Tìm hiểu về vốn chủ sở hữu và những yếu tố ảnh hưởng đến vốn chủ sở hữu

Vốn chủ sở hữu là một thuật ngữ không quá xa lạ đối với giới đầu tư. Thuật ngữ này có thể cho biết quy mô hoạt động sản xuất kinh doanh của một công ty như thế nào. Để hiểu rõ hơn về vốn chủ sở hữu và cách tính loại vốn này trong doanh nghiệp, hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Khái niệm về vốn chủ sở hữu

Vốn chủ sở hữu là khoản vốn doanh nghiệp sở hữu và được góp từ các chủ sở hữu của công ty. Đây là nguồn vốn quan trọng đối với việc duy trì, phát triển hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Vốn chủ sở hữu được hình thành bằng sự góp vốn ban đầu của các chủ sở hữu, hoặc thông qua việc giữ lợi nhuận của doanh nghiệp sau khi đã trừ đi các khoản chi phí và lãi vay.

Vốn chủ sở hữu được xem là nguồn vốn an toàn hơn so với vốn nợ, bởi không đòi hỏi doanh nghiệp phải trả lãi và gốc theo thời hạn cụ thể. Tuy nhiên, việc sử dụng quá nhiều vốn chủ sở hữu có thể dẫn đến sự mất cân đối trong cơ cấu tài chính doanh nghiệp. Vì vậy, việc tối ưu hóa cơ cấu vốn là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả kinh doanh bền vững cho doanh nghiệp.

Vốn chủ sở hữu là vốn do doanh nghiệp tự sở hữu (Nguồn: Vietcap)

Cấu trúc hình thành vốn chủ sở hữu

Vốn chủ sở hữu là số tiền và tài sản các chủ sở hữu đầu tư vào doanh nghiệp. Dưới đây là những thành phần của vốn chủ sở hữu:

• Tiền góp: Là số tiền các chủ sở hữu đầu tư vào doanh nghiệp theo hình thức tiền mặt. Đây là thành phần quan trọng nhất của vốn chủ sở hữu, ì nó đại diện cho khả năng thanh toán của doanh nghiệp và quyết định sự tin tưởng của các nhà đầu tư.
• Tài sản góp: Ngoài tiền, các chủ sở hữu có thể đóng góp cho doanh nghiệp bằng các tài sản khác như bất động sản, máy móc thiết bị, xe cộ, cổ phiếu và trái phiếu của những doanh nghiệp khác. Các loại tài sản này sẽ được tính vào vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp.
• Lợi nhuận giữ lại: Là phần lợi nhuận của doanh nghiệp sau khi đã trả cổ tức cho cổ đông. Việc thường xuyên tái đầu tư lợi nhuận vào hoạt động kinh doanh sẽ giúp cho doanh nghiệp tăng trưởng và phát triển.

Vốn chủ sở hữu được tạo nên từ nhiều loại hình tài sản (Nguồn: Luật Việt Nam)

Ngoài các thành phần chính nở trên, vốn chủ sở hữu còn bao gồm cả các quỹ, chênh lệch tỷ giá hối đoái, thặng dư từ vốn cổ phần, chênh lệch định giá tài sản,... Tùy theo từng mô hình kinh doanh mà vốn chủ sở hữu sẽ bao gồm những thành phần khác nhau. Vì vậy việc quản lý vốn chủ sở hữu sao cho hiệu quả là rất quan trọng với doanh nghiệp để đảm bảo sự phát triển bền vững, cũng như giữ được lòng tin của các cổ đông.

Cách tính vốn chủ sở hữu

Công thức tính vốn chủ sở hữu của một doanh nghiệp như sau:

Vốn chủ sở hữu = Tổng tài sản của doanh nghiệp - Tổng nợ doanh nghiệp phải trả

Trong đó:

• Tổng tài sản: Là toàn bộ tài sản của doanh nghiệp, bao gồm tài sản dài hạn (tài sản nhà cửa, máy móc, thiết bị,...) và tài sản ngắn hạn (tiền mặt, khoản đầu tư ngắn hạn...).
• Tổng nợ: Là toàn bộ các khoản nợ của doanh nghiệp, bao gồm nợ ngắn hạn và nợ dài hạn.

Ví dụ:

Công ty A có tổng tài sản là 15,7 nghìn tỷ đồng và tổng nợ là 6,2 nghìn tỷ đồng, vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp là:

Vốn chủ sở hữu =15,7 nghìn tỷ đồng - 6,2 nghìn tỷ đồng = 9,5 nghìn tỷ đồng

Như vậy, vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp trong ví dụ này là 9,5 nghìn tỷ đồng.

Các yếu tố ảnh hưởng đến vốn chủ sở hữu

Có rất nhiều yếu tố tác động đến vốn chủ sở hữu của một doanh nghiệp, cụ thể:

Kết quả hoạt động kinh doanh

Kết quả hoạt động kinh doanh là một trong những yếu tố quan trọng nhất làm ảnh hưởng đến vốn chủ sở hữu. Khi doanh nghiệp hoạt động kinh doanh có hiệu quả và đạt được mức lợi nhuận sau thuế cao, phần lợi nhuận này sẽ được cộng vào vốn chủ sở hữu. 

