Các yếu tố tác động đến tính thanh khoản của cổ phiếu và thị trường chứng khoán

Cổ phiếu được xem là một loại tài sản có tính thanh khoản cao trên thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, tính thanh khoản của các cổ phiếu là hoàn toàn khác nhau. Bài viết sau đây sẽ cung cấp đến bạn đọc các thông tin về tính thanh khoản của cổ phiếu cũng như các yếu tố tác động đến tính thanh khoản. Điều này giúp bạn đọc có thêm kinh nghiệm để đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn.

Thông tin về tính thanh khoản của cổ phiếu

Tính thanh khoản của cổ phiếu là một khái niệm thường được sử dụng trong lĩnh vực tài chính để đo lường mức độ mà một loại tài sản có thể mua bán trên thị trường mà không ảnh hưởng đến giá của tài sản đó.

Tính thanh khoản là khả năng chuyển đổi cổ phiếu sang tiền mặt (Ảnh: Nhà Đầu Tư 198x)

Nếu một loại cổ phiếu nào đó có tính thanh khoản cao, người mua và người bán có thể dễ dàng thực hiện giao dịch, chuyển đổi thành tiền mặt với giá thị trường hoặc giá mong muốn. Điều này tích cực hỗ trợ cho sự linh hoạt trong giao dịch và mua bán trên thị trường chứng khoán.

Ngược lại, nếu cổ phiếu có tính thanh khoản thấp, việc mua bán trở nên khó khăn và giao dịch sẽ chậm trễ. Điều này đặt ra cảnh báo cho nhà đầu tư cần xem xét kỹ lưỡng trước khi đầu tư vào những loại tài sản này để tránh rủi ro và ảnh hưởng tiêu cực đến tài sản của họ.

Vì sao các nhà đầu tư nên quan tâm đến tính thanh khoản cổ phiếu trên thị trường chứng khoán?

Tính thanh khoản của cổ phiếu đóng vai trò quan trọng đối với nhà đầu tư, vì nó cung cấp thông tin để các nhà đầu tư có thể phân tích và ra quyết định giao dịch. Thanh khoản cao giúp nhà đầu tư dễ dàng mua vào hoặc bán ra cổ phiếu mà không gây ảnh hưởng đáng kể đến giá. Đồng thời, tính thanh khoản cũng cho biết mức độ quan tâm của thị trường đối với cổ phiếu đó. Hiểu rõ về tính thanh khoản của cổ phiếu cũng giúp nhà đầu tư đưa ra một số quyết định quan trọng:

• Khi giá cổ phiếu và thanh khoản đồng thời tăng, đồng nghĩa với sức mua đang gia tăng. Điều này là dấu hiệu cho thấy đây là thời điểm thích hợp để mua vào.
• Trong trường hợp cổ phiếu tăng giá nhưng thanh khoản lại thấp, nhà đầu tư cần cảnh giác vì đây có thể là tín hiệu bẫy tăng giá. Điều này có thể dẫn đến khả năng giảm giá trong tương lai gần.
• Nếu giá cổ phiếu giảm mà thanh khoản lại thấp, nhà đầu tư cũng cần cẩn thận vì có thể đó là dấu hiệu của việc bán ra đột ngột.
• Nếu giá cổ phiếu và thanh khoản đồng thời giảm, đây thường là dấu hiệu tích cực, cho thấy cổ phiếu đang được giữ lại và không có áp lực bán ra lớn.

Hiểu rõ tính thanh khoản cổ phiếu giúp nhà đầu tư dễ phân tích thị trường hơn (Ảnh: Pine Tree Securities)

Các yếu tố có tác động đến tính thanh khoản của cổ phiếu trên thị trường chứng khoán

Tính thanh khoản của cổ phiếu bị biến động có thể do bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, cụ thể:

Chính sách kinh tế vĩ mô từ chính phủ

Các hoạt động của doanh nghiệp trên thị trường thường phải tuân thủ các quy định và chính sách của cơ quan nhà nước. Ví dụ, nếu chính phủ thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt bằng cách tăng lãi suất hoặc tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc, tiền sẽ rút ra khỏi thị trường chứng khoán. Kết quả là tính thanh khoản của thị trường sẽ giảm đáng kể. Ngược lại, nếu chính sách ngược lại được thực hiện, thị trường chứng khoán sẽ trở nên sôi động hơn với tính thanh khoản tăng cao.

Hiệu quả hoạt động kinh doanh và khả năng tài chính của doanh nghiệp

Thị trường chứng khoán là nơi hấp dẫn vốn đầu tư từ các nguồn tiền nhàn rỗi để phát triển doanh nghiệp. Hiệu suất hoạt động và sản xuất của các doanh nghiệp trở thành phản ánh của sự phát triển hay suy giảm của thị trường chứng khoán.

Thông thường, doanh nghiệp thành công với hiệu suất cao sẽ thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư, dẫn đến tính thanh khoản của cổ phiếu tăng cao. Ngược lại, doanh nghiệp hoạt động kém hiệu quả sẽ gặp khó khăn trong việc thu hút đầu tư và do đó, cung cầu cổ phiếu của họ sẽ ít năng động, dẫn đến tính thanh khoản thấp.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, tính thanh khoản có thể cao mặc dù hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp không cao. Điều này có thể do thị trường chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố khác nhau. Tuy nhiên, trong thời gian dài, hiệu quả kinh doanh sẽ phản ánh qua tính thanh khoản và giá cổ phiếu.

