Nhược điểm của chứng chỉ quỹ: Điều gì cần lưu ý trước khi đầu tư?

Chứng chỉ quỹ là một kênh đầu tư hấp dẫn nhờ tính an toàn và đa dạng hóa danh mục, nhưng không phải không có rủi ro. Nhà đầu tư cần cân nhắc những nhược điểm của chứng chỉ quỹ trước khi xuống tiền đầu tư. Việc hiểu rõ những hạn chế này sẽ giúp bạn đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt và hiệu quả hơn.

Chứng chỉ quỹ là gì?

Chứng chỉ quỹ là loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu của nhà đầu tư đối với phần vốn góp vào quỹ đại chúng (quỹ mở). Đây là một công cụ đầu tư được giao dịch trên sàn chứng khoán, do các quỹ đầu tư chứng khoán phát hành. Điểm nổi bật của chứng chỉ quỹ gồm có: 

• Xác nhận quyền sở hữu vốn góp của nhà đầu tư trong quỹ.
• Nguồn vốn quỹ được đầu tư vào nhiều sản phẩm trên thị trường chứng khoán nhằm giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa lợi nhuận.

Chứng chỉ quỹ là một hình thức đầu tư phổ biến (Nguồn: DNSE)

Trên thị trường hiện nay, chứng chỉ quỹ được chia thành nhiều loại với nhiều đặc điểm riêng biệt, cụ thể: 

• Quỹ mở: Cho phép nhà đầu tư mua hoặc bán chứng chỉ quỹ bất kỳ lúc nào. Số lượng chứng chỉ quỹ biến đổi tùy theo nhu cầu thị trường. Quỹ mở thường có tính thanh khoản cao, cho phép rút hoặc bổ sung vốn sau khi quỹ thành lập. Quỹ mở gồm ba loại chính: Chứng chỉ quỹ cổ phiếu, cân bằng và trái phiếu. Ví dụ: Chứng chỉ quỹ VESAF của VinaCapital có giá 28.000 đồng/CCQ. Quỹ đầu tư chủ yếu vào các cổ phiếu vốn hóa vừa và nhỏ, với mục tiêu lợi nhuận kỳ vọng bình quân hàng năm là 18%.
• Quỹ đóng: Phát hành số lượng chứng chỉ quỹ cố định, không cho phép bổ sung hay rút vốn sau khi quỹ thành lập. Chứng chỉ quỹ được giao dịch trên thị trường thứ cấp, giá trị phụ thuộc vào cung cầu. Giao dịch thông qua nhà môi giới với phí do nhà môi giới quy định. Ví dụ: Chứng chỉ quỹ BVF được phát hành với số lượng cố định và không thể phát hành thêm sau khi quỹ được thành lập.
• Quỹ đầu tư chủ động: Lựa chọn danh mục dựa trên phân tích kinh tế và chứng khoán để tối ưu hóa lợi nhuận. Ví dụ: Quỹ VOF là quỹ đầu tư chủ động, do Công ty Quản lý Quỹ VinaCapital quản lý. Quỹ này chủ yếu đầu tư vào các cổ phiếu của các công ty có tiềm năng tăng trưởng cao tại Việt Nam.
• Quỹ đầu tư bị động (ETF): Theo dõi và mô phỏng chỉ số tham chiếu, phù hợp với chiến lược đầu tư dài hạn. Ví dụ: VN100, VN30 hay chỉ số S&P 500…
• Chứng chỉ quỹ đại chúng: Phát hành công khai, không giới hạn số lượng nhà đầu tư. Ví dụ: Quỹ VFMVN30 ETF của Công ty Quản lý Quỹ Đầu tư Việt Nam (VFM). Quỹ mô phỏng chỉ số VN30, bao gồm 30 cổ phiếu có giá trị vốn hóa lớn nhất trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Nhà đầu tư cá nhân có thể mua chứng chỉ quỹ này trực tiếp trên sàn giao dịch chứng khoán.
• Chứng chỉ quỹ thành viên: Phát hành giới hạn cho một nhóm nhà đầu tư cụ thể. Ví dụ: Quỹ Đầu tư Việt Nam (Viet Nam Investment Fund - VIF) được cấp phép hoạt động vào năm 2006 với vốn điều lệ 1.349 tỷ đồng. Quỹ do Công ty Liên doanh Quản lý Quỹ Đầu tư BIDV - VietNam Partner quản lý, và Ngân hàng HSBC chi nhánh TP. Hồ Chí Minh đóng vai trò ngân hàng giám sát.

Ưu và nhược điểm của chứng chỉ quỹ

Chứng chỉ quỹ được xem là một hình thức đầu tư khá phổ biến trên thị trường tài chính. Sau đây là các ưu và nhược điểm của chứng chỉ quỹ mà nhà đầu tư cần nắm rõ. 

Ưu điểm của chứng chỉ quỹ

Hình thức đầu tư chứng chỉ quỹ có nhiều ưu điểm nổi bật như sau: 

• Dễ tiếp cận: Không cần kiến thức chuyên môn sâu, phù hợp với mọi nhà đầu tư.
• Đa dạng hóa danh mục: Đầu tư vào nhiều loại tài sản, giảm thiểu rủi ro hiệu quả.
• Rủi ro thấp: Quỹ được quản lý bởi các chuyên gia, an toàn hơn so với đầu tư trực tiếp vào cổ phiếu hoặc trái phiếu.
• Thanh khoản cao: Dễ dàng mua bán trên thị trường chứng khoán.

