Chọn lọc cổ phiếu tăng trưởng bằng phương pháp Canslim

Phương pháp Canslim được phát triển bởi William J. O'Neil, là một công cụ mạnh mẽ giúp nhà đầu tư chứng khoán lựa chọn những cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng vượt trội. Đây là một chiến lược giao dịch dựa trên các yếu tố định lượng và định tính, nhằm tìm ra những cổ phiếu có khả năng sinh lợi cao trong ngắn và trung hạn. Dưới đây là phân tích chi tiết các tiêu chí của phương pháp Canslim và cách áp dụng chúng vào việc chọn lọc cổ phiếu tăng trưởng.

Giới thiệu về phương pháp Canslim

Phương pháp Canslim là một bộ các nguyên tắc giúp nhà đầu tư tìm kiếm, chọn lọc những cổ phiếu có khả năng tăng trưởng mạnh trong thị trường giá lên, nhằm đạt được lợi nhuận ngắn hạn.

Phương pháp này yêu cầu việc mua và bán cổ phiếu một cách liên tục, rất phù hợp cho các nhà đầu tư muốn lướt sóng trong thời gian ngắn.

Phương pháp đầu tư chứng khoán Canslim được phát triển bởi William O'Neil vào những năm 1950, thời kỳ ông là một môi giới chứng khoán chuyên nghiệp. Ngoài tài năng trong lĩnh vực tài chính, ông còn là một nhà văn và doanh nhân xuất sắc, sáng lập ra tạp chí Investor’s Business Daily, nổi tiếng không kém gì The Wall Street Journal.

Trong suốt sự nghiệp của mình, William O'Neil đã viết nhiều cuốn sách về đầu tư như "How to Make Money in Stocks", "24 Essential Lessons for Investment Success" và "The Successful Investor". Đa số các tác phẩm này đã được dịch sang tiếng Việt và thu hút sự quan tâm lớn từ độc giả.

Khác biệt so với những phương pháp đầu tư cổ phiếu thông thường, phương pháp Canslim kết hợp linh hoạt giữa phân tích cơ bản và kỹ thuật, phù hợp cho cả nhà đầu tư chuyên nghiệp và những người mới tham gia vào thị trường chứng khoán. Phương pháp này dựa trên 7 tiêu chí lựa chọn cổ phiếu, được biểu thị qua các chữ cái C-A-N-S-L-I-M.

Phương pháp đầu tư chứng khoán Canslim (Nguồn: Nududo)

Những tiêu chí của bộ lọc cổ phiếu Canslim

Bảy chữ cái trong từ Canslim đại diện cho những yếu tố cốt lõi quyết định sự thành công của một cổ phiếu:

• C - Current Earnings Per Share: Tăng trưởng thu nhập trên mỗi cổ phần trong quý hiện tại phải đạt tối thiểu 20-25% so với cùng kỳ năm trước.
• A - Annual Earnings Increases: Lợi nhuận hàng năm phải tăng trưởng đều đặn, với mức tăng trưởng bình quân EPS từ 20-25% trở lên trong 3 năm liên tiếp.
• N - New Products, New Management, New Highs: Tìm kiếm những công ty vừa giới thiệu thành công sản phẩm, dịch vụ mới hoặc có đội ngũ quản lý mới, đang tạo ra những đỉnh giá cao mới.
• S - Supply and Demand: Đánh giá cung cầu cổ phiếu, bao gồm khối lượng giao dịch, nhu cầu mua lại cổ phiếu từ công ty, và tỷ lệ nợ thấp.
• L - Leader or Laggard: Lựa chọn những doanh nghiệp dẫn đầu trong ngành, có doanh số và lợi nhuận tăng trưởng vượt trội so với đối thủ cạnh tranh.
• I - Institutional Ownership: Theo dõi tỷ lệ sở hữu của các nhà đầu tư tổ chức, thể hiện niềm tin của họ vào triển vọng tăng trưởng của công ty.
• M - Market Direction: Đánh giá xu hướng thị trường chung, tránh đầu tư khi thị trường đang trong giai đoạn giảm điểm nghiêm trọng.

