngân hàng.

Cổ phiếu là một loại tài sản nên việc cầm cố cổ phiếu vay ngân hàng là hợp pháp (Ảnh: Libertex)

Theo đó, việc cầm cố cổ phiếu để vay ngân hàng là hợp pháp, vì cổ phiếu được coi là một trong các loại tài sản. Người cầm cố hoàn toàn có quyền sử dụng cổ phiếu của mình để cầm cố vay ngân hàng. Trong quá trình vay, người vay sẽ ký hợp đồng cầm cố với ngân hàng và cam kết sẽ trả nợ đầy đủ. Nếu người vay không thực hiện đúng cam kết, ngân hàng có quyền bán cổ phiếu để thu hồi khoản vay.

Các quy định về cầm cố cổ phiếu vay ngân hàng

Xác định việc cầm cố cổ phiếu đứng tên của vợ hoặc chồng

Theo quy định tại Điều 27 của Nghị định số 21/2021/NĐ-CP, việc xác lập và thực hiện hợp đồng cầm cố bằng tài sản chung của vợ chồng được quy định như sau:

Trong trường hợp cổ phiếu chỉ đứng tên của một trong hai vợ chồng, vợ hoặc chồng có thể tự mình xác lập và thực hiện hợp đồng cầm cố, trừ khi có các trường hợp sau đây:

• Hai vợ chồng đã thỏa thuận về chế độ tài sản trong đó bao gồm thỏa thuận liên quan đến việc cầm cố cổ phiếu, và bên nhận cầm cố đã được thông báo về các điều khoản này.
• Nếu có thỏa thuận khác giữa vợ chồng và bên nhận bảo đảm, việc thực hiện sẽ tuân theo các điều khoản được vợ chồng thỏa thuận.

Cần xác định tên người sở hữu trước khi cầm cố cổ phiếu vay ngân hàng (Ảnh: Tạp chí Tài chính)

Khung thời gian thông báo xử lý cổ phiếu cầm cố

Đối với các tài sản cầm cố là cổ phiếu và có giá cụ thể được xác định rõ ràng trên thị trường, quy trình xử lý tài sản được thực hiện như sau:

• Giao và xử lý tài sản cầm cố

Nếu có sự thỏa thuận giữa các bên, quy trình sẽ tuân theo các điều khoản đã thỏa thuận. 

Nếu các bên đã thỏa thuận về việc xử lý tài sản cầm cố thông qua việc đấu giá và có thỏa thuận riêng về các thủ tục và tổ chức đấu giá việc xử lý tài sản sẽ tuân theo các điều khoản đã thỏa thuận. Trong trường hợp không có thỏa thuận cụ thể về thủ tục và tổ chức đấu giá, quy trình xử lý sẽ tuân theo các quy định về đấu giá tài sản.

Trong trường hợp không có sự thỏa thuận, bên ngân hàng nhận cầm cố có thể bán tài sản với giá thị trường tại sàn giao dịch chứng khoán, nhưng phải thông báo trước cho bên bảo đảm và các bên liên quan khác nếu có.

• Thời hạn xử lý

Tuân theo các điều khoản đã thỏa thuận giữa các bên. Trong trường hợp không có sự thỏa thuận, bên nhận bảo đảm (có thể là ngân hàng) sẽ quyết định thời hạn xử lý sau khi đã thực hiện nghĩa vụ thông báo.

Một số lưu ý khi cầm cố cổ phiếu vay ngân hàng

Lựa chọn ngân hàng uy tín

Bạn nên chọn các ngân hàng có chính sách cho vay cầm cố cổ phiếu phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính của bạn. Đồng thời tìm hiểu chi tiết về lãi suất, phí dịch vụ và các điều khoản vay vốn của ngân hàng để tránh tạo áp lực cho việc thanh toán các khoản nợ.

