Quản lý tài chính cá nhân từ những khoản chi tiêu nhỏ nhất

Một trong những phương pháp quan trọng và cấp thiết nhất trong quá trình xây dựng và thực hiện kế hoạch quản lý tài chính cá nhân là thói quen chi tiêu, đặc biệt là những khoản chi nhỏ nhặt hàng ngày. Bên cạnh việc dốc sức kiếm thêm tiền, thì những khoản tiền nhỏ - vốn ít được coi trọng - có thể tạo ra ảnh hưởng lớn đến tài chính cá nhân của chúng ta. 

Quản lý tài chính cá nhân nên bắt đầu từ những khoản chi nhỏ (Nguồn: Prudential)

Quản lý tài chính cá nhân luôn thất bại từ những khoản chi nhỏ 

Chi tiêu cho ăn ngoài 

Hiện tại, việc chi tiêu cho việc ăn ngoài đang trở thành một phần không thể thiếu trong thói quen hàng ngày của nhiều người. Thống kê từ Nielsen đã chỉ ra rằng có đến 48% dân số Việt Nam chi tiêu cho đồ ăn chế biến ngoài nhà ít nhất một lần trong tuần. Đặc biệt, 16% dân số này thậm chí chi tiêu cho việc ăn ngoài hàng ngày. Trong số những người ưa thích ăn ngoài nhà, nhóm người trẻ sống một mình chiếm phần lớn (Nguồn: Vietcetera).

Nguyên nhân chính đằng sau thói quen này thường là sự hạn hẹp về thời gian và không gian để chuẩn bị bữa ăn tại nhà. Điều này dẫn đến việc nhiều người lựa chọn ăn ngoài thay vì tự nấu nướng. Mặc dù mỗi lần chi tiêu cho việc ăn ngoài có thể không đáng kể về số tiền, nhưng khi cộng dồn lại sau một thời gian, chúng có thể tạo ra một khoản chi đáng kể trong ngân sách hàng tháng. 

Vấn đề này đặc biệt quan trọng khi xem xét mối quan hệ giữa chi tiêu cho ăn ngoài và quản lý tiền bạc. Việc nhận biết và kiểm soát các khoản chi tiêu này có thể là một bước quan trọng trong việc quản lý tài chính cá nhân.

Chi tiêu cho sở thích cá nhân

Chi tiêu cho sở thích cá nhân là một phần quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của mỗi người, nhưng thường không được chú trọng trong quá trình quản lý tài chính cá nhân. Đây là những khoản chi tiêu mà mỗi người thực hiện để thỏa mãn sở thích, đam mê, hoặc giải trí cá nhân. Ví dụ, việc mua sắm đồ thể thao, tham gia các hoạt động giải trí như xem phim, du lịch, hay thậm chí là chi tiêu cho các sở thích sáng tạo như viết, vẽ tranh, làm thủ công, đều có thể được xem là chi tiêu cho sở thích cá nhân. 

Mặc dù mỗi khoản chi tiêu này có thể không lớn một cách đáng kể từng lần, nhưng khi tính toán tổng cộng trong một khoảng thời gian dài, chúng có thể tạo ra một tác động lớn đến ngân sách cá nhân. Điều này đặc biệt quan trọng vì nó liên quan đến việc cân nhắc giữa việc thỏa mãn sở thích cá nhân và mục tiêu tài chính dài hạn. Quản lý hiệu quả chi tiêu cho sở thích cá nhân đòi hỏi sự cân nhắc tỉ mỉ giữa việc thưởng thức và đầu tư vào bản thân mà không gây tổn thất lớn cho ngân sách cá nhân.

Chi tiêu cho các dịch vụ hàng tháng không cần thiết 

Chi tiêu cho các dịch vụ hàng tháng không cần thiết là những khoản chi mà mỗi người tiêu vào các dịch vụ không mang lại giá trị cốt lõi cho cuộc sống hoặc không phản ánh nhu cầu thực sự của họ. Đây thường là những khoản chi tiêu cho các dịch vụ hoặc tiện ích mà người tiêu dùng không thực sự cần đến.

Ví dụ, việc đăng ký các gói cước truyền hình cáp, dịch vụ xem video, xem phim trực tuyến, hay các gói cước điện thoại có thể vượt quá nhu cầu thực tế của người dùng. Một số người có thể đăng ký các gói cước đắt tiền với hàng trăm kênh truyền hình mặc dù họ chỉ xem một số ít kênh và phần lớn thời gian họ không sử dụng.

Chi tiêu cho các dịch vụ hàng tháng không cần thiết thường là một phần không nhỏ trong ngân sách hàng tháng của mỗi người. Việc nhận biết và kiểm soát các khoản chi tiêu này là quan trọng để có thể quản lý tài chính cá nhân một cách hiệu quả và tối ưu hóa nguồn lực tài chính.

“Latte Factor” và câu chuyện quản lý tài chính cá nhân 

Latte Factor là gì? 

"Latte Factor" là một khái niệm được sử dụng để mô tả hiện tượng chi tiêu nhỏ thường xuyên mà mỗi người thực hiện mà không nhận ra tác động lớn của chúng đến tài chính cá nhân. Những khoản chi này có thể bao gồm việc mua cà phê, trà sữa, bữa trưa ở ngoài, sách, hay các dịch vụ hàng tháng không cần thiết như các gói cước điện thoại hoặc truyền hình cáp.