Nhược điểm của chứng chỉ quỹ 

Dù có nhiều ưu điểm, nhưng chứng chỉ quỹ cũng có những nhược điểm nhất định. Sau đây là các nhược điểm của chứng chỉ quỹ mà các nhà đầu tư cần lưu ý: 

• Phụ thuộc vào công ty quản lý quỹ: Đây là một nhược điểm của chứng chỉ quỹ. Nhà đầu tư chứng chỉ quỹ không có quyền can thiệp vào chiến lược đầu tư hay quyết định của công ty quản lý quỹ. Nhà đầu tư hoàn toàn dựa vào khả năng và chuyên môn của bên thứ ba trong việc lựa chọn các tài sản đầu tư và quyết định bán hoặc mua các chứng khoán. Chính vì vậy, nếu công ty quản lý quỹ không đủ năng lực hoặc đưa ra quyết định sai lầm, giá trị của chứng chỉ quỹ có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
• Rủi ro từ quản lý quỹ: Các quyết định đầu tư của công ty quản lý quỹ không phải lúc nào cũng mang lại hiệu quả. Nếu công ty quản lý quỹ đưa ra những chiến lược không thành công hoặc không thích ứng kịp thời với thay đổi của thị trường, giá trị chứng chỉ quỹ sẽ giảm. Điều này có thể tạo ra sự mất mát lớn cho các nhà đầu tư, đặc biệt là khi tình hình tài chính của quỹ không được cải thiện hoặc nếu quỹ chịu ảnh hưởng tiêu cực từ các yếu tố kinh tế bên ngoài. Đây là một nhược điểm của chứng chỉ quỹ mà nhà đầu tư cần phải cân nhắc trước khi quyết định tham gia.
• Biến động giá: Một nhược điểm của chứng chỉ quỹ mà nhà đầu tư cần lưu ý đó là biến động giá. Giá trị của chứng chỉ quỹ có thể thay đổi mạnh mẽ dựa trên giá trị tài sản của quỹ, điều này dẫn đến sự biến động về giá trị đầu tư. Sự biến động này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, như sự thay đổi giá cổ phiếu, trái phiếu, hoặc các tài sản khác trong danh mục đầu tư của quỹ. Những biến động này có thể gây khó khăn cho các nhà đầu tư trong việc xác định thời điểm thích hợp để rút vốn hoặc đầu tư vào chứng chỉ quỹ.
• Rủi ro thanh khoản: Một số chứng chỉ quỹ có thể có độ thanh khoản thấp, có nghĩa là việc mua bán chứng chỉ quỹ trên thị trường có thể gặp khó khăn, đặc biệt là trong những thời điểm thị trường không thuận lợi. Nếu nhà đầu tư muốn rút vốn hoặc thực hiện giao dịch chứng chỉ quỹ trong một khoảng thời gian ngắn, họ có thể gặp phải vấn đề về giá trị không phản ánh đúng nhu cầu hoặc không thể thực hiện giao dịch dễ dàng. Điều này càng trở nên nghiêm trọng khi quỹ không có thanh khoản cao hoặc có ít người tham gia giao dịch. Đây là nhược điểm của chứng chỉ quỹ mà các nhà đầu tư cần lưu tâm. 

Nhà đầu tư cần nắm rõ nhược điểm của chứng chỉ quỹ để hạn chế rủi ro (Nguồn: VIB)

3+ lưu ý quan trọng khi đầu tư vào chứng chỉ quỹ

Ngoài việc nắm rõ các ưu và nhược điểm của chứng chỉ quỹ, nhà đầu tư cần lưu ý vài điều như sau: 

• Chọn công ty quản lý quỹ uy tín: Dựa vào lịch sử hoạt động, tài chính, đội ngũ chuyên gia, và danh mục đầu tư.
• Tìm hiểu danh mục đầu tư của quỹ: Đảm bảo phù hợp với mục tiêu lợi nhuận và khả năng chịu rủi ro.
• Hiểu rõ các loại phí và thuế: Bao gồm phí quản lý, phí giao dịch, phí giám sát và thuế thu nhập phát sinh.
• Chi phí tham gia đầu tư: Đây là yếu tố quan trọng mà nhà đầu tư cần lưu ý. Nếu chi phí quá đắt hoặc quá rẻ, nhà đầu tư cần xem xét thật kỹ để hạn chế rủi ro. 

Cần tìm hiểu và nghiên cứu kỹ công ty quản lý quỹ khi tham gia chứng chỉ quỹ (Nguồn: VIB)

Chứng chỉ quỹ là hình thức đầu tư phù hợp với nhiều đối tượng. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần hiểu rõ các ưu và nhược điểm của chứng chỉ quỹ để tối đa hóa lợi nhuận cho mình. Cân nhắc và xem xét nhiều yếu tố để hạn chế rủi ro khi đầu tư.

Xem thêm

Chứng chỉ quỹ khác gì so với cổ phiếu?

Làm thế nào để chuyển đổi chứng chỉ quỹ giữa các quỹ?