Những điều cần biết về cổ tức và nhà đầu tư có nên nhận cổ tức?

Cổ tức là một yếu tố quan trọng của việc đầu tư vào các công ty cổ phần, nhưng có lẽ không phải ai cũng hiểu rõ về cách hoạt động và tác động của cổ tức đối với lợi nhuận đầu tư. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về cổ tức và xem xét liệu nhà đầu tư nên nhận cổ tức hay không.

Khái niệm cổ tức

Theo Luật Doanh nghiệp năm 2014, cổ tức là phần lợi nhuận ròng được phân phối cho mỗi cổ phần thông qua tiền mặt hoặc tài sản khác sau khi công ty đã thực hiện các nghĩa vụ tài chính và dành một phần vào các quỹ dự phòng theo quy định.

Nói một cách đơn giản, cổ tức là phần của lợi nhuận sau thuế mà cổ đông của công ty được nhận. Đây là cách công ty chia sẻ lại lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh sau khi thu hút vốn đầu tư từ các cổ đông. Việc chia cổ tức cũng giảm lượng tiền lưu thông trong hoạt động kinh doanh của công ty. Mỗi năm, Đại hội cổ đông sẽ quyết định tỷ lệ và hình thức chia cổ tức, có thể là bằng cổ phiếu hoặc tiền mặt.

Cổ tức là phần của lợi nhuận sau thuế mà cổ đông của công ty được nhận (Nguồn: vib)

Tại sao cần chia cổ tức

Việc chia cổ tức mang lại nhiều lợi ích cho cả công ty và nhà đầu tư, góp phần thúc đẩy sự phát triển chung của thị trường chứng khoán. Dưới đây là một số lý do chính giải đáp cho câu hỏi tại sao cần chia cổ tức:

• Minh chứng hoạt động kinh doanh hiệu quả

Khi một doanh nghiệp quyết định chia cổ tức, họ đang thể hiện sự "làm ăn tốt", một dấu hiệu của hoạt động kinh doanh hiệu quả và khả năng tạo lợi nhuận. Điều này không chỉ minh chứng cho sự minh bạch trong tài chính, quản trị mà còn tạo ra lòng tin, thu hút sự quan tâm từ phía nhà đầu tư.

• Tạo nguồn thu nhập ổn định cho cổ đông

Cổ tức cung cấp một nguồn thu nhập ổn định và đáng tin cậy cho các cổ đông, đặc biệt là những người đang tìm kiếm một lối ra an toàn trong việc quản lý tài chính cá nhân. So với các kênh khác như đầu tư chứng khoán hay bất động sản, cổ tức thường mang lại ít rủi ro hơn.

• Cơ hội hưởng lãi kép

Trong những thời kỳ lãi suất giảm mạnh, cổ tức cung cấp một cơ hội lợi suất kép cho nhà đầu tư, giúp gia tăng lợi nhuận một cách bền vững theo thời gian. Điều này có thể là một yếu tố quan trọng khi nhà đầu tư đang tìm kiếm các cơ hội đầu tư có lợi suất cao hơn trong một môi trường lãi suất thấp.

• Thu hút và giữ chân nhà đầu tư

Các doanh nghiệp có tỷ lệ chi trả cổ tức cao và ổn định thường thu hút nhiều nhà đầu tư, giúp tăng thanh khoản cho cổ phiếu đồng thời huy động được thêm vốn. Ngược lại, việc không chia cổ tức hoặc chi trả tỷ lệ thấp có thể làm giảm giá trị cổ phiếu và ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp.

• Khuyến khích tái đầu tư, phát triển thị trường chứng khoán

Cổ tức cũng khuyến khích tái đầu tư vào doanh nghiệp, giúp tạo ra nguồn vốn cho các dự án mới, thúc đẩy tăng trưởng kinh doanh. Đồng thời, khi nhà đầu tư nhận được cổ tức, họ có thể sử dụng số tiền này để mua thêm cổ phiếu của công ty hoặc đầu tư vào các công ty khác, góp phần phát triển thị trường chứng khoán và thu hút thêm nhiều nhà đầu tư tham gia.

Cổ tức khuyến khích tái đầu tư vào doanh nghiệp góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh doanh (Nguồn: aseansc)

Những ngày quan trọng đối với việc nhận cổ tức

Các ngày quan trọng liên quan đến cổ tức không chỉ là cơ hội cho các nhà đầu tư nhận lợi ích từ việc đầu tư vào các công ty cổ phần, mà còn đánh dấu những bước nền tảng trong quá trình giao dịch chứng khoán.

• Ngày giao dịch không hưởng quyền cổ tức

Trong thị trường chứng khoán, ngày giao dịch không hưởng quyền cổ tức là một ngày đặc biệt, khi nhà đầu tư không thể hưởng các quyền lợi của cổ đông như tiền cổ tức, quyền mua cổ phiếu mới, hoặc tham gia đại hội cổ đông. Ngày này diễn ra trước ngày đăng ký cuối cùng. Để được tính vào danh sách cổ đông nhận quyền, nhà đầu tư cần phải mua cổ phiếu trước ngày giao dịch không hưởng quyền.

• Ngày chốt quyền nhận cổ tức

Được biết đến như là ngày đăng ký cuối cùng, ngày chốt quyền nhận cổ tức là thời điểm quan trọng trong lịch trình cổ tức. Đây là ngày cuối cùng mà danh sách cổ đông được xác định để hưởng các quyền lợi, bao gồm cả việc nhận cổ tức, quyền mua cổ phiếu mới và tham gia các sự kiện cổ đông quan trọng khác.