Mặc dù mỗi khoản chi nhỏ có thể không ảnh hưởng lớn đến tài chính khi xem một cách riêng lẻ, nhưng khi cộng dồn lại, chúng có thể tạo ra một ảnh hưởng lớn đến ngân sách hàng tháng. Việc không nhận ra và không kiểm soát được sự cộng dồn này có thể dẫn đến việc chi tiêu vượt quá khả năng tài chính và ảnh hưởng đến việc tiết kiệm và đầu tư cho tương lai.

Ví dụ cổ điển nhất về Latte Factor là việc chi tiêu hàng ngày cho cà phê. Một cốc cà phê nhỏ có vẻ như không là gì, nhưng khi tính toán lại, việc mua cà phê mỗi ngày có thể dẫn đến một khoản chi lớn sau một khoảng thời gian dài. Các ví dụ khác có thể bao gồm việc mua sách hàng tháng mà không đọc, đăng ký các dịch vụ trực tuyến mà không sử dụng, hoặc chi tiêu cho ăn ngoài mỗi ngày mặc dù có thể nấu được ở nhà.

Chi tiêu nhỏ ảnh hưởng đến kế hoạch quản lý tài chính cá nhân (Nguồn: Topi)

Vì sao “latte factor” lại ít được chúng ta để ý tới?

Sự khác biệt trong xử lý số lớn và số nhỏ trong não bộ có thể giải thích tại sao chúng ta thường ít chú ý đến Latte Factor. Theo nghiên cứu, não bộ thường xử lý các con số nhỏ ở bên phải, trong khi số lớn thì ở bên trái. Do đó, khi chi tiêu cho các khoản nhỏ như cà phê hàng ngày, thông tin này thường được xử lý bởi một phần của não không liên quan đến việc so sánh và đánh giá tổng thể của ngân sách.

Việc chi tiêu cho các sản phẩm như cà phê thường kích thích sự sản sinh dopamine trong não, tạo ra cảm giác hạnh phúc và thưởng thức. Hơn nữa, việc tiêu tiền cũng có thể kích thích sản xuất endorphin, gây ra cảm giác thoải mái và phấn khích. Sự kích thích này có thể khiến chúng ta không nhìn nhận rõ ràng tác động lâu dài của các khoản chi nhỏ đến tài chính cá nhân.

Latte Factor thường ít được chúng ta để ý tới vì chúng ta dễ bị mê hoặc bởi cảm giác thoải mái và hạnh phúc ngắn hạn mà chúng mang lại, mà ít quan tâm đến tác động lâu dài đến tài chính cá nhân. Hơn nữa, hiệu ứng thích nghi khoái lạc cũng có thể khiến chúng ta cần tăng cường chi tiêu hoặc thay đổi tác nhân để đạt được cùng một cảm giác hạnh phúc.

Nên lập kế hoạch tài chính như thế nào? 

Để lập kế hoạch tài chính một cách hiệu quả, trước tiên, bạn cần đánh giá tổng quan về tình hình tài chính hiện tại của mình, bao gồm thu nhập hàng tháng, chi tiêu cố định và biến động, cũng như tài sản và nợ phải trả. Tiếp theo, hãy xác định các mục tiêu tài chính cụ thể và đo lường được như tiết kiệm một khoản tiền nhất định mỗi tháng, trả nợ, đầu tư cho tương lai, hoặc tiết kiệm cho một mục đích cụ thể như du lịch, mua nhà, hoặc học tập.

Nên lập kế hoạch tài chính như thế nào? (Nguồn: Cafebiz)

Sau đó, lập một ngân sách chi tiêu hàng tháng bằng cách xác định các khoản thu nhập và chi tiêu dự kiến hàng tháng. Loại bỏ các khoản chi tiêu không cần thiết và quản lý các khoản chi tiêu nhỏ như cà phê hàng ngày cũng là một phần quan trọng trong việc điều chỉnh kế hoạch tài chính của bạn. Điều này giúp tối ưu hóa việc sử dụng tiền và tạo ra một tương lai tài chính ổn định hơn.

Việc quản lý tài chính cá nhân tốt không chỉ giúp bạn đảm bảo một tương lai tài chính ổn định mà còn có thể đem lại những lợi ích lớn hơn, như sớm sở hữu một căn nhà và ổn định cuộc sống. Bằng cách lập kế hoạch và kiểm soát chi tiêu một cách có tổ chức, bạn có thể tích lũy tiền đề dựng nhà sớm hơn và dễ dàng hơn. Ngoài ra, việc tiết kiệm và đầu tư đúng cách cũng giúp bạn tăng khả năng tài chính và có thêm nguồn lực để mua nhà và duy trì cuộc sống ổn định cho gia đình trong tương lai.

Xem thêm

Bài học quản lý tài chính cần ghi nhớ nếu bạn không muốn kế hoạch nghỉ hưu sớm bị "tan vỡ"

Vợ chồng mua căn nhà đầu tiên với giá trên 2 tỷ đồng: Cách quản lý tài chính để tránh áp lực từ nợ nần?