Đô thị “New Urban”: Tương lai của những thành phố lớn

Đặc trưng của “Đô thị Mới”

Đô thị mới (New Urban) là một phong trào thiết kế đô thị nhằm tạo ra các khu vực định cư hướng tới những giá trị phát triển bền vững, hài hòa, nhân văn, lấy con người làm trung tâm. 

New Urban lần đầu xuất hiện vào những năm 1980 khi điều kiện của các đô thị cũ không đáp ứng được yêu cầu phát triển mới như: Thiếu đất xây dựng làm cho giá nhà và đất quá cao; hệ thống hạ tầng quá tải gây nên tình trạng ách tắc giao thông, thiếu nước, không đảm bảo vệ sinh môi trường… Việc xây dựng các đô thị mới là một giải pháp tối ưu.

Nếu đầu tư cải tạo những đô thị cũ thì quá tốn kém và phức tạp; mặt khác cơ cấu đất của đô thị cũ không đáp ứng được nhu cầu phát triển mới. Vì thế các đô thị mới thường được bố trí gần đô thị cũ, tận dụng được những thế mạnh đã có như nguồn nhân công và các sản phẩm sẵn có của đô thị cũ, đồng thời phát huy được tiềm năng phát triển về đất đai và cơ sở hạ tầng.

Ý tưởng ban đầu của New Urban là những khu dân cư được tạo ra bởi sự kết hợp của các tòa nhà ở dành cho nhiều gia đình, các doanh nghiệp đang phát triển và những khu thương mại nằm dọc theo hệ thống đường phố. Tất cả không gian này sau đó sẽ được chia đôi với một khu phố chính, nơi tất cả các hoạt động của thị trấn sẽ tập trung lại ở một vị trí trung tâm.

Tại Đô thị Mới, các cư dân sẽ không phải đi bộ quá năm phút để sử dụng các dịch vụ tiện ích của thành phố. Các tòa nhà ở Đô thị Mới được sử dụng với mục đích tối đa, tức là cả căn hộ nhà ở và văn phòng được sắp xếp trong cùng một tòa nhà. Những không gian cộng đồng như công viên, sân chơi… được mở rộng và đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên thói quen sinh hoạt trong đời sống của cư dân.

Với lợi thế vượt trội về không gian và hạ tầng, các “thành phố mới” có thể san sẻ áp lực dân số cho vùng lõi, đồng thời “nói không” với những “căn bệnh” trầm kha của nội đô cũ.

Những quốc gia áp dụng thành công mô hình “Đô thị Mới”

Mô hình Đô thị Mới dần trở nên phổ biến toàn thế giới được nhiều quốc gia phát triển như Mỹ, Anh, Hàn Quốc, Nhật Bản đã và đang áp dụng. 

• Germantown – “Trung tâm mới” của Washington

Germantown là một cộng đồng ngoại ô nằm ở Quận Montgomery gần Washington, DC. Đây là thành phố đông dân thứ ba ở bang Maryland. Germantown là một làng nông thôn cho đến những năm 1970, khu vực này đã ngày càng phát triển và mở rộng hơn nhờ xu hướng đa trung tâm trong hai thập kỷ. Những trung tâm mua sắm, ăn uống và giải trí, những công viên, và các dịch vụ khác nhau mọc lên ngày một nhiều biến nơi đây trở thành một trong những “trung tâm mới” của Washington. 

Điểm đáng quan tâm là ước tính chi phí sinh hoạt và giá nhà đất vùng này rẻ hơn từ 30-40% so với các khu trung tâm lớn như Washington hay New York.

Khu đô thị tại Germantown tràn ngập sắc xanh. Nguồn ảnh: UDR

• “Trung tâm +1” tại Hàn Quốc

Cuộc tái thiết đô thị và quy hoạch các “trung tâm +1” tại Hàn Quốc nhằm giảm tải áp lực lên vùng nội đô đã diễn ra từ những năm 70. Để nhân rộng mô hình này, năm 2008, Hàn Quốc ban hành Đạo luật về “Thành phố mọi nơi”. Những thành phố vệ tinh của Seoul như Gangnam, Anyang, Bucheon trở thành “trung tâm +1”, có mọi tiện ích tương tự như Seoul, song giá nhà và các chi phí sinh hoạt rẻ hơn nhiều. Những năm gần đây, giới trẻ Hàn Quốc có xu hướng lựa chọn rời Seoul để sống tại các thành phố mới này.

