Làm sao để cải thiện năng lực đầu tư cá nhân ở thị trường chứng khoán Việt Nam?

Tình hình đầu tư cá nhân tại thị trường chứng khoán Việt Nam đã từ lâu là một đề tài thu hút sự quan tâm của giới đầu tư và chuyên gia tài chính. Trải qua những sóng gió, thị trường chứng khoán Việt Nam không ngừng phát triển và thu hút sự quan tâm của đông đảo nhà đầu tư cá nhân.

Tuy nhiên, trong bối cảnh sự phức tạp của thị trường tài chính đầu tư, nhiều người vẫn gặp khó khăn trong việc nắm bắt và tối ưu hóa năng lực đầu tư của mình. Bài viết này sẽ đào sâu vào tình trạng hiện tại của năng lực đầu tư cá nhân ở thị trường chứng khoán Việt Nam, từ đó đề xuất những phương pháp và chiến lược cải thiện phù hợp.

Sự gia nhập “ồ ạt” của các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã chứng kiến sự gia nhập đông đảo của các nhà đầu tư cá nhân, tạo nên một động lực mới cho sự phát triển của thị trường này. Theo các thống kê từ Trung tâm lưu ký chứng khoán VSD và các tổ chức liên quan, nhóm nhà đầu tư cá nhân trong nước chiếm tỷ trọng lớn nhất và đang có xu hướng tăng mạnh.

Tính đến hết tháng 8/2021, số lượng tài khoản chứng khoán của nhà đầu tư cá nhân trong nước đã đạt con số ấn tượng là 3.566.455 tài khoản, chiếm tỷ trọng lớn nhất và chiếm ưu thế tuyệt đối với tỷ lệ 98,61% tổng số tài khoản chứng khoán. Điều này cho thấy sự quan tâm và sự tăng trưởng mạnh mẽ của nhà đầu tư cá nhân trong thị trường chứng khoán Việt Nam.

Sự gia nhập “ồ ạt” của các nhà đầu tư vào chứng khoán (Nguồn: VOV)

Sự tham gia mạnh mẽ của nhà đầu tư cá nhân đã tạo ra một số hiệu ứng tích cực đối với thị trường. Trong 10 tháng đầu năm 2021, thị trường chứng khoán đã liên tục đạt các kỷ lục về thanh khoản và giá trị giao dịch, với dòng tiền của nhà đầu tư cá nhân đóng góp mạnh mẽ vào sự tăng trưởng này.

Ngoài ra, số lượng tài khoản mới mở cũng đang tăng mạnh, với bình quân hàng tháng lên đến 70.000 tài khoản, gấp đôi và thậm chí là gấp 4 lần so với mức trước đó. Điều này thể hiện sự quan tâm và tiềm năng của nhà đầu tư cá nhân trong việc tham gia vào thị trường chứng khoán.

Sự gia tăng đáng kể của nhà đầu tư cá nhân trong thị trường chứng khoán Việt Nam đã tạo ra một môi trường đầu tư sôi động và tiềm năng. Tuy nhiên, đồng thời cũng đặt ra nhiều thách thức và yêu cầu về việc cung cấp thông tin và kiến thức đầu tư cho các nhà đầu tư cá nhân, để họ có thể đưa ra các quyết định đầu tư thông minh và bền vững.

Đánh giá thực trạng ưu điểm năng lực tài chính đầu tư cá nhân ở thị trường chứng khoán

• Kiến thức và nền tảng tài chính: Mặc dù không có thống kê chính thức, nhưng các công ty chứng khoán có thể sở hữu thông tin về kiến thức và kinh nghiệm đầu tư của khách hàng. Điều này có thể giúp họ tư vấn cho nhà đầu tư một cách hiệu quả hơn và phù hợp với nhu cầu cụ thể.
• Phương pháp giao dịch và đầu tư: Các nhà đầu tư cá nhân thường sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để đầu tư, bao gồm phân tích cơ bản và phân tích kỹ thuật. Sự linh hoạt này giúp họ tìm kiếm cơ hội đầu tư từ nhiều góc độ khác nhau và tạo ra lợi nhuận.
• Thay đổi cơ cấu thị phần: Sự gia tăng của nhà đầu tư cá nhân đã làm thay đổi cơ cấu thị phần của các công ty chứng khoán. Các công ty cung cấp dịch vụ tư vấn và môi giới đang cạnh tranh mạnh mẽ để thu hút và phục vụ nhà đầu tư cá nhân một cách hiệu quả nhất.
• Sự đa dạng trong phương thức tiếp cận: Những nhà đầu tư cá nhân có sự lựa chọn rộng rãi trong cách tiếp cận thị trường chứng khoán. Họ có thể chọn phương pháp đầu tư phù hợp với kiểu dáng và mục tiêu đầu tư của bản thân, từ đó tối ưu hóa hiệu quả đầu tư.

