Chốt ngày khởi công siêu đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng vốn đầu tư 8 tỷ USD

Dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng là một công trình trọng điểm quốc gia đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết 187 ngày 19/2/2025. Tuyến đường sắt có chiều dài chính khoảng 390,9km, điểm đầu tại Lào Cai (gần cửa khẩu biên giới Việt – Trung), điểm cuối tại ga Lạch Huyện, TP Hải Phòng. 

Toàn cảnh dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng

Với tổng mức đầu tư ước tính khoảng  8,37 tỷ USD và dự kiến được nâng lên gần 8,4 tỷ USD, dự án sử dụng khổ ray tiêu chuẩn 1.435 mm cho những đoạn đường đơn. tuy nhiên GPMB và thiết kế sẽ đủ cho đường đôi sau này. Với tốc độ thiết kế đạt 160 km/h, phục vụ cả hành khách lẫn hàng hóa trọng tải lớn. Tuyến đường sắt gồm 38 ga đi qua 9 tỉnh, thành phố: Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương và Hải Phòng.  

Bản đồ tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng (Nguồn ảnh: Vietnamnet)  

Về chiến lược, tuyến đường sắt này đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế, đảm bảo an ninh quốc phòng và bảo vệ môi trường. Đây là kết nối giữa hành lang kinh tế Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, tạo điều kiện vận tải phối hợp với mạng lưới cảng Hải Phòng như Lạch Huyện, Đình Vũ, Nam Đồ Sơn.

Mục tiêu của dự án là tăng cường kết nối vận tải hàng hóa và hành khách cả trong nước lẫn quốc tế, đặc biệt là tuyến hành lang kinh tế quan trọng Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng. Việc xây dựng tuyến đường sắt mới sẽ tạo ra mạng lưới giao thông đồng bộ, giúp rút ngắn thời gian vận chuyển, giảm chi phí logistics và nâng cao năng lực vận tải quốc gia. Đồng thời, dự án cũng góp phần thúc đẩy thương mại qua biên giới, kết nối hiệu quả với Trung Quốc – thị trường lớn ngay sát biên giới phía Bắc. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng, đây là bước đi chiến lược nhằm tăng cường vai trò của Việt Nam trong chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu.

Ngoài ra, dự án còn góp phần quan trọng trong việc giảm áp lực cho các tuyến đường bộ hiện hữu như Quốc lộ 5, Quốc lộ 32, cao tốc Nội Bài – Lào Cai (CT.05) và cao tốc Hà Nội – Hải Phòng (CT.04), vốn đang chịu tải lớn từ vận tải hàng hóa và hành khách. 

Khi đi vào vận hành, tuyến đường sắt sẽ san sẻ lưu lượng giao thông với các tuyến đường bộ, giúp giảm ùn tắc, tai nạn giao thông, đồng thời kéo dài tuổi thọ cho hạ tầng hiện có. Việc phát triển hạ tầng giao thông theo hướng đa phương thức như vậy không chỉ tạo ra hiệu quả kinh tế lâu dài mà còn mở ra cơ hội phát triển bền vững cho các địa phương dọc hành lang kinh tế trọng điểm phía Bắc. 

Tiến độ triển khai và công tác giải phóng mặt bằng đến tháng 6/2025

Tính đến tháng 6/2025, công tác chuẩn bị cho dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng đã có nhiều tiến triển tích cực. Các tỉnh có tuyến đi qua đã cơ bản hoàn thiện hồ sơ ranh giới giải phóng mặt bằng, trong đó một số địa phương đã hoàn tất việc trích đo, xác lập tọa độ tim tuyến và bàn giao mốc thực địa cho các ban quản lý dự án.

Riêng với Lào Cai và Hải Dương, hai địa phương có địa hình phức tạp và dân cư đông, công tác lập khu tái định cư, kiểm đếm và bồi thường đã được khởi động từ đầu năm 2025. Đến nay, Hải Dương đã xác định hơn 3.200 hộ dân bị ảnh hưởng, diện tích thu hồi hơn 188 ha, trong khi Lào Cai đã quy hoạch khu tái định cư tại thành phố và huyện Bảo Thắng.

Tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đang được đẩy nhanh tiến độ (Nguồn ảnh: Trang thông tin điện tử về tài sản công - Bộ Tài Chính)

Bên cạnh đó, quá trình khảo sát địa chất, lập báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM), phê duyệt hồ sơ kỹ thuật và đàm phán vốn vay với Trung Quốc cũng đang được Bộ Giao thông vận tải phối hợp thực hiện. Đây là khâu quan trọng để đảm bảo công nghệ đường ray, tín hiệu, đoàn tàu phù hợp với chuẩn quốc tế và đồng bộ với tuyến liên vận sang Trung Quốc.

Tuy vậy, tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng vẫn đang đối mặt với một số khó khăn. Bộ Xây dựng đã kiến nghị cần tách riêng dự án GPMB khỏi phần thi công để đẩy nhanh tiến độ, đồng thời đề xuất các cơ chế đặc thù về sử dụng đất, khai thác vật liệu xây dựng và đền bù hợp lý cho người dân.

Theo kế hoạch, toàn tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng sẽ hoàn tất công tác GPMB chậm nhất vào tháng 11/2025 để chuẩn bị bàn giao mặt bằng sạch cho lễ khởi công chính thức vào cuối năm.

Hải Dương – tâm điểm quyết liệt với phương châm “6 rõ”

Là một trong những tỉnh trọng điểm trên tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, Hải Dương hiện đang triển khai đồng bộ công tác chuẩn bị với phương châm hành động “6 rõ”: rõ người thực hiện, rõ việc cần làm, rõ tiến độ, rõ kết quả, rõ trách nhiệm và rõ thẩm quyền.

Siêu đường sắt sẽ đi qua địa phận Hải Dương với chiều dài khoảng 41km, ảnh hưởng đến hàng nghìn hộ dân. Tỉnh này đã thành lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh và chỉ đạo các huyện liên quan thực hiện rà soát, kiểm đếm tài sản trên đất, lập quy hoạch chi tiết 1/500 cho 3 khu tái định cư.

Hải Dương là tỉnh trọng điểm trên tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng (Nguồn ảnh: Báo Hải Dương)

Hải Dương cũng đã hoàn tất quy hoạch vị trí ga Bình Giang, Tứ Kỳ và Hải Dương Nam. Cùng với đó là kế hoạch chi tiết khai thác quỹ đất xung quanh các ga phục vụ phát triển đô thị, dịch vụ, logistics theo mô hình TOD (Transit-Oriented Development). Đây là bước đi quan trọng nhằm tối ưu hóa lợi ích từ dự án đường sắt, đồng thời tạo nguồn thu ngân sách phục vụ đầu tư hạ tầng.

Bên cạnh đó, Hải Dương cũng đã lên phương án cụ thể cho việc khai thác bãi đổ thải, cung ứng vật liệu xây dựng, điện, nước cho thi công. Tỉnh đặt mục tiêu đến tháng 11/2025 sẽ hoàn tất 100% khâu GPMB, đảm bảo bàn giao mặt bằng sạch đúng thời hạn trung ương yêu cầu.

Với quyết tâm chính trị cao, Hải Dương đang thể hiện vai trò đầu tàu trong triển khai tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, tạo động lực thúc đẩy tiến độ toàn tuyến.

Khi đi vào vận hành, siêu đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng sẽ trở thành trục xương sống của vận tải Bắc Bộ, kết nối thông suốt từ cửa khẩu biên giới đến hệ thống cảng biển quốc tế, thúc đẩy phát triển đô thị, công nghiệp và dịch vụ theo hướng xanh, thông minh, bền vững.

Xem thêm:

Đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam: Tái định cư hơn 120.000 hộ dân để khởi động siêu dự án 1.500km

Đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng: Công nghệ đột phá và tiêu chuẩn an toàn tối ưu