Những đặc điểm nổi bật của phương pháp lọc cổ phiếu theo Canslim

Phương pháp lọc cổ phiếu Canslim là một phong cách giao dịch linh hoạt, thường dựa trên động lực tích cực do các doanh nghiệp phát triển nhanh và mạnh mang lại, với lợi nhuận ổn định và sản phẩm, dịch vụ chất lượng cao trong giai đoạn thị trường thuận lợi.

Tính linh hoạt

Trong phương pháp Canslim, không có giới hạn cụ thể về thời gian nắm giữ cổ phiếu. Nhà đầu tư có thể giữ cổ phiếu trong vài ngày hoặc kéo dài đến vài năm, tạo ra một chiến lược giao dịch mua và giữ trung hạn. Điều chắc chắn là phương pháp Canslim không phải là một chiến lược đầu tư giá trị.

Canslim đề xuất điểm mua vào khi cổ phiếu vượt qua mức cao mới trong vòng 52 tuần. Nếu cổ phiếu giảm 20%, nhà đầu tư nên ngay lập tức cắt lỗ và bán ra. Điều này có thể xảy ra trong bất kỳ khoảng thời gian nào, từ một tuần đến nhiều năm, do đó khung thời gian rất linh hoạt.

Động lượng

Là một chiến lược dựa trên động lực, phương pháp đầu tư theo Canslim thường áp dụng quy tắc mua vào khi cổ phiếu đạt mức đỉnh trong 52 tuần, kèm theo khối lượng giao dịch tăng và thị trường đang trong xu hướng tăng. Đây là định nghĩa của giao dịch dựa trên thời điểm thị trường và động lượng.

Sản phẩm và dịch vụ xuất sắc

Tiêu chí "L" trong phương pháp Canslim nhấn mạnh các doanh nghiệp dẫn đầu trong ngành với giá cả, sản phẩm, dịch vụ, hay sự đổi mới ưu việt. Những doanh nghiệp này thường có ban lãnh đạo năng lực và đạo đức tốt cùng với các chính sách hợp lý.

Tăng trưởng lợi nhuận

Tiêu chí cốt lõi của phương pháp lựa chọn cổ phiếu này chính là tăng trưởng lợi nhuận mạnh mẽ từ các doanh nghiệp, với thu nhập quý hiện tại và thu nhập hàng năm tăng đáng kể. Ứng dụng chiến lược này, nhà đầu tư tìm kiếm những doanh nghiệp phát triển nhanh và có tiềm năng lợi nhuận tốt.

Tiêu chí cốt lõi của phương pháp lựa chọn cổ phiếu Canslim chính là tăng trưởng lợi nhuận (Nguồn: Iife)

Ứng dụng phương pháp Canslim lọc cổ phiếu

Lọc theo tiêu chí C: Current Quarterly Earnings Per Share – Tăng trưởng thu nhập quý hiện tại: Càng cao càng tốt

Tăng trưởng thu nhập của quý gần nhất và quý kế cận nên đạt ít nhất 20% – 25% so với cùng kỳ năm trước. Việc so sánh thu nhập với quý cùng kỳ giúp loại bỏ các yếu tố ảnh hưởng theo mùa. Thu nhập phải đến từ hoạt động kinh doanh chính và loại trừ các khoản lợi nhuận bất thường xuất hiện một lần.

Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp sử dụng các thủ thuật để làm đẹp báo cáo tài chính, thao túng giá cổ phiếu hoặc phát hành thêm cổ phiếu. Bạn cần phải thận trọng khi xem xét các khoản thu nhập từ doanh thu tài chính, chi phí tài chính và các thu nhập khác.

Khi một doanh nghiệp có báo cáo kinh doanh tăng trưởng tốt, bạn nên kiểm tra các doanh nghiệp cùng ngành để đánh giá mức độ tăng trưởng liệu có hợp lý không.

Chú ý: Cần có sự đồng thuận giữa tốc độ tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận. Lợi nhuận hàng quý tăng mạnh phải luôn được hỗ trợ bởi mức tăng trưởng doanh thu trong quý gần nhất, tối thiểu đạt 20% – 25% so cùng kỳ hoặc biểu hiện cho thấy sự thay đổi đang gia tăng. Bạn nên đặt dấu hỏi với các doanh nghiệp có lợi nhuận tăng nhưng doanh thu không tăng trưởng.