Thành phố vệ tinh Anyang ở Hàn Quốc. Nguồn ảnh: Flickr 

• The Peak – Khu dân cư đắt đỏ nhất hành tinh tại Hong Kong

Là lựa chọn nơi ở của những chính khách, triệu phú nổi tiếng như Jack Ma, Yeung Kin-man, The Peak được mệnh danh là “khu phố nhà giàu” ở Hong Kong. Nơi đây tập trung nhiều người siêu giàu nhất thế giới, bên cạnh New York. Thế nhưng, The Peak không phải là trung tâm của Hong Kong. 

The Peak nằm biệt lập quanh núi Victoria ở độ cao hơn 500m so với mực nước biển, đứng nép mình trong cây xanh, nhìn ra thành phố và bến cảng. Giới siêu giàu thường lựa chọn những nơi yên tĩnh biệt lập thay vì khu chung cư ồn ào ở trung tâm.

The Peak -  “khu phố nhà giàu” của Hong Kong. Nguồn ảnh: The Guardian

Mỗi nước, mỗi thành phố đều có điều kiện địa lý khác nhau nhưng đều có đặc điểm chung khi xây dựng “Đô thị Mới”. Đó là tính bền vững, thân thiện với môi trường, chất lượng cuộc sống cao và thiết kế đô thị đồng bộ hiện đại. 

Những “Đô thị Mới” tiên phong ở Việt Nam

Tại Việt Nam, khái niệm “Đô thị Mới” có thể hiểu cùng với những cụm từ như Đô thị đa trung tâm. Các chuyên gia BĐS đều cho rằng đây vẫn sẽ là xu thế phát triển tất yếu ở Việt Nam trong tương lai để giải quyết vấn đề quá tải dân số, ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường. 

"Trong đô thị đa cực, để trở thành một 'cực' đúng nghĩa, mỗi trung tâm mới đều phải có năng lực vận hành độc lập, hạ tầng xã hội hoàn chỉnh từ trường học, bệnh viện đến công viên, trung tâm mua sắm, vui chơi giải trí,… Tất cả tiện ích này đều phải nằm trong phạm vi mà cư dân có thể đi bộ hoặc phải di chuyển ít nhất", ông Phạm Thanh Hưng (Shark Hưng) nhận định trong một talkshow về BĐS. 

Quỹ đất khu vực nội đô hạn chế là điều kiện tất yếu để các dự án mở rộng ra các khu vực vùng ven. Ngoài ra, cơ sở hạ tầng cải thiện cũng góp phần thúc đẩy xu hướng người dân dịch chuyển ra xa trung tâm. 

Các khu Đô thị Mới trở thành nơi quy tụ của những trung tâm mua sắm, công viên, không gian, tiện ích xanh, giao thông công cộng và nhiều cụm dân cư cao tầng, văn phòng và tổ hợp thương mại…

Dẫn đầu xu hướng này trong những năm trước là những cái tên như Ciputra - thành phố xanh, hiện đại, mở lối “Go green' ở Hà Nội; Ecopark - khu đô thị sinh thái lớn tại miền Bắc với gần 500ha hay Phú Mỹ Hưng (TP.HCM) - được mệnh danh là khu đô thị kiểu mẫu đầu tiên ở Việt Nam.

Ecopark là một trong những New Urban đầu tiên tại Hà Nội. Nguồn ảnh: Ecopark Ciputra xây dựng khu đô thị hiện đại với tổ hợp thể thao giải trí cao cấp, trường học, công viên cây xanh. Nguồn ảnh: Ciputra 

Phú Mỹ Hưng đáp ứng nhu cầu của cư dân với tiêu chuẩn về hạ tầng, kiến trúc, không gian đô thị, nhà ở và các công trình công cộng. Nguồn ảnh: Phú Mỹ Hưng

Masteri Waterfront được ví như “trái tim” của New Urban phía Đông thủ đô Vinhomes Ocean Park với cơ sở hạ tầng phát triển đồng bộ, kết nối giao thông thông suốt. Nguồn ảnh: Masteri Waterfront

Masteri West Heights nổi lên như dự án tốt nhất tại New Urban phía Tây Hà Nội . Ảnh: Masteri West Heights.

Giờ đây, “Đô thị Mới” ngày càng được mở rộng quy mô và hoàn thiện, “kế nhiệm” là Vinhomes Ocean Park đi về phía Đông hay Vinhomes Smart City ở phía Tây của Hà Nội. Sôi động mà không xô bồ, là “ở phố” mà không tắc đường, khói bụi và không ồn ào bởi tiếng còi xe - “Đô thị Mới” đáp ứng trọn vẹn nhịp sống hàng ngày của thế hệ cư dân mới.