Cách bố trí cửa sổ và giếng trời đón gió tự nhiên cho nhà ở mùa hè

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nhiệt độ mùa hè ngày càng tăng cao, việc thiết kế nhà ở để tận dụng gió tự nhiên trở thành một giải pháp quan trọng. Bố trí cửa sổ hợp lý và thiết kế giếng trời không chỉ giúp làm mát không gian sống mà còn tiết kiệm năng lượng và tạo sự thoải mái cho gia đình. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách bố trí cửa sổ đón gió và thiết kế giếng trời hiệu quả cho nhà ở trong mùa hè.

Định nghĩa giếng trời và vai trò trong nhà ở

Giếng trời là một không gian mở hoặc khoảng trống thông từ tầng thấp lên tầng cao hoặc mái nhà, giúp đưa ánh sáng tự nhiên và không khí tươi mát vào sâu bên trong nhà. Đặc biệt, trong thiết kế nhà phố hay nhà ống bị giới hạn về mặt thoáng, giếng trời đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện chất lượng không khí, đón gió tự nhiên và tạo sự thông thoáng cho toàn bộ không gian.

Giếng trời giúp đón gió tự nhiên (Nguồn: EnBasic)

Giếng trời không chỉ giúp lấy sáng mà còn tạo điều kiện để gió tự nhiên lưu thông hiệu quả theo nguyên tắc đối lưu không khí, từ đó giảm nhiệt độ trong nhà, mang lại không gian sống mát mẻ và dễ chịu hơn vào mùa hè.

Cấu tạo của giếng trời

Giếng trời là khoảng không gian trống theo phương thẳng đứng, kéo dài từ mái nhà xuống tới sàn tầng trệt, tạo thành một khoảng thông tầng trong ngôi nhà. Cấu trúc giếng trời thường bao gồm ba phần cơ bản như sau:

• Phần đỉnh giếng: Đây là vị trí cao nhất, thường được bảo vệ bởi mái che hoặc khung thép chắc chắn. Mái che có thể làm từ kính cường lực, tấm polycarbonate hoặc kim loại, nhằm chắn mưa gió đồng thời vẫn cho phép ánh sáng tự nhiên xuyên qua, giúp không gian bên trong luôn sáng sủa.
• Phần thân giếng: Là khoảng không gian dọc theo chiều cao của căn nhà, nơi ánh sáng mặt trời dễ dàng chiếu tới và tạo sự thông thoáng. Khu vực này cũng giúp không khí lưu thông, góp phần điều hòa nhiệt độ bên trong, mang lại môi trường sống dễ chịu hơn.
• Phần đáy giếng: Phần thấp nhất của giếng trời, thường được tận dụng để thiết kế tiểu cảnh như cây xanh, hòn non bộ hoặc hồ cá nhỏ. Ngoài việc tăng tính thẩm mỹ, khu vực này còn tạo không gian thư giãn gần gũi với thiên nhiên cho cư dân trong nhà.

Nguyên tắc thiết kế giếng trời

Giếng trời không chỉ là một điểm nhấn kiến trúc mà còn là yếu tố quan trọng để đưa ánh sáng và gió mát vào không gian sống. Phần này sẽ giúp bạn hiểu cách lựa chọn vị trí, kích thước và vật liệu giếng trời sao cho hiệu quả và an toàn.

Nguyên tắc thiết kế giếng trời giúp tối ưu hóa không gian (Nguồn: WeDo)

Vị trí và hướng của giếng trời

Giếng trời nên được đặt ở vị trí trung tâm ngôi nhà để tối ưu hóa khả năng lấy sáng và thông gió. Hướng Nam hoặc Đông Nam là lựa chọn lý tưởng để đón ánh sáng ổn định và gió mát. Tránh đặt giếng trời ở hướng Tây để hạn chế ánh nắng gay gắt vào buổi chiều.

Kích thước và hình dạng giếng trời

Kích thước giếng trời nên phù hợp với diện tích ngôi nhà, thường từ 4m2 đến 5m2. Hình dạng giếng trời có thể là hình vuông, tròn hoặc chóp tùy theo thiết kế kiến trúc. Giếng trời hình tròn thường được ưa chuộng vì khả năng phân bổ ánh sáng và gió đều khắp không gian.