Các ngày quan trọng liên quan đến cổ tức (Nguồn: vietcap)

2 hình thức chia cổ tức phổ biến hiện nay

Chia cổ tức bằng tiền mặt

Chia cổ tức bằng tiền mặt là phương thức công ty phân phối lợi nhuận cho các cổ đông dưới dạng tiền mặt. Cổ tức được thể hiện bằng số tiền cố định trên mỗi cổ phiếu là 10.000 đồng.

Ưu điểm:

• Cảm giác an toàn cho các cổ đông đầu tư cổ phiếu, đặc biệt là những người theo đuổi lợi nhuận.
• Chứng minh dòng tiền mạnh mẽ và sự ổn định của công ty trong việc đầu tư.
• Thời gian chia cổ tức ổn định và tăng trưởng dài hạn.

Nhược:

• Đánh thuế gấp đôi, thuế doanh nghiệp (từ 20 - 22%) và thuế thu nhập cá nhân (5%).
• Công ty trả cổ tức bằng tiền mặt có thể giảm giá trị do không còn tiền để mở rộng sản xuất hoặc tăng trưởng kinh doanh.

Ví dụ: Giả sử Công ty H quyết định chi trả cổ tức năm 2021 bằng tiền mặt với tỷ lệ 5%. Điều này có nghĩa là mỗi cổ phiếu sẽ được trả 5% tổng giá trị mệnh giá, tức là 500 đồng (10.000 đồng x 5%). Nếu một cổ đông sở hữu 1.000 cổ phiếu, họ sẽ nhận được tổng cộng 500.000 đồng.

Phương thức công ty phân phối lợi nhuận cho các cổ đông dưới dạng tiền mặt (Nguồn: vib)

Chia cổ tức bằng cổ phiếu

Công ty nếu chia cổ tức dưới dạng cổ phiếu bổ sung thay vì tiền mặt, thì cổ đông sẽ nhận được cổ phiếu bổ sung tương ứng với số lượng cổ phiếu họ đang sở hữu. Hình thức chia cổ tức này đòi hỏi công ty phải tuân thủ các quy định chào bán cổ phiếu theo Luật Doanh Nghiệp 2020.

Ưu điểm:

• Tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu kém thanh khoản.
• Giảm tình trạng rủi ro thanh khoản và hạ giá thị trường.
• Hạn chế bị đánh thuế gấp đôi đối với cổ tức bằng tiền mặt.
• Tiết kiệm tiền để khắc phục khó khăn, mở rộng sản xuất hoặc đầu tư vào các dự án lâu dài.

Nhược điểm:

• Cần đợi 2-3 tháng mới được bán cổ phiếu trả cổ tức.
• Có thể dẫn đến tình trạng giảm giá cổ phiếu.
• Khả năng có hàng lẻ khó bán.
• Bản chất tài chính và kinh doanh không thay đổi, chỉ có bút toán chuyển lãi chưa phân phối sang cổ phiếu.

Ví dụ, nếu Công ty E quyết định chia cổ tức 10% bằng cổ phiếu, cổ đông sở hữu 100 cổ phiếu của công ty E sẽ nhận được 10 cổ phiếu bổ sung.

Công ty khi chia cổ tức dưới dạng cổ phiếu thì cổ đông sẽ nhận được cổ phiếu bổ sung tương ứng (Nguồn: tapchitaichinh)

Cần lưu ý rằng sau khi nhận cổ tức dưới dạng cổ phiếu, tiền vẫn nằm trong công ty và tỷ lệ sở hữu của cổ đông không thay đổi, điều này có thể không làm tăng lợi ích cho cổ đông. Ngược lại, khi nhận cổ tức dưới dạng tiền mặt, dù tỷ lệ sở hữu không thay đổi, nhưng cổ đông có thể tái đầu tư số tiền này để tăng tỷ lệ sở hữu.

Để nhận cổ tức nhà đầu tư cần làm gì

Để có thể nhận được cổ tức, nhà đầu tư phải tuân thủ một số quy trình, thời điểm quan trọng. Trước hết, cần phải sở hữu cổ phiếu và nằm trong danh sách cổ đông được chốt trước một ngày nhất định, còn được gọi là ngày giao dịch không hưởng quyền. Những nhà đầu tư có cổ phiếu trước ngày này sẽ được hưởng đầy đủ quyền lợi của cổ đông, trong khi những người mua sau ngày này sẽ không có quyền lợi đó.

Ngoài ra, nhà đầu tư cũng cần phải chú ý đến ngày đăng ký cuối cùng. Đây là ngày mà công ty sẽ chốt danh sách cổ đông để thực hiện các quyền lợi, bao gồm quyền nhận cổ tức chứng khoán, quyền ưu tiên mua cổ phiếu và quyền tham gia đại hội đồng cổ đông.

Để có thể nhận được cổ tức nhà đầu tư phải sở hữu cổ phiếu và nằm trong danh sách cổ đông (Nguồn: luatvietnam)

Khi cổ tức được chia, những nhà đầu tư sở hữu cổ phiếu đã niêm yết sẽ nhận được số tiền tương ứng trực tiếp vào tài khoản chứng khoán của họ. Đối với cổ phiếu chưa niêm yết, họ cần phải liên hệ trực tiếp với công ty để nhận cổ tức. Trong trường hợp cổ tức được chia bằng cổ phiếu, nhà đầu tư cần chờ đợi khoảng từ 30 đến 60 ngày để nhận được cổ tức vào tài khoản của mình.

Tóm lại, cổ tức là một khoản đầu tư hấp dẫn cho nhà đầu tư, tuy nhiên cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định nhận cổ tức. Hy vọng rằng, bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích để đưa ra lựa chọn phù hợp với mục tiêu tài chính của mình.

Xem thêm

Hướng dẫn cách xem bảng giá chứng khoán cho nhà đầu tư F0

Các “quy tắc vàng” trong đầu tư tài chính nhà đầu tư nào cũng nên biết