Thị trường tài chính và chức năng của thị trường tài chính

Thị trường tài chính đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế hiện đại, là nơi diễn ra các hoạt động mua bán, trao đổi các loại tài sản tài chính như cổ phiếu, trái phiếu và ngoại tệ. Thông qua việc kết nối các nhà đầu tư và doanh nghiệp, thị trường tài chính giúp tối ưu hóa nguồn lực kinh tế, thúc đẩy sự phát triển bền vững. Bài viết này sẽ đi vào tìm hiểu các chức năng, vai trò và tầm quan trọng của thị trường tài chính đối với các bên tham gia và nền kinh tế toàn cầu.

Tìm hiểu khái niệm về thị trường tài chính

Thị trường tài chính được hiểu là một nền tảng nơi diễn ra các hoạt động giao dịch. Tại đây, các sản phẩm thuộc lĩnh vực tài chính như cổ phiếu, trái phiếu và các công cụ tài chính khác sẽ được mua bán. Đối tượng tham gia giao dịch trên thị trường tài chính rất đa dạng, gồm có doanh nghiệp, chính phủ, các tổ chức tài chính trung gian và hộ gia đình.

Khi tham gia vào thị trường tài chính, các đối tượng này sẽ tiến hành mua và bán các loại tài sản hoặc hàng hóa của thị trường. Thị trường tài chính là sự kết hợp của ba loại thị trường chính: thị trường hàng hóa dịch vụ, thị trường tài chính và thị trường các yếu tố sản xuất, tạo nên mối quan hệ qua lại giữa các nhà sản xuất và người tiêu dùng.

Thị trường tài chính là một nền tảng giao dịch (Ảnh: AzFin)

Tìm hiểu về các loại thị trường tài chính

Phân loại theo tính gián tiếp và trực tiếp

Thị trường tài chính có thể được phân chia thành hai loại chính: thị trường tài chính trực tiếp và thị trường tài chính gián tiếp.

• Trong thị trường tài chính trực tiếp, các bên tham gia giao dịch trực tiếp với nhau mà không cần qua sự trung gian của bất kỳ tổ chức nào. Ví dụ điển hình cho thị trường này là thị trường cổ phiếu, thị trường trái phiếu và thị trường ngoại hối.
• Thị trường tài chính gián tiếp là nơi các giao dịch được thực hiện thông qua các tổ chức tài chính trung gian, chẳng hạn như ngân hàng, công ty bảo hiểm và quỹ đầu tư. Các ví dụ cho thị trường này bao gồm thị trường tiền gửi, thị trường cho vay và thị trường bảo hiểm.

Phân loại theo kỳ hạn của các sản phẩm tài chính

Thị trường tài chính cũng có thể được phân chia theo kỳ hạn của các sản phẩm tài chính. Kỳ hạn là khoảng thời gian từ khi sản phẩm tài chính được mua cho đến khi bán hoặc đáo hạn.

• Thị trường tài chính ngắn hạn là nơi diễn ra các giao dịch của sản phẩm tài chính có kỳ hạn từ vài ngày đến vài năm. Ví dụ điển hình cho thị trường này là thị trường tiền tệ và thị trường lãi suất.
• Thị trường tài chính dài hạn là nơi giao dịch các sản phẩm tài chính có kỳ hạn từ vài năm đến vài chục năm. Các ví dụ phổ biến cho loại thị trường này bao gồm thị trường cổ phiếu và thị trường trái phiếu.

Phân loại theo tính thanh khoản của sản phẩm tài chính

Thị trường tài chính cũng có thể được phân loại dựa trên mức độ thanh khoản của các sản phẩm tài chính. Tính thanh khoản là khả năng mua bán các sản phẩm tài chính một cách dễ dàng và nhanh chóng mà không làm ảnh hưởng đáng kể đến giá cả.

• Thị trường tài chính có tính thanh khoản cao là những nơi có nhiều giao dịch diễn ra, số lượng người mua và người bán đông đảo, và chi phí giao dịch thấp. Ví dụ điển hình cho thị trường này bao gồm thị trường cổ phiếu và thị trường ngoại hối.
• Thị trường tài chính có tính thanh khoản thấp là những nơi mà giao dịch diễn ra ít, số lượng người mua và người bán hạn chế, và chi phí giao dịch cao. Ví dụ cho thị trường này là thị trường bất động sản và thị trường nghệ thuật.

Thị trường tài chính có thể được phân loại dựa vào mức độ thanh khoản (Ảnh: Saigon Times)

Các chức năng cơ bản của thị trường tài chính là gì?

Chức năng phân bổ nguồn lực về tài chính

Thị trường tài chính có chức năng phân bổ nguồn lực tài chính, tức là làm cầu nối giữa những chủ thể có nguồn tiền nhàn rỗi và những chủ thể cần vốn trong nền kinh tế. Nhờ vào chức năng này, các dự án đầu tư hiệu quả có thể dễ dàng huy động vốn, góp phần vào sự tăng trưởng kinh tế và ổn định xã hội.

Ngoài ra, thị trường tài chính còn giúp các chủ thể lựa chọn các sản phẩm tài chính phù hợp với nhu cầu và sở thích của mình, chẳng hạn như mức độ rủi ro, lợi nhuận, kỳ hạn và tính thanh khoản.

Chức năng phản ánh thông tin

Thị trường tài chính có chức năng phản ánh và dự báo thông tin, là nơi cung cấp và truyền tải các thông tin về tình hình kinh tế và những yếu tố ảnh hưởng như lạm phát, lãi suất, chính sách... Nhờ vào chức năng này, các chủ thể có thể đưa ra các quyết định đầu tư một cách có cơ sở và hợp lý, giảm thiểu sự bất định và biến động của thị trường.

Ngoài ra, thị trường tài chính còn hỗ trợ các nhà quản lý kinh tế trong việc giám sát và điều tiết nền kinh tế hiệu quả, chẳng hạn như can thiệp vào tỷ giá hối đoái, điều chỉnh lãi suất, và phát hành trái phiếu.

Chức năng quản lý rủi ro

Thị trường tài chính có chức năng quản lý rủi ro và cung cấp các công cụ bảo hiểm, giúp giảm thiểu hoặc tránh khỏi những rủi ro tiềm ẩn trong kinh doanh và đầu tư. Điều này giúp các chủ thể bảo vệ và tăng cường giá trị tài sản của họ, cũng như ổn định thu nhập và chi tiêu.

Ngoài ra, thị trường tài chính còn cung cấp các giải pháp bù đắp thiệt hại do các sự kiện bất khả kháng như thiên tai, tai nạn, hoặc bệnh tật gây ra, giúp các chủ thể khắc phục hậu quả và tiếp tục hoạt động kinh doanh một cách hiệu quả.

Quản lý rủi ro là một trong những chức năng cơ bản của thị trường tài chính (Ảnh: VietnamBiz)

Như vậy, thị trường tài chính không chỉ là nơi diễn ra các hoạt động giao dịch tài sản mà còn đóng vai trò thiết yếu trong việc thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Nhờ vào sự phát triển của thị trường tài chính, các doanh nghiệp có thể tiếp cận nguồn vốn cần thiết, trong khi các nhà đầu tư có cơ hội sinh lời từ các khoản đầu tư của mình. Điều này góp phần vào việc ổn định và tăng trưởng bền vững của nền kinh tế toàn cầu.

Xem thêm 

Chiến lược tiết kiệm và quản lý tài chính hữu dụng giúp vượt qua giai đoạn thu nhập "bất ổn"

"Hé lộ" 4 lời khuyên tài chính quý giá giúp cặp vợ chồng kiếm 70 tỷ/năm