Lựa chọn ngân hàng uy tín khi vay cầm cố cổ phiếu (Ảnh: Stock Farmer Group)

Thời gian, tỷ lệ cho vay và giá trị tài sản đảm bảo

 Dưới đây là những điều bạn nhất định phải nắm rõ:

• Thời gian cho vay thường không quá 6 đến 12 tháng.
• Dựa trên nhu cầu vay vốn thực tế và giá trị của tài sản cầm cố, số tiền vay có thể lên đến tối đa 20 tỷ đồng và không vượt quá 50% giá trị của cổ phiếu cầm cố, đồng thời không thể vượt quá 5 lần mệnh giá của cổ phiếu.
• Cần đảm bảo giá trị tài sản đảm bảo luôn cao hơn giá trị khoản vay để tránh bị ngân hàng bán giải chấp cổ phiếu.
• Theo dõi biến động thị trường chứng khoán để đảm bảo giá trị tài sản đảm bảo luôn đáp ứng yêu cầu của ngân hàng.

Đánh giá giá trị cổ phiếu

Đánh giá giá trị cổ phiếu là một bước quan trọng trong quá trình đầu tư chứng khoán hiệu quả. Dưới đây là một số điểm cần lưu ý khi đánh giá giá trị cổ phiếu:

• Lựa chọn cổ phiếu có thanh khoản cao: Cổ phiếu có thanh khoản cao là cổ phiếu được giao dịch thường xuyên trên thị trường với khối lượng lớn. Việc mua bán cổ phiếu thanh khoản cao dễ dàng hơn, giúp nhà đầu tư linh hoạt trong việc đầu tư.
• Giá trị ổn định và tiềm năng tăng trưởng tốt: Cổ phiếu có giá trị ổn định là cổ phiếu có giá giao dịch không biến động quá mạnh trong một thời gian dài. Cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng tốt là cổ phiếu của những công ty có tiềm năng phát triển trong tương lai.
• Tránh cầm cố cổ phiếu của các công ty có tình hình kinh doanh yếu kém: Cổ phiếu của các công ty có tình hình kinh doanh không tốt có thể giảm giá mạnh, thậm chí mất giá hoàn toàn. Cổ phiếu của các công ty có nguy cơ rủi ro cao có thể khiến nhà đầu tư mất trắng.

Tuy nhiên, một thực tế xảy ra với những nhà đầu tư mới tham gia vào thị trường chứng khoán là làm thế nào để lựa chọn được cổ phiếu uy tín và xác định được giá trị của cổ phiếu? Hiện nay, ngày càng nhiều nền tảng đầu tư cộng đồng ra đời, giúp các nhà đầu tư dễ dàng tham gia vào cuộc chơi chứng khoán, một trong số đó phải kể đến iCopy - Nền tảng đầu tư cộng đồng (Social Investing) đầu tiên của Việt Nam được phát triển bởi TCBS (Techcom Securities). 

iCopy giúp tự động sao chép các giao dịch của nhà đầu tư tài năng (Ảnh: TCBS)

iCopy là công cụ giúp khách hàng cá nhân (iCopier) tự động sao chép tức thời các giao dịch của một iTrader (nhà đầu tư tài năng) mà họ chọn lựa. Khi iCopier chọn một iTrader và bấm nút “Sao chép”, hệ thống sẽ sao chép tự động tức thời theo các lệnh của iTrader mỗi khi iTrader đặt lệnh và giao dịch (mua hoặc bán) chứng khoán thành công. 

Hiện tại, iCopy của TCBS áp dụng đối với hai sản phẩm: Cổ phiếu (iCopy Cơ sở) cho phép sao chép giao dịch mua bán cổ phiếu và Chứng khoán phái sinh (iCopy Phái sinh) sao chép giao dịch chứng khoán phái sinh (hợp đồng tương lai, tùy chọn). iCopy giúp iCopier theo chân các iTrader (nhà đầu tư tài năng) có kinh nghiệm lâu năm trong thị trường phái sinh, hạn chế tối đa rủi ro và thu được lợi nhuận ngay cả khi thị trường đi xuống. 

Nhìn chung, rủi ro lớn nhất khi cầm cố cổ phiếu vay ngân hàng đó là khi giá cổ phiếu giảm dưới mức cho vay, khách hàng có thể phải bổ sung thêm tài sản thế chấp hoặc cầm cố. Do đó, trước khi quyết định vay vốn bằng hình thức này, bạn cần có kế hoạch dự phòng trong trường hợp giá cổ phiếu biến động, đồng thời cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố rủi ro khác và có kế hoạch quản lý rủi ro phù hợp.

Xem thêm

Bạn đã biết cách làm giàu từ quỹ đầu tư chứng khoán?

Giải mã yếu tố tâm linh trong đầu tư chứng khoán