Hướng tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam: Phân tích và quy hoạch
Năm 2024 là một năm ghi dấu nhiều bước tiến quan trọng trong lĩnh vực phát triển hạ tầng giao thông của đất nước, trong đó có dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam. Đây là một dự án quy mô lớn chưa từng có trong lịch sử, hứa hẹn sẽ thay đổi tích cực và sâu rộng cho nền kinh tế - xã hội. Hãy cùng tìm hiểu hướng tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam trong bài viết dưới đây.
Chi tiết hướng tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam
Tại Nghị quyết số 172/2024/QH15 ngày 30/11/2024, Quốc hội đã chính thức thông qua chủ trương đầu tư dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam. Đây là một siêu dự án quy mô lớn có chiều dài 1.541km, kết nối thủ đô Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh và đi qua 20 tỉnh thành.
Lộ trình triển khai dự án
Với tổng mức đầu tư ước tính khoảng 67,34 tỷ USD, dự án này sẽ là tuyến đường đôi, khổ 1.435 mm, điện khí hóa, có tốc độ thiết kế lên đến 350km/h và tải trọng 22,5 tấn/trục.
Dự kiến lộ trình triển khai dự án như sau:
- Cuối năm 2027: Các dự án thành phần đoạn Hà Nội - Vinh và Nha Trang - TP. Hồ Chí Minh sẽ được khởi công.
- Giai đoạn 2028 - 2029: Các dự án thành phần đoạn Vinh - Nha Trang sẽ được triển khai.
- Năm 2035: Toàn bộ tuyến đường được hoàn thành.
(Nguồn: Báo điện tử Kinh tế & Đô thị - Cơ quan ngôn luận của UBND TP Hà Nội ngày 04/10/2024)
Ảnh minh họa dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam (Ảnh: CafeF)
Thông tin hướng tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam
Tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam dự kiến đi qua 20 tỉnh thành phố, với tổng chiều dài khoảng 1.541km. Dọc tuyến đường sẽ có tổng cộng 23 ga hành khách và 5 ga hàng hóa chuyên dụng. Trong đó, ga Ngọc Hồi và Vũng Áng sẽ đóng vai trò kép, vừa là ga hành khách, vừa là ga hàng hóa.
Hướng tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam (Ảnh: VnExpress)
Điểm đầu của hướng tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam là ga Ngọc Hồi, nằm trên địa bàn xã Liên Ninh và Ngọc Hồi, huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội. Ga Ngọc Hồi được thiết kế để phục vụ cả nhu cầu vận chuyển hành khách và hàng hóa.
Các nhà tư vấn cũng đang xem xét phương án kết nối ga Ngọc Hồi với ga Hà Nội trên tuyến đường sắt đô thị số 1, nhằm tạo ra một mạng lưới giao thông công cộng hiện đại và thuận tiện cho người dân.
Tiếp tục hành trình, tuyến đường sắt cao tốc sẽ vượt qua Quốc lộ 1 và đường sắt hiện tại, sau đó tiến về phía Đông của đường bộ cao tốc để đến địa phận thành phố Phủ Lý. Ga Phủ Lý được đặt tại xã Liêm Tuyền và Liêm Tiết, gần nút Liêm Tuyền, phía Đông cao tốc Bắc - Nam.
Sau khi rời ga Phủ Lý, tuyến sẽ tiếp tục đi về ga Nam Định. Nhà ga này được bố trí tại xã Mỹ Hưng, huyện Mỹ Lộc, gần ga Đặng Xá của tuyến đường sắt hiện hữu. Tiếp đó là ga Ninh Bình được đặt tại xã Khánh Thượng, huyện Yên Mô, cách nút giao Mai Sơn khoảng 1km về phía Đông và cách trung tâm thành phố Ninh Bình cùng ga Ninh Bình trên tuyến đường sắt hiện tại khoảng 7,5km về phía Nam.
Ga Thanh Hóa được đặt tại các xã Đông Tân và Đông Lĩnh, phía Tây thành phố Thanh Hóa. Tiếp đến là ga Vinh nằm tại xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An, trong khu vực giữa đường bộ cao tốc và tuyến tránh thành phố Vinh hiện tại. Sau khi vượt qua sông Lam, tuyến đường sắt tiếp tục đi vào địa phận tỉnh Hà Tĩnh.