Nhà đầu tư trên thị trường vẫn sở hữu những ưu điểm nhất định (Nguồn: Tạp chí Thị trường Tài chính Tiền tệ)

Đánh giá thực trạng nhược điểm năng lực tài chính đầu tư cá nhân ở thị trường chứng khoán

Hiện nay, việc đánh giá năng lực tài chính của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán gặp nhiều khó khăn do thiếu tiêu chuẩn chính thức áp dụng và dữ liệu đánh giá hạn chế.

Kiến thức tài chính - chứng khoán chưa đủ

Một trong những nhược điểm chính là hạn chế về kiến thức tài chính chứng khoán. Mặc dù không có số liệu chính thức, nhưng các công ty chứng khoán có thể sở hữu thông tin về nền tảng kiến thức của khách hàng thông qua hồ sơ mở tài khoản chứng khoán. Tuy nhiên, hiện chưa có nhiều biện pháp cụ thể từ phía công ty chứng khoán để tận dụng thông tin này và hỗ trợ nhà đầu tư cá nhân nâng cao kiến thức.

Đánh giá năng lực của nhà đầu tư cá nhân, đặc biệt là nhà đầu tư mới (F0), cũng có thể thông qua các phương pháp giao dịch và đầu tư phản ánh qua sự thay đổi thị phần của các công ty chứng khoán. Mỗi công ty có các phương pháp tư vấn đặc trưng cho khách hàng, từ đó có thể suy luận về năng lực của nhà đầu tư cá nhân thông qua sự thịnh hành của các phương pháp đó.

Việc đánh giá và cải thiện năng lực tài chính của nhà đầu tư cá nhân là một thách thức đối với cả nhà đầu tư và các tổ chức trong ngành chứng khoán. Tuy nhiên, việc này là cực kỳ quan trọng để giúp nhà đầu tư tối ưu hóa lợi nhuận và giảm rủi ro trong quá trình đầu tư.

Tâm lý “yếu - bầy đàn”

Yếu tố tâm lý đầu tư đóng vai trò quan trọng trong hành vi giao dịch của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Qua quá trình giao dịch, nhiều nhà đầu tư đã phản ánh nhiều hạn chế về tâm lý đầu tư, dẫn đến các hành vi sai lệch phổ biến.

Một trong những hạn chế đáng chú ý là sợ lỗ. Phương pháp giao dịch "lướt sóng" hay giao dịch T+ với thời gian nắm giữ ngắn và tốc độ xoay vòng vốn cao thường được ưa chuộng tại Việt Nam. Tuy nhiên, áp lực lợi nhuận ngắn hạn có thể dẫn đến sự sợ hãi về rủi ro lỗ, khiến nhà đầu tư thực hiện các quyết định giao dịch không có cơ sở lý do chặt chẽ.

Tâm lý vẫn là điểm yếu của nhà đầu tư chứng khoán (Nguồn: Tiền Phong)

Tâm lý "bầy đàn" cũng là một nhược điểm phổ biến. Hiện tượng này xảy ra khi nhà đầu tư mua bán theo đám đông, thường do ảnh hưởng của những thông tin hoặc tín hiệu từ thị trường. Đối với thị trường chứng khoán Việt Nam, tác động của tâm lý "bầy đàn" càng mạnh khi tỷ lệ nhà đầu tư cá nhân chiếm tỷ trọng lớn.

Nhà đầu tư tổ chức thường có lợi thế về trường vốn và có hiểu biết chuyên sâu về thị trường, do đó họ ít bị tác động bởi tâm lý đám đông. Ngược lại, nhà đầu tư cá nhân thường có tính chất "kỷ luật kém", phương pháp đầu tư hỗn tạp và khung thời gian đầu tư ngắn hạn, dẫn đến tâm lý dễ bị nhiễu loạn và tác động bởi các biến động ngắn hạn của thị trường. Điều này thể hiện rõ trong những thời kỳ thị trường biến động mạnh.

