Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu đội vốn hơn 3.700 tỷ: Vì sao phải trình Quốc hội điều chỉnh đầu tư?

Dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn 1 vừa được Bộ Giao thông Vận tải đề xuất điều chỉnh chủ trương đầu tư, nâng tổng mức vốn từ hơn 17.800 tỷ đồng lên hơn 21.500 tỷ đồng. Nguyên nhân đội vốn được cho là do biến động giá nguyên vật liệu, cập nhật quy mô một số hạng mục kỹ thuật và bổ sung chi phí giải phóng mặt bằng. Đề xuất điều chỉnh được đưa ra trong bối cảnh Quốc hội sắp bước vào kỳ họp giữa năm 2025, đặt ra nhiều câu hỏi về tính hiệu quả và khả năng kiểm soát chi phí của các dự án hạ tầng trọng điểm.

Vì sao dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu bị đội vốn hơn 3.700 tỷ đồng?

Một trong những nguyên nhân chính khiến dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu đội vốn là do chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tăng đáng kể. Cụ thể, tổng chi phí cho hạng mục này dự kiến lên đến hơn 9.800 tỷ đồng, tăng hơn 3.200 tỷ đồng so với ước tính ban đầu. Nguyên nhân chủ yếu là do biến động đơn giá bồi thường tại thời điểm thu hồi đất, với tỉnh Đồng Nai tăng 539 tỷ đồng và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu tăng 2.688 tỷ đồng.

Chi phí đầu tư và bồi thường dự án cao tốc Biên Hòa - Đồng Nai tăng cao so với dự kiến (Nguồn: An ninh Thủ đô)

Ngoài ra, chi phí đầu tư xây dựng cũng tăng hơn 480 tỷ đồng so với dự kiến ban đầu. Nguyên nhân là do biến động đơn giá vật liệu, nhân công và máy thi công so với thời điểm lập hồ sơ; tối ưu giải pháp thiết kế cho phù hợp với điều kiện thực tế; và bổ sung một số hạng mục như trạm kiểm tra tải trọng, nút giao mới,...

Ban đầu, dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (giai đoạn 1) được Quốc hội phê duyệt với tổng mức đầu tư khoảng 17.837 tỷ đồng. Tuy nhiên, sau khi điều chỉnh, tổng mức đầu tư dự kiến tăng lên 21.551 tỷ đồng, tức tăng thêm 3.714 tỷ đồng, tương đương khoảng 20,8% so với mức đầu tư ban đầu.

Để đảm bảo tiến độ và hiệu quả sử dụng vốn, Chính phủ đã trình Quốc hội xem xét, phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư cho dự án này. Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cơ bản tán thành với đề xuất tăng vốn, nhưng yêu cầu làm rõ nguyên nhân và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan trong việc chuẩn bị đầu tư dự án chưa kỹ lưỡng, dẫn đến tăng chi phí so với sơ bộ tổng mức đầu tư đã được Quốc hội quyết nghị.

Cấu trúc đầu tư mới và nguồn vốn bổ sung cho dự án

Sau khi điều chỉnh tổng mức đầu tư tăng thêm hơn 3.700 tỷ đồng, dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn 1 được tái cấu trúc lại phần vốn và kế hoạch phân bổ ngân sách. Việc phân chia lại các dự án thành phần, xác định rõ nguồn vốn bổ sung và cam kết từ các địa phương giữ vai trò then chốt để đảm bảo tiến độ, hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công.

Dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn 1 có tổng chiều dài khoảng 53,7 km, được chia thành 3 dự án thành phần theo địa bàn và chủ đầu tư cụ thể:

• Dự án thành phần 1 do tỉnh Đồng Nai quản lý, dài 34,2 km, tổng mức đầu tư sau điều chỉnh khoảng 12.643 tỷ đồng.
• Dự án thành phần 2 do Bộ Giao thông Vận tải làm chủ đầu tư, dài 19,5 km, vốn đầu tư điều chỉnh lên khoảng 5.190 tỷ đồng.
• Dự án thành phần 3 do tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu phụ trách, dài gần 3km, tổng mức đầu tư hơn 2.000 tỷ đồng.

Cấu trúc đầu tư dự án được phân chia lại (Nguồn: VnEconomy)

Việc phân chia thành phần giúp địa phương chủ động triển khai giải phóng mặt bằng, bố trí vốn và tổ chức thi công linh hoạt hơn. Để bù đắp phần vốn phát sinh sau điều chỉnh, cơ cấu tài chính của dự án sẽ được bổ sung từ hai nguồn chính:

• Nguồn đầu tư công trung hạn 2021 - 2025 từ ngân sách trung ương: được Chính phủ đề xuất cấp bổ sung cho phần tăng thêm, đảm bảo không làm gián đoạn dòng vốn triển khai.
• Ngân sách địa phương: Tỉnh Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu chủ động bố trí phần vốn tương ứng, đặc biệt là chi phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư - một trong những yếu tố chính khiến tổng mức đầu tư tăng mạnh.

Hai địa phương nơi dự án đi qua đều đã thể hiện cam kết rõ ràng trong việc phối hợp triển khai. Đồng Nai cam kết bố trí hơn 2.600 tỷ đồng để chi trả 50% chi phí giải phóng mặt bằng. Địa phương cũng đồng thuận điều chỉnh ngân sách nếu chi phí thực tế tăng so với dự toán ban đầu. Bà Rịa - Vũng Tàu bố trí gần 3.000 tỷ đồng từ vốn đầu tư công trung hạn cho 2 dự án thành phần thuộc phạm vi địa phương, sẵn sàng bổ sung phần còn lại vào giai đoạn sau 2025.

Vai trò chiến lược của dự án trong phát triển hạ tầng phía Nam

Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu là một trong những dự án hạ tầng trọng điểm, đóng vai trò then chốt trong việc kết nối các trung tâm kinh tế lớn như TP.HCM, Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu. Tuyến đường này giúp giảm tải cho Quốc lộ 51, vốn đang quá tải, và rút ngắn thời gian di chuyển giữa các địa phương, thúc đẩy lưu thông hàng hóa và hành khách trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Dự án cao tốc này không chỉ cải thiện giao thông mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc kết nối các khu công nghiệp trọng điểm như Phú Mỹ, Long Thành, Nhơn Trạch với hệ thống cảng biển quốc tế Cái Mép - Thị Vải và sân bay quốc tế Long Thành. Điều này góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của khu vực, thu hút đầu tư và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu tạo điều kiện kết nối khu công nghiệp (Nguồn: Báo Chính phủ)

Dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn 1 đã được khởi công vào tháng 6/2023, với tổng chiều dài khoảng 53,7km, chia thành 3 dự án thành phần. Theo kế hoạch, dự án sẽ cơ bản hoàn thành vào năm 2025 và đưa vào khai thác đồng bộ vào năm 2026. Tuy nhiên, việc tăng tổng mức đầu tư lên hơn 21.500 tỷ đồng do biến động chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và chi phí xây dựng đã được trình Quốc hội xem xét điều chỉnh.

Việc trình Quốc hội điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu là bước cần thiết để tháo gỡ vướng mắc về vốn, bảo đảm tiến độ và hiệu quả sử dụng ngân sách. Khi hoàn thành, tuyến cao tốc này sẽ góp phần quan trọng vào kết nối hạ tầng vùng, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội khu vực Đông Nam Bộ.

Xem thêm 

Bà Rịa - Vũng Tàu khởi công tuyến nối cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu gần 14.000 tỷ đồng

Cận cảnh tiến độ cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu trước thềm thông xe kỹ thuật