Ga Hà Tĩnh được đặt tại xã Thạch Đài, huyện Thạch Hà, phía Tây thành phố Hà Tĩnh và nằm trên trục đường Hàm Nghi, kết nối trực tiếp vào trung tâm thành phố. Ngoài ra, tỉnh Hà Tĩnh còn có ga hành khách và hàng hóa Vũng Áng tại xã Kỳ Hoa, huyện Kỳ Anh, gần với tuyến tránh Kỳ Anh.
Ga Đồng Hới nằm tại xã Nghĩa Ninh, thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình. Ga cách trung tâm thành phố khoảng 4,5km về phía Tây Nam. Ga Đông Hà tọa lạc tại phường Đông Lương, thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị, vị trí ở phía Tây của thành phố.
Infographic dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam (Nguồn: Báo Giao thông)
Ga Huế được đặt tại xã Phú Mỹ, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế. Sau đó là ga Đà Nẵng được bố trí tại xã Hòa Sơn, huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng, ở khu vực phía Bắc nút giao.
Ga Tam Kỳ được đặt tại phường Trường Xuân, thành phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam, gần tuyến tránh thành phố. Ngoài ra, tỉnh Quảng Nam còn có ga hàng hóa Chu Lai tại khu vực giáp ranh xã Tam Hiệp và xã Tam Mỹ Tây, huyện Núi Thành. Nhà ga này sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối với cảng hàng không Chu Lai, các cảng biển Kỳ Hà, Dung Quất, góp phần thúc đẩy giao thương và phát triển kinh tế khu vực.
Ga Quảng Ngãi được đặt tại phường Quảng Phú và xã Nghĩa Kỳ, huyện Tư Nghĩa, vị trí này nằm ở phía Tây thành phố. Khi đến tỉnh Bình Định, tuyến đi qua ga Bồng Sơn thuộc xã Hoài Tân và thị trấn Bồng Sơn, huyện Hoài Nhơn, cùng với ga Diêu Trì tại xã Phước An, huyện Tuy Phước.
Đến với tỉnh Phú Yên, ga Tuy Hòa được xây dựng tại xã Hòa Thành, thị xã Đông Hòa, cách sân bay Tuy Hòa khoảng 4,2km về phía Tây. Tiếp tục hành trình tại tỉnh Khánh Hòa, ga Diên Khánh được đặt tại xã Diên Thạnh, huyện Diên Khánh, gần quốc lộ 27C. Ngoài ra, tỉnh Khánh Hòa còn có ga hàng hóa Vân Phong tại xã Ninh An, thị xã Ninh Hòa để phục vụ nhu cầu vận chuyển hàng hóa của khu kinh tế Vân Phong.
Ga Tháp Chàm được bố trí tại phường Phước Mỹ, thành phố Phan Rang, tỉnh Ninh Thuận, gần vị trí giao cắt của quốc lộ 27. Tại Bình Thuận có ga Phan Rí đặt tại xã Phan Hòa, huyện Bắc Bình, và ga Mương Mán tại xã Mương Mán, huyện Hàm Thuận Nam. Ga Mương Mán mới sẽ được xây dựng cách ga cũ khoảng 0,4km và cách trung tâm TP Phan Thiết khoảng 13,2km.
Trước khi đến ga cuối cùng, tuyến đường sẽ đi qua tỉnh Đồng Nai với ga hàng hóa Trảng Bom và ga Long Thành, đặt tại khu vực trung tâm sân bay Long Thành. Cuối cùng, tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam kết thúc tại ga Thủ Thiêm, nằm tại phường An Phú, thành phố Thủ Đức, thành phố Hồ Chí Minh.
Ưu điểm và nhược điểm của quy hoạch hướng tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam
Nhiều ý kiến cho rằng, nhược điểm của quy hoạch hướng tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam là vị trí đặt các nhà ga. Ga hành khách nên được bố trí tại nội đô, nếu đặt ga ở ngoại ô sẽ đòi hỏi đầu tư thêm vào hệ thống giao thông kết nối.
Nhiều ý kiến cho rằng nên đặt ga ở nội đô (Ảnh: CafeF)
Đối với vấn đề này, Bộ Giao thông vận tải chia sẻ rằng, kinh nghiệm quốc tế cho thấy cả hai phương án đặt ga tại trung tâm đô thị và vùng tiếp cận đều có thể được áp dụng. Mỗi phương án sẽ có những ưu và nhược điểm riêng, đòi hỏi phải có sự cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên quy hoạch tổng thể của từng địa phương.