Lọc theo tiêu chí A: Annual Earnings Increases – Tăng trưởng lợi nhuận hàng năm: Tìm kiếm sự gia tăng đột biến

Doanh nghiệp phải hoạt động có lãi liên tục trong 3 năm và tỷ lệ tăng trưởng lợi nhuận hàng năm tăng đều trong suốt 3 năm đó. Thu nhập hàng năm cần tăng trưởng trung bình 20% – 25% trở lên. Lợi nhuận sau thuế (LNST) của quý hoặc năm gần nhất nên đạt hoặc gần đạt một đỉnh cao mới, và tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) từ 17% trở lên. 

William O'Neil đưa ra tiêu chí tăng trưởng thu nhập hàng năm đều đặn để tìm kiếm những doanh nghiệp tăng trưởng tốt mà không tính đến yếu tố chu kỳ kinh doanh. Tuy nhiên, ở Việt Nam, nhiều doanh nghiệp hoạt động theo chu kỳ, khiến bạn dễ bỏ qua cơ hội tốt. Vì thế, bạn có thể điều chỉnh: nếu thu nhập 4 quý gần nhất so với thu nhập 4 quý trước đó có mức tăng trưởng trên 20%, đó sẽ là điểm khởi đầu cho danh sách nghiên cứu.

Đối với các doanh nghiệp mới niêm yết, mức tăng trưởng thu nhập mỗi quý trong 3 quý gần nhất cần phải liên tục trên 20% so với cùng kỳ.

Lọc theo tiêu chí N - New Products, New Management, New Highs: Sản phẩm mới, Ban quản lý mới – Mua đúng thời điểm

Bạn nên tìm kiếm các công ty vừa phát triển thành công các sản phẩm hoặc dịch vụ mới quan trọng, hoặc hưởng lợi từ sự thay đổi trong ban quản lý hoặc điều kiện kinh doanh mới của ngành công nghiệp. Cổ phiếu nên được mua khi nó vừa thoát khỏi mẫu hình giá ổn định và đang hướng đến hoặc đã đạt đỉnh giá mới.

Lọc theo tiêu chí S - Supply and Demand: Cung – Cầu cổ phiếu – Cổ phiếu tốt cộng với nhu cầu lớn

Bạn nên theo dõi số lượng cổ phiếu giao dịch hàng ngày (Nguồn: Zalopay)

Bạn nên theo dõi các doanh nghiệp đang mua lại cổ phiếu của chính mình (cổ phiếu quỹ) trên thị trường, đây là dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp đang kỳ vọng vào sự tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận trong tương lai. Tỷ lệ nợ thấp cũng là một tín hiệu tích cực. Ngoài ra, cần theo dõi số lượng cổ phiếu giao dịch hàng ngày. Tại thị trường chứng khoán Việt Nam, bạn có thể lựa chọn các doanh nghiệp có khối lượng giao dịch trung bình từ hàng chục nghìn cổ phiếu mỗi phiên.

Lưu ý:

• Bạn có thể mua bất kỳ cổ phiếu vốn hóa lớn nào theo phương pháp Canslim, tuy nhiên, cổ phiếu vốn hóa nhỏ sẽ có mức biến động giá cao hơn, cả tăng và giảm. Mỗi chu kỳ thị trường sẽ có sự chuyển đổi giữa các cổ phiếu vốn hóa lớn và nhỏ, do đó bạn nên theo dõi sát sao để có quyết định thông minh.
• Tại thời điểm cổ phiếu đột phá lên ngưỡng giá trần mới, khối lượng giao dịch tại đó cần phải tăng tối thiểu 50% so với khối lượng giao dịch trung bình của 50 phiên trước đó.

Lọc theo tiêu chí L= Leader or Laggard – Cổ phiếu dẫn đầu hoặc tụt hậu

Bạn nên đầu tư vào những doanh nghiệp thực sự mạnh, dẫn đầu trong ngành và là số một trong lĩnh vực của họ, đồng thời tránh các cổ phiếu đội sổ. Để phân biệt giữa cổ phiếu dẫn đầu và cổ phiếu đội sổ, William O'Neil sử dụng Chỉ số sức mạnh giá tương đối (RS), phản ánh thành tích về giá của một cổ phiếu so với các cổ phiếu khác trên thị trường trong 52 tuần gần nhất. Mỗi cổ phiếu được gán một điểm số từ 1 đến 99; cổ phiếu có RS = 99 có nghĩa là cổ phiếu đó vượt trội hơn 99% các cổ phiếu khác về thành tích giá.