Hạn chế về kỹ năng quản lý vốn

Trên thị trường chứng khoán, kỹ năng quản lý vốn đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự ổn định và hiệu quả của các giao dịch đầu tư. Đối với nhà đầu tư cá nhân, kỹ năng này thường đối diện với nhiều thách thức do thiếu sự chuyên môn và kinh nghiệm so với các nhà đầu tư tổ chức.

Khác biệt rõ rệt giữa nhà đầu tư cá nhân và các tổ chức là trong việc quản lý vốn. Các tổ chức thường có đội ngũ chuyên gia tài chính có kiến thức sâu rộng về quản lý dòng tiền, đa dạng hóa danh mục và quản trị rủi ro. Trong khi đó, nhà đầu tư cá nhân thường hành động tự phát và thiếu phương pháp quản lý vốn chặt chẽ.

Năng lực tài chính gặp vấn đề

Năng lực tài chính của nhà đầu tư cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình đầu tư chứng khoán. Điều này thường được phản ánh qua quy mô tài sản và thu nhập của nhà đầu tư. Trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp, việc bùng nổ của trái phiếu phát hành riêng lẻ cho nhà đầu tư cá nhân có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Vấn đề này đặc biệt đúng khi một số doanh nghiệp phát hành trái phiếu với chất lượng kém, gây ra rủi ro cho nhà đầu tư. Để bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư, các cơ quan quản lý thị trường thường áp dụng các biện pháp siết chặt và quy định nghiêm ngặt trong việc phát hành trái phiếu.

Nhiều nhà đầu tư gặp vấn đề về năng lực tài chính (Nguồn: VnExpress)

Giải pháp - lời khuyên cho nhà đầu tư

Từ các công ty chứng khoán

Để nâng cao năng lực đầu tư của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán Việt Nam, các công ty chứng khoán có thể áp dụng một số giải pháp sau:

Tăng cường tương tác và đào tạo:

• Các công ty chứng khoán có thể tăng cường tương tác trực tiếp và trực tuyến với khách hàng để nâng cao kiến thức về đầu tư và quản lý rủi ro. Các chương trình đào tạo và hội thảo sẽ giúp khách hàng hiểu rõ hơn về thị trường và phương pháp đầu tư.
• Việc thực hiện các khảo sát định kỳ để đánh giá khẩu vị rủi ro của khách hàng cũng là một cách hiệu quả để cá nhân hóa quá trình tư vấn và hỗ trợ đầu tư.

Phát triển bộ phận phân tích đầu tư:

• Các công ty chứng khoán cần đầu tư vào việc xây dựng và phát triển bộ phận phân tích đầu tư chuyên nghiệp. Những báo cáo và phân tích chất lượng cao sẽ giúp khách hàng có cái nhìn sâu sắc và đúng đắn về thị trường và cổ phiếu.
• Việc đưa ra khuyến nghị và phương pháp đầu tư thông qua các báo cáo phân tích sẽ giúp khách hàng định hình đúng đắn hơn về chiến lược đầu tư của mình.

Thiết lập tiêu chuẩn và khung năng lực môi giới:

• Các công ty chứng khoán cần thiết lập các tiêu chuẩn về tư vấn khách hàng và khung năng lực môi giới để đảm bảo chất lượng dịch vụ và tránh tranh chấp với khách hàng trong tương lai.
• Việc chuẩn hóa quy trình tư vấn và truyền đạt đầy đủ thông tin và phương pháp đầu tư sẽ giúp tăng cường sự tin tưởng và hài lòng của khách hàng.

Từ cơ quan quản lý nhà nước

Giải pháp cần được đưa ra từ cả các công ty chứng khoán và cơ quan nhà nước (Nguồn: Báo Sài Gòn Giải Phóng)

Tăng cường rà soát và quản lý hoạt động tư vấn:

• Cơ quan quản lý nhà nước cần tiếp tục tăng cường rà soát các hoạt động tư vấn và dịch vụ ký quỹ của các công ty chứng khoán. Điều này giúp ngăn chặn các phương pháp lách luật và tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh hơn trong ngành.
• Thiết lập quy định rõ ràng và nghiêm ngặt để đảm bảo công bố thông tin đầy đủ và minh bạch từ các công ty niêm yết, từ đó tăng cường lòng tin và tranh cãi của nhà đầu tư.