- Ga ở nội đô: Mặc dù thuận tiện cho hành khách, không gây ùn tắc giao thông và có thể tận dụng hạ tầng sẵn có nhưng công tác giải phóng mặt bằng lớn và khan hiếm quỹ đất khiến việc xây dựng ga tại các khu vực này khó khả thi.
- Ga ở vùng tiếp cận đô thị: Đây là giải pháp tối ưu để giảm thiểu chi phí giải phóng mặt bằng, khai thác hiệu quả quỹ đất và không áp lực lên hạ tầng đô thị. Tuy nhiên, để đảm bảo kết nối thuận tiện, chính quyền cần đầu tư vào hệ thống giao thông công cộng.
Thực tế tỷ lệ đô thị hóa của Việt Nam còn khiêm tốn, mục tiêu đô thị hóa 50% vẫn chưa đạt được. Do vậy, việc khai thác hiệu quả các không gian phát triển mới là một trong những hướng đi cần thiết để đạt được mục tiêu đô thị hóa đã đề ra.
Hướng tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam hiện đã được tối ưu hóa để có chiều dài ngắn nhất, đồng thời tuân thủ quy hoạch tổng thể và các tiêu chuẩn kỹ thuật. Việc bố trí các ga cũng được tính toán kỹ lưỡng, đảm bảo khoảng cách hợp lý, tránh ảnh hưởng đến môi trường và các khu vực nhạy cảm, cũng như hạn chế tối đa việc giải phóng mặt bằng và tránh khu đông dân cư.
Hướng tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam hiện đã được tối ưu hóa để có chiều dài ngắn nhất có thể (Ảnh: Báo Đồng Nai)
Tác động của quy hoạch hướng tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam
Dự án đường sắt cao tốc Bắc-Nam không chỉ là một công trình giao thông trọng điểm mà còn đánh dấu mốc lịch sử quan trọng của ngành đường sắt Việt Nam. Dự án sẽ tạo tiền đề quan trọng, góp phần nâng cao năng lực thực hiện các dự án đường sắt quy mô lớn trong tương lai, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả đầu tư.
Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương, dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam đã làm tăng khoảng 0,97 điểm % GDP. Đây là một con số ấn tượng, cho thấy tiềm năng to lớn của dự án đối với sự phát triển của đất nước. (Nguồn: Báo Đầu tư ngày 29/10/2024)
Bên cạnh đó, dự án còn tạo ra hiệu ứng lan tỏa lớn đến nhiều ngành kinh tế. Ngành vật liệu xây dựng, từ cát, đá, sỏi đến các vật liệu đặc chủng như sắt, thép, đều được hưởng lợi. Các ngành dịch vụ như tài chính, ngân hàng cũng sẽ ghi nhận sự tăng trưởng nhờ nhu cầu vốn đầu tư lớn.
Dự án hoàn thành sẽ tác động tích cực tới sự phát triển lâu dài của quốc gia (Ảnh: Người quan sát)
Với 23 ga hành khách và 5 ga hàng hóa trải dài từ Bắc vào Nam, tuyến đường sắt cao tốc sẽ trở thành xương sống của hệ thống giao thông, thúc đẩy phát triển đô thị tại các vùng kinh tế trọng điểm. Mỗi ga đều có tiềm năng trở thành trung tâm kinh tế mới, thu hút đầu tư và tạo việc làm.
Trong tương lai, khi đi vào vận hành, đường sắt cao tốc sẽ là động lực thúc đẩy ngành vận tải, du lịch, bất động sản và nhiều ngành dịch vụ khác. Đồng thời, dự án cũng góp phần giảm thiểu tình trạng quá tải giao thông đường bộ, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.
Bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin mới nhất về hướng tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam. Với tốc độ thiết kế lên đến 350km/h, tuyến đường sắt hứa hẹn sẽ rút ngắn thời gian di chuyển giữa hai đầu đất nước, thúc đẩy giao lưu kinh tế, văn hóa - xã hội. Đây là một cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển của quốc gia và được người dân cả nước mong đợi.
Xem thêm
.png)