Quan trọng là không được nhầm lẫn với chỉ số RSI trong phân tích kỹ thuật. Hiện nay, nhiều nhà đầu tư sử dụng Chỉ số RSI để lọc cổ phiếu, tuy nhiên, đây không phải là ý nghĩa của L (Leader) mà William O'Neil đề cập.

Trong một đợt điều chỉnh giá của thị trường đang tăng trưởng, các cổ phiếu giảm ít nhất % là lựa chọn đáng xem xét.

Bạn nên đầu tư vào những doanh nghiệp thực sự mạnh, dẫn đầu trong ngành (Nguồn: Topi)

Lọc theo tiêu chí I - Institutional Sponsorship: Sự ủng hộ của các định chế tài chính, quỹ đầu tư – Theo chân người dẫn đầu

Bạn nên tập trung vào các doanh nghiệp có tỷ lệ cổ phiếu được nắm giữ bởi các tổ chức như các quỹ đầu tư, ngân hàng, tập đoàn bảo hiểm và khối tự doanh của các công ty chứng khoán. Hãy lựa chọn các cổ phiếu có số lượng tổ chức bảo trợ ngày càng tăng.

Bạn cũng cần nghiên cứu về thành tích của các tổ chức đó, cũng như tiêu chí và quan điểm đầu tư của họ để có cái nhìn tổng quan. Việc bán ra liên tục cổ phiếu của công ty hoặc các tổ chức thuộc nội bộ là dấu hiệu xấu mà bạn cần theo dõi.

Lọc theo tiêu chí M - Market Direction: Định hướng thị trường: Quan sát thị trường một cách tỉ mỉ và thông minh

Tiêu chí "M" trong Canslim ám chỉ "Market Direction" - xu hướng của thị trường tác động lên cổ phiếu. Dù cổ phiếu đáp ứng đủ cả 6 tiêu chí khác, nhưng nếu không đạt tiêu chí này, nhà đầu tư vẫn đối diện với nhiều rủi ro.

Ngay cả các nhà đầu tư giàu kinh nghiệm cũng không thể dự đoán hoàn toàn xu hướng thị trường, mà chỉ có thể dựa vào ba trạng thái chính sau:

• Tăng giá: Đây là thời điểm lý tưởng để mua cổ phiếu.
• Tăng dưới áp lực bán: Nên mở vị thế mua với khối lượng thấp hoặc thậm chí xem xét đóng vị thế nếu có dấu hiệu sụt giảm giá.
• Điều chỉnh: Khi thị trường biến động không ổn định, tốt nhất là nên tăng cường tỷ lệ dự trữ tiền mặt.

Bằng cách áp dụng phương pháp Canslim, nhà đầu tư có thể lọc ra những cổ phiếu có triển vọng tăng trưởng mạnh mẽ nhất, dựa trên các yếu tố cơ bản như lợi nhuận, doanh thu, sản phẩm mới, quản lý hiệu quả và nhu cầu thị trường. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng đây chỉ là một phần của quá trình đầu tư, việc phân tích kỹ lưỡng các yếu tố khác như tình hình tài chính, quản trị rủi ro, và xu hướng ngành vẫn là điều cần thiết trước khi đưa ra quyết định đầu tư cuối cùng.

Nhìn chung, phương pháp Canslim là một công cụ toàn diện và hiệu quả cho việc chọn lọc cổ phiếu tăng trưởng. Bằng cách kết hợp các yếu tố từ lợi nhuận, sự đổi mới, đến định hướng thị trường, nhà đầu tư cổ phiếu có thể tìm thấy những cơ hội đầu tư hấp dẫn và tối đa hóa lợi nhuận. Tuy nhiên, như bất kỳ phương pháp nào khác, việc nghiên cứu kỹ lưỡng và thực hiện quản lý rủi ro vẫn là điều cần thiết để đảm bảo thành công.

Xem thêm

Tài chính hành vi trong đầu tư chứng khoán

Chiến thuật "du kích" trong đầu tư chứng khoán