Cấu trúc và vật liệu giếng trời

Giếng trời gồm ba phần chính: đáy, thân và đỉnh. Đỉnh giếng nên được lắp kính cường lực hoặc mái che trong suốt để lấy ánh sáng và ngăn nước mưa. Khung giếng có thể làm bằng sắt hoặc nhôm để đảm bảo độ bền và an toàn.

Ưu và nhược điểm của giếng trời đón gió tự nhiên

Việc bố trí cửa sổ đón gió và thiết kế giếng trời mang lại nhiều lợi ích rõ rệt, tuy nhiên cũng không tránh khỏi một số hạn chế nhất định. Việc hiểu rõ cả ưu điểm và nhược điểm sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện và lựa chọn thiết kế phù hợp nhất cho ngôi nhà.

Ưu điểm

Việc thiết kế giếng trời kết hợp bố trí cửa sổ đón gió không chỉ là giải pháp kiến trúc hợp lý mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực trong sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là những ưu điểm nổi bật mà bạn có thể cân nhắc khi áp dụng cho không gian sống của mình:

• Lấy gió tự nhiên: Thiết kế giếng trời với hệ mái che mở cho phép không khí lưu thông theo chiều đứng, kết hợp với việc bố trí cửa sổ đón gió theo hướng chủ đạo, tạo nên hệ thống thông gió tự nhiên hiệu quả, đặc biệt trong các ngày hè nóng bức.
• Lấy ánh sáng tự nhiên: Đối với nhà ống hoặc nhà phố có diện tích mặt thoáng hạn chế, giếng trời là giải pháp lấy sáng lý tưởng, giúp ánh sáng mặt trời dễ dàng chiếu xuống các khu vực trung tâm của ngôi nhà mà không cần mở thêm cửa sổ hai bên.
• Tạo phong thủy tốt: Theo quan niệm Á Đông, giếng trời đóng vai trò như “miệng khí” thu hút sinh khí và tài lộc. Việc bố trí giếng trời hợp lý giúp cân bằng năng lượng, mang lại sự thịnh vượng và an yên cho gia chủ.
• Tiết kiệm điện năng: Với nguồn ánh sáng và gió tự nhiên được tận dụng tối đa, bạn sẽ giảm được đáng kể lượng điện sử dụng cho đèn và quạt trong sinh hoạt hàng ngày, từ đó tiết kiệm chi phí điện năng hiệu quả.
• Tăng tính thẩm mỹ: Khu vực giếng trời thường được kết hợp với cây xanh, tiểu cảnh hoặc tường kính, tạo nên điểm nhấn sinh động và mang thiên nhiên vào không gian sống, góp phần nâng cao giá trị thẩm mỹ cho toàn bộ công trình.

Giếng trời giúp không gian lấy được nhiều ánh sáng tự nhiên (Nguồn: Tre Nghệ)

Nhược điểm

Bên cạnh những điểm mạnh đáng giá, việc bố trí giếng trời và cửa sổ đón gió cũng tiềm ẩn một số nhược điểm nếu không được thiết kế và xử lý kỹ lưỡng. Dưới đây là những điểm cần lưu ý khi triển khai giải pháp này:

• Tiếng vang âm thanh: Khoảng trống giữa các tầng trong thiết kế giếng trời có thể tạo ra hiệu ứng vang âm, nhất là trong không gian kín, gây cảm giác ồn ào hoặc khó chịu nếu không được xử lý bằng vật liệu tiêu âm phù hợp.
• Nguy cơ ứ đọng nước mưa: Nếu giếng trời không có mái che hợp lý hoặc hệ thống thoát nước kém, nước mưa có thể đọng lại gây mất vệ sinh và ẩm thấp, ảnh hưởng đến kết cấu và mỹ quan của ngôi nhà.

• Ánh sáng gay gắt vào mùa hè: Trong những ngày hè nắng gắt, ánh sáng chiếu trực tiếp qua giếng trời có thể làm tăng nhiệt độ trong nhà, gây nóng bức. Giải pháp là sử dụng kính chống tia UV, rèm che hoặc mái che di động để điều tiết ánh sáng.