Điều này có nghĩa là, lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp càng cao, vốn chủ sở hữu sẽ càng tăng lên. Ngược lại, nếu doanh nghiệp hoạt động kinh doanh kém hiệu quả và chịu thua lỗ, vốn chủ sở hữu sẽ bị giảm tương ứng với mức lỗ đó.

Việc rút vốn hoặc góp vốn của chủ sở hữu

Các hoạt động rút vốn hoặc góp vốn của chủ sở hữu cũng có tác động trực tiếp đến vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp. Khi các chủ sở hữu hoặc các nhà đầu tư quyết định góp thêm vốn vào doanh nghiệp, số vốn chủ sở hữu sẽ được tăng lên. Ngược lại, nếu họ rút vốn khỏi doanh nghiệp, vốn chủ sở hữu sẽ bị giảm đi. 

Điều này thường xảy ra trong những giai đoạn khác nhau của vòng đời doanh nghiệp, chẳng hạn khi mở rộng quy mô hoạt động kinh doanh hoặc khi các nhà đầu tư muốn thu hồi phần vốn đã đầu tư.

Việc trích lập và sử dụng quỹ

Doanh nghiệp thường trích lập các quỹ từ nguồn lợi nhuận sau thuế, như quỹ dự phòng tài chính, quỹ đầu tư phát triển, quỹ phúc lợi,... Khi những quỹ này được trích lập, phần lợi nhuận sau thuế sẽ được chuyển vào quỹ, làm giảm nguồn vốn chủ sở hữu hiện tại. 

Tuy nhiên, khi những quỹ này được sử dụng cho các mục đích cụ thể, chúng có thể dẫn đến sự tăng trưởng tài sản và giá trị của doanh nghiệp, từ đó có thể gián tiếp tăng nguồn vốn chủ sở hữu trong tương lai.

Việc phân chia lợi nhuận cho chủ sở hữu

Việc phân chia lợi nhuận cho các chủ sở hữu (còn gọi là cổ tức) là một yếu tố làm giảm nguồn vốn chủ sở hữu. Khi doanh nghiệp chia một phần lợi nhuận sau thuế cho các cổ đông dưới hình thức cổ tức tiền mặt hoặc cổ tức cổ phiếu, số tiền được chia sẽ trừ trực tiếp vào vốn chủ sở hữu. 

Mặc dù việc phân chia cổ tức có thể giảm vốn chủ sở hữu tạm thời, nhưng nó cũng thể hiện sự cam kết và mang đến lợi ích cho các cổ đông, tạo niềm tin và sự ổn định cho doanh nghiệp.

Sự biến động trên thị trường tài chính

Giá trị nguồn vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp cũng có thể bị ảnh hưởng bởi sự biến động trên thị trường tài chính. Những thay đổi trong điều kiện lãi suất, kinh tế, tỷ giá hối đoái, hay biến động giá cổ phiếu của doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán đều có thể tác động đến giá trị của vốn chủ sở hữu. Khi giá cổ phiếu tăng, vốn chủ sở hữu sẽ được đánh giá cao hơn và ngược lại.

Chính sách tài chính của doanh nghiệp

Chính sách tài chính của doanh nghiệp, bao gồm việc đầu tư, công nợ và chi tiêu cũng sẽ ảnh hưởng đến vốn chủ sở hữu. Một doanh nghiệp có chính sách tài chính hiệu quả, cân đối giữa nợ và vốn, thực hiện đầu tư đúng đắn và kiểm soát chi phí tốt sẽ có nguồn vốn chủ sở hữu tăng trưởng bền vững. Ngược lại, những quyết định tài chính không hợp lý có thể dẫn đến suy giảm nguồn vốn chủ sở hữu.

Thay đổi về thuế và pháp lý

Thay đổi trong những chính sách thuế và quy định pháp lý cũng có thể ảnh hưởng đến vốn chủ sở hữu. Ví dụ, việc thay đổi mức thuế suất của doanh nghiệp, những quy định về trích lập quỹ dự phòng, hay các quy định về phân chia cổ tức có thể tác động đến cách doanh nghiệp quản lý và phân bổ nguồn vốn chủ sở hữu của mình.

Như vậy, vốn chủ sở hữu không phải là một con số cố định mà nó có thể thay đổi theo nhiều yếu tố khác nhau. Các doanh nghiệp cần biết cách quản lý vốn chủ sở hữu một cách hiệu quả, nắm bắt và điều chỉnh kịp thời những yếu tố ảnh hưởng để duy trì sự ổn định và phát triển bền vững.

Vốn chủ sở hữu bị tác động bởi rất nhiều yếu tố (Nguồn: Finhay)

Tóm lại, vốn chủ sở hữu là một trong những yếu tố quan trọng đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Để có thể hoạt động bình thường, doanh nghiệp cần có vốn chủ sở hữu phù hợp với quy mô và loại hình kinh doanh. Hy vọng những thông trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về loại vốn này, từ đó tự tin vững bước trên chặng đường đầu tư của mình.

Xem thêm

Kỳ vọng giảm lãi suất tác động thế nào đến cơn sốt đầu cơ tại thị trường chứng khoán Mỹ?

Nên sử dụng đường SMA hay EMA trong giao dịch tài chính đầu tư chứng khoán?