Tăng cường công tác thanh kiểm tra và cảnh báo rủi ro:

• Cơ quan quản lý cần tăng cường công tác thanh kiểm tra và phát triển các công cụ đánh giá để phát hiện và ngăn chặn các hoạt động làm giá và gian lận trên thị trường chứng khoán.
• Việc cung cấp cảnh báo rủi ro sẽ giúp nhà đầu tư cá nhân có cái nhìn rõ ràng hơn về thị trường và giảm thiểu các rủi ro tiềm ẩn.

Đầu tư vào đào tạo và giáo dục:

• Các khóa học và chương trình đào tạo về đầu tư cần được phát triển và cung cấp rộng rãi cho nhà đầu tư cá nhân. Điều này giúp nâng cao kiến thức và nhận thức về thị trường chứng khoán của họ.
• Việc tạo ra một quy chuẩn kiến thức và kỹ năng cần thiết cho nhà đầu tư cá nhân sẽ giúp họ tự tin và có thêm nhiều cơ hội thành công hơn trên thị trường.

Khuyến khích đầu tư gián tiếp:

• Cơ quan quản lý cần khuyến khích sự phát triển của các quỹ đầu tư tại Việt Nam, từ đó giảm thiểu rủi ro và hạn chế của nhà đầu tư cá nhân.
• Các tổ chức quản lý đầu tư chuyên nghiệp có thể cung cấp cho nhà đầu tư cá nhân cơ hội đầu tư gián tiếp thông qua các quỹ đầu tư, giúp họ hưởng lợi từ chuyên môn và kinh nghiệm của các chuyên gia.

Bên cạnh đó, để nâng cao năng lực đầu tư cá nhân chủ động, iTrader là điểm đến lý tưởng. Đây là chương trình nhà đầu tư tiềm năng vô cùng hữu ích cho những người muốn học hỏi, chia sẻ kiến thức và kiếm tiền thông qua việc chia sẻ kinh nghiệm đầu tư cung cấp bởi Techcom Securities.

Với iTrader, bạn sẽ có cơ hội tiếp cận vào một cộng đồng đầu tư đa dạng, nơi bạn có thể học hỏi từ các chuyên gia hàng đầu trong ngành. Thông qua các khóa học, tài liệu giáo trình và các buổi hội thảo trực tuyến, iTrader cung cấp cho bạn kiến thức và kỹ năng cần thiết để thành công trong thị trường chứng khoán.

Ngoài việc học hỏi, iTrader còn là nơi lý tưởng để chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm của bạn với cộng đồng. Bằng cách tham gia vào diễn đàn, nhóm trò chuyện và các kênh truyền thông xã hội của iTrader, bạn có thể giao lưu và trao đổi thông tin với các nhà đầu tư khác, từ đó mở rộng mạng lưới quan hệ và học hỏi từ những người có kinh nghiệm.

Ngoài ra, iTrader cũng cung cấp các cơ hội kiếm tiền thông qua việc chia sẻ kinh nghiệm. Bằng cách viết bài blog, tham gia vào chương trình tiếp thị liên kết hoặc tạo ra các tài liệu giáo trình, bạn có thể chia sẻ những kiến thức và kinh nghiệm của mình và kiếm được thu nhập từ việc này.

Tổng kết lại, bên cạnh sự phát triển nhanh chóng, thị trường chứng khoán Việt Nam đang chứng kiến nhiều hạn chế về năng lực của nhà đầu tư trên thị trường. Tuy nhiên, không phải là không có giải pháp cho tài chính đầu tư trong lĩnh vực này. Hy vọng với những chia sẻ trên bạn đọc có tìm được phương án phù hợp nâng cao khả năng của bản thân trên thị trường.

Xem thêm 

Thực trạng năng lực đầu tư cá nhân ở thị trường chứng khoán Việt Nam, nên cải thiện như thế nào?

Cách sử dụng đòn bẩy tài chính trong bất động sản của các nhà đầu tư cá nhân