Vốn điều lệ và vốn chủ sở hữu khác nhau như thế nào?

Hiểu và xác định được cơ cấu vốn của một doanh nghiệp sẽ giúp người kinh doanh vận hành mô hình hoạt động đạt hiệu quả tốt. Nguồn vốn doanh nghiệp rất đa dạng, được chia thành nhiều loại. Vì vậy, khá nhiều người nhầm lẫn giữa vốn điều lệ và vốn chủ sở hữu, dẫn đến xây dựng chiến lược sai lầm. Bài viết dưới đây sẽ phân biệt vốn điều lệ và vốn chủ sở hữu, giúp bạn hiểu rõ hai loại hình vốn quan trọng này.

Khái niệm về vốn điều lệ 

Vốn điều lệ (authorized capital) là tổng số vốn mà một doanh nghiệp được phép giới hạn theo quy định pháp luật hoặc của tổ chức quản lý. Đây là mức vốn tối đa mà một doanh nghiệp có thể tạo ra bằng cách phát hành cổ phiếu.

Vốn điều lệ là yếu tố rất quan trọng trong việc đánh giá tài chính của công ty và cũng có thể có tác động trực tiếp đến giá trị cổ phiếu công ty. Nếu vốn điều lệ lớn, công ty có thể tạo thêm nhiều vốn hơn và tăng giá trị cổ phiếu, ngược lại, vốn điều lệ nhỏ có thể giới hạn khả năng tăng vốn của công ty.

Vốn điều lệ là tài sản do thành viên và chủ sở hữu đóng góp (Nguồn: DNSE)

Khái niệm về vốn chủ sở hữu

Vốn chủ sở hữu (Owners' Equity) là thành phần quan trọng trong những tài khoản của một tổ chức hoặc công ty, biểu thị sự sở hữu của cổ đông hoặc chủ sở hữu trên tài sản của tổ chức. Vốn này được tính bằng cách lấy tổng tài sản trừ đi tổng nợ, nguồn kinh phí và quỹ khác của tổ chức.

Vốn chủ sở hữu có thể bao gồm:

• Vốn góp từ chủ sở hữu
• Thặng dư vốn cổ phần
• Quyền lựa chọn đổi trái phiếu
• Vốn khác từ chủ sở hữu
• Cổ phiếu quỹ
• Chênh lệch của đánh giá lại tài sản
• Chênh lệch về tỷ giá hối đoái
• Quỹ đầu tư phát triển
• Quỹ hỗ trợ của doanh nghiệp
• Quỹ khác thuộc vốn chủ sở hữu
• Lợi nhuận sau thuế chưa được phân phối
• Nguồn vốn đầu tư cho xây dựng cơ bản

Vốn chủ sở hữu là tài sản thuần của doanh nghiệp (Nguồn: Luật Việt Nam)

Vốn chủ sở hữu là thành phần quan trọng trong việc đánh giá tài chính của một tổ chức hay công ty, nó cho biết sự tồn tại của nguồn vốn do cổ đông  hoặc chủ sở hữu đầu tư vào tổ chức. Tổng quan, nếu tỷ lệ vốn chủ sở hữu cao hơn so với tổng nợ, tổ chức hoặc công ty được coi là có tiềm lực tài chính mạnh hơn.

Sự khác nhau giữa vốn điều lệ và vốn chủ sở hữu 

Vốn chủ sở hữu và vốn điều lệ đều là hai loại hình vốn quan trọng, được nhắc đến nhiều trong cơ cấu vốn của doanh nghiệp. Tuy nhiên, hai loại vốn này vẫn còn bị nhầm lẫn nhiều, dẫn đến những chiến lược sai lầm trong quá trình thành lập công ty. Dưới đây là những điểm khác nhau cơ bản giúp bạn phân biệt giữa vốn điều lệ và vốn chủ sở hữu doanh nghiệp.

Vốn điều lệ và vốn chủ sở hữu là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau (Nguồn: Kiểm toán Việt Úc)

Về cơ chế hình thành vốn

Vốn điều lệ được tạo thành do số vốn của các thành viên hoặc cổ đông cam kết đóng góp trong một thời gian nhất định. Khoảng thời gian này thường sẽ không thấp hơn 2 năm và được ghi vào điều lệ của công ty.

Vốn chủ sở hữu được hình thành từ nguồn vốn nhà nước, do chủ sở hữu công ty hoặc thành viên bỏ ra hoặc từ nguồn lợi nhuận kinh doanh để lại. Ngoài ra, vốn này còn có thể được hình thành từ những nguồn thu khác như: Chênh lệch giá cổ phiếu, quà tặng, tiền tệ,…

Về nghĩa vụ nợ của vốn

Vốn điều lệ là một tài sản của doanh nghiệp, các cổ đông/thành viên cam kết trước đối tác trong giao dịch kinh tế. Bởi, vốn điều lệ là do các thành viên cam kết đóng góp, đảm bảo về năng lực kinh doanh với đối tác. Vì vậy, vốn điều lệ có nghĩa vụ thanh toán những khoản nợ của doanh nghiệp.

Trong khi đó, đặc trưng vốn chủ sở hữu là do nhà nước góp vốn, do cổ đông tham gia nắm giữ cổ phiếu hay do thành viên đóng góp… Vì vậy, vốn chủ sở hữu không phải là khoản nợ, cũng không có nghĩa vụ thanh toán nợ.

Về ý nghĩa vốn với doanh nghiệp

Vốn điều lệ có ý nghĩa quan trọng trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Vốn này thể hiện cam kết và trách nhiệm về vật chất, về các khoản nợ của cá nhân, tổ chức đã tham gia góp vốn. Đồng thời, vốn điều lệ thể hiện tỷ lệ phân chia lỗ - lãi của các thành viên trong kinh doanh.

Vốn chủ sở hữu lại phản ánh tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, thông qua sự tăng giảm của các loại nguồn vốn thuộc sở hữu của thành viên  hay chủ doanh nghiệp góp vốn. Tỷ lệ góp vốn chủ sở hữu thể hiện giá trị cổ phần của nhà đầu tư đã tham gia góp vốn vào doanh nghiệp.

Về việc đăng ký với cơ quan chức năng

Vốn điều lệ không có quy định bắt buộc đối với tất cả các mô hình kinh doanh, nhưng phải được ghi rõ trong điều lệ công ty và phải đăng ký với cơ quan chức năng.

Ngược lại, vốn chủ sở hữu là khái niệm được dùng trong quản trị doanh nghiệp khi nói về việc góp vốn. Công ty không cần phải đăng ký với cơ quan chức năng về loại vốn này.

Hai khái niệm về vốn điều lệ và vốn chủ sở cần được làm rõ để xây dựng được cơ cấu vốn tối ưu. Hy vọng những chia sẻ trên đây đã giúp bạn phân biệt hai loại vốn này một cách rõ ràng. Từ đó có sự chuẩn bị nguồn lực, đăng ký đúng quy định và tổ chức duy trì hoạt động từ vốn hiệu quả.

Xem thêm

Kỳ vọng giảm lãi suất tác động thế nào đến cơn sốt đầu cơ tại thị trường chứng khoán Mỹ?

Nên sử dụng đường SMA hay EMA trong giao dịch tài chính đầu tư chứng khoán?