Giếng trời có thể khiến nhiệt độ trong nhà tăng lên vào mùa hè (Nguồn: Siêu thị bản vẽ)

Các mẫu thiết kế giếng trời phổ biến hiện nay

Giếng trời không chỉ là giải pháp thông gió và lấy sáng, mà còn đóng vai trò như một điểm nhấn kiến trúc độc đáo trong thiết kế nhà ở hiện đại. Tùy theo diện tích, phong cách kiến trúc và mục tiêu sử dụng, bạn có thể lựa chọn một trong những mẫu giếng trời sau để tối ưu hóa việc đón gió tự nhiên và ánh sáng:

Giếng trời kết hợp tiểu cảnh

Đây là mẫu thiết kế phổ biến nhất, thường được bố trí ở giữa nhà, nơi có thể nhìn thấy từ phòng khách, phòng bếp hoặc cầu thang. Không gian giếng trời được tận dụng để trồng cây xanh, bố trí hòn non bộ, thác nước mini hoặc sỏi trắng nhằm tăng tính thẩm mỹ và tạo cảm giác gần gũi với thiên nhiên.

Giếng trời thông tầng kết hợp cầu thang

Với các nhà ống có diện tích hẹp chiều ngang, việc thiết kế giếng trời kết hợp cầu thang là giải pháp thông minh. Giếng trời thường được đặt ở khu vực giữa nhà, tại khoảng trống giữa các bậc thang để tận dụng tối đa ánh sáng và gió tự nhiên.

Giếng trời trên mái nhà có mái kính cố định hoặc mái che di động

Mẫu giếng trời này được bố trí trên mái nhà, thường là ở khu vực trung tâm hoặc cuối nhà, sử dụng kính cường lực trong suốt hoặc mái che tự động (có thể điều chỉnh đóng/mở). Thiết kế này phù hợp với các khu vực cần nhiều ánh sáng như hành lang, bếp hoặc phòng tắm.

Nguyên tắc bố trí cửa sổ đón gió tự nhiên

Đón gió tự nhiên qua cửa sổ không đơn thuần chỉ là mở cửa, mà là một quá trình tính toán về vị trí, hướng gió, kích thước và thiết kế. Dưới đây là những nguyên tắc bạn nên áp dụng để tối ưu hóa hệ thống cửa sổ cho ngôi nhà mùa hè.

Hướng và vị trí cửa sổ

Để đón gió tự nhiên hiệu quả, cửa sổ nên được bố trí ở các hướng đón gió chủ đạo như hướng Nam và Đông Nam. Điều này giúp tận dụng luồng gió mát và tránh ánh nắng trực tiếp từ hướng Tây vào buổi chiều. Đặc biệt, việc bố trí cửa sổ ở các vị trí đối diện hoặc lệch nhau sẽ tạo ra luồng gió xuyên suốt, giúp không khí lưu thông tốt hơn trong nhà.

Cửa sổ đón gió tốt nhất ở hướng Nam hoặc Đông Nam (Nguồn: Kinh tế đô thị)

Kích thước và hình dạng cửa sổ

Kích thước cửa sổ cũng ảnh hưởng đến khả năng đón gió. Cửa sổ lớn hơn sẽ cho phép nhiều gió vào nhà hơn, nhưng cần cân nhắc đến việc kiểm soát ánh sáng và nhiệt độ. Hình dạng cửa sổ cũng nên phù hợp với kiến trúc tổng thể của ngôi nhà để đảm bảo tính thẩm mỹ và hiệu quả thông gió.

Vật liệu và thiết kế cửa sổ

Sử dụng vật liệu như kính cường lực kết hợp với khung nhôm hoặc gỗ sẽ giúp cửa sổ bền vững và dễ dàng mở đóng. Thiết kế cửa sổ mở quay hoặc trượt sẽ thuận tiện cho việc điều chỉnh lượng gió vào nhà. Ngoài ra, việc lắp đặt rèm hoặc màn che sẽ giúp kiểm soát ánh sáng và nhiệt độ trong nhà.

Việc bố trí cửa sổ đón gió và thiết kế giếng trời đón gió tự nhiên không chỉ giúp nhà ở mùa hè trở nên mát mẻ, thông thoáng mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống, tiết kiệm năng lượng và tăng tính thẩm mỹ cho không gian sống. Có thể thấy, áp dụng đúng nguyên tắc thiết kế giếng trời và cửa sổ đón gió sẽ mang đến cho bạn một không gian sống mát mẻ, tiết kiệm.

Xem thêm

Thiết kế ban công mùa hè: Góc thư giãn lý tưởng trong những ngày oi nóng

Trải Nghiệm Sống Đẳng Cấp Tại Masteri Trinity Square: Thiết Kế & Tiện Ích Vượt Trội