Tâm lý của nhà đầu tư

Gần đây, cụm từ "FOMO" (Fear of Missing Out - Sợ bị bỏ lỡ) trở nên phổ biến, đặc biệt trong lĩnh vực chứng khoán. Khi thị trường tăng, nhiều nhà đầu tư cảm thấy áp lực để mua vào, trong khi khi thị trường giảm, họ bắt đầu lo sợ và muốn bán ra.

Tâm lý nhà đầu tư cũng ảnh hưởng đến tính thanh khoản của cổ phiếu (Ảnh: TOPI)

Tâm lý này đặc biệt phổ biến với các nhà đầu tư mới (F0) thiếu kinh nghiệm và kiến thức. Sự hiện diện của tâm lý FOMO này góp phần tạo ra sự dao động mạnh mẽ trong cung cầu của cổ phiếu, ảnh hưởng đến tính thanh khoản trên thị trường chứng khoán.

Quy định đối với hoạt động của các nhà đầu tư nước ngoài

Ủy ban Chứng khoán Việt Nam quy định rằng, nhà đầu tư nước ngoài chỉ được phép sở hữu tối đa 30% cổ phiếu phát hành của ngân hàng thương mại và tối đa 49% cổ phiếu phát hành của các doanh nghiệp niêm yết thuộc các ngành nghề khác.

Quy định này giới hạn quyền mua bán của các nhà đầu tư nước ngoài, từ đó hạn chế khối lượng giao dịch của họ. Điều này ảnh hưởng đến tính thanh khoản của cổ phiếu, khiến cho cầu cung cổ phiếu bị hạn chế và ảnh hưởng gián tiếp đến thanh khoản tổng thể của thị trường chứng khoán.

Các tiêu chí được dùng để xác định tính thanh khoản của cổ phiếu

Để xác định tính thanh khoản của một loại cổ phiếu nào đó, bạn có thể xem xét đến 2 yếu tố quan trọng sau đây:

• Khối lượng giao dịch: Khối lượng giao dịch lớn cho thấy nhu cầu mua bán cổ phiếu đó đang cao, điều này thường phản ánh tính thanh khoản cao của cổ phiếu. Ngược lại, nếu không có nhiều người muốn mua bán một cổ phiếu, khối lượng giao dịch hàng ngày sẽ thấp, thể hiện tính thanh khoản thấp.
• Chênh lệch giữa giá mua và giá bán: Sự chênh lệch giữa giá mua và giá bán ít cho thấy có nhiều người mua quan tâm và sẵn lòng bỏ tiền mua cổ phiếu đó, đồng nghĩa với tính thanh khoản cao. Tuy nhiên, nếu chênh lệch này quá lớn, điều này cho thấy cung đang lớn hơn cầu, và tính thanh khoản sẽ thấp.

Một ví dụ về cổ phiếu VIB tính thanh khoản cao để bạn đọc dễ hình dung. Giả sử giá bên mua cao nhất là 23.400 đồng/cổ phiếu và giá bên bán là 23.500 đồng/cổ phiếu. Giá mua và giá bán có sự chênh lệch thấp chỉ có 100 đồng/cổ phiếu, nên cổ phiếu VIB có tính thanh khoản cao.

Hay như cổ phiếu MWG có giá bên mua cao nhất là 153.400 đồng một cổ phiếu, và giá bên bán là 153.500 đồng một cổ phiếu. Chênh lệch giữa giá bên mua và giá bên bán là rất nhỏ, chỉ là 100 đồng một cổ phiếu, cho thấy tính thanh khoản của cổ phiếu này cao.

Lưu ý cần biết về tính thanh khoản của cổ phiếu trên thị trường chứng khoán

Tính thanh khoản của cổ phiếu phụ thuộc vào nhiều yếu tố như chính sách vĩ mô, hiệu quả hoạt động doanh nghiệp và tâm lý thị trường. Nhà đầu tư cần lưu ý một vài điều sau đây để mang lại hiệu quả khi đầu tư chứng khoán:

• Nắm thông tin doanh nghiệp và cổ phiếu: Đánh giá cẩn thận các thông tin về doanh nghiệp để đánh giá tiềm năng phát triển lâu dài và xác định cổ phiếu có tiềm năng hay không.
• Theo dõi biến động ngành và thị trường: Thị trường luôn biến động theo chu kỳ, và nhà đầu tư cần phải đánh giá tác động của biến động này đến tính thanh khoản của cổ phiếu và chọn thời điểm đầu tư phù hợp.
• Phân bổ danh mục đầu tư: Nhà đầu tư cần phân bổ danh mục đầu tư hợp lý với các loại cổ phiếu ổn định, tiềm năng phát triển và rủi ro khác nhau, phụ thuộc vào khẩu vị rủi ro của mình. Điều này giúp tối ưu hóa lợi nhuận và giảm rủi ro khi đầu tư chứng khoán.

Hiểu rõ về tính thanh khoản của cổ phiếu sẽ giúp các nhà đầu tư đưa ra được quyết định mua bán đúng thời điểm, thu về nhiều lợi nhuận hơn khi đầu tư chứng khoán. Hy vọng các thông tin trên bài có thể giúp bạn đọc hiểu hơn về tính thanh khoản của loại tài sản này, đồng thời có thêm nhiều kiến thức hữu ích có thể áp dụng vào thực tế.

Xem thêm 

Tác động của lãi suất đến thị trường chứng khoán

Quy luật cung - cầu và ảnh hưởng của nó đến thị trường chứng khoán