Người mới bắt đầu cần nắm rõ những chỉ số cơ bản sau để đầu tư chứng khoán ra lời

Những người mới tham gia đầu tư chứng khoán thường cảm thấy mơ hồ và bối rối trước sự đa dạng của thị trường. Việc hiểu biết về các chỉ số quan trọng là chìa khóa để họ tiếp cận và tham gia vào lĩnh vực tài chính đầu tư một cách tự tin. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu về những chỉ số cơ bản như ROE, ROA, P/B, Beta và cách chúng có thể hỗ trợ trong quá trình đầu tư chứng khoán.

Các chỉ số cơ bản trong đầu tư chứng khoán mà người mới cần biết

Chỉ số EPS

EPS (Lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu) là một chỉ số quan trọng trong việc đánh giá hiệu suất tài chính của một công ty. Nó cho biết khả năng sinh lời của doanh nghiệp thông qua việc phân bổ lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu đang lưu hành. EPS càng cao thì doanh nghiệp càng có khả năng tạo ra lợi nhuận lớn hơn.

Công thức tính EPS: EPS = (Lợi nhuận sau thuế - Lợi tức ưu đãi) / Số cổ phiếu phổ thông đang lưu hành. Chỉ số này còn được sử dụng để tính toán các chỉ số khác như P/E ratio và giá trị cổ phiếu.

EPS có hai loại chính: EPS cơ bản và EPS pha loãng. EPS cơ bản tính toán lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu dựa trên tổng số cổ phiếu phổ thông đang lưu hành, trong khi EPS pha loãng bao gồm cả cổ phiếu phát hành thêm và các loại cổ phiếu khác.

Tuy nhiên, EPS chỉ phản ánh kết quả kinh doanh trong 4 quý gần nhất, nên các doanh nghiệp có thể thực hiện các biện pháp tăng EPS để thu hút nhà đầu tư. Không phải lúc nào EPS cũng tương đương với lợi nhuận ròng, ví dụ như khi một công ty phát hành thêm cổ phiếu nhưng lợi nhuận không tăng tương ứng. Trong trường hợp này, EPS sẽ giảm và giá cổ phiếu có thể giảm theo sau.

EPS là chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu suất tài chính của một công ty (Nguồn: Timo)

Chỉ số P/E

Chỉ số P/E (Tỷ lệ Giá trên Lợi nhuận) được sử dụng để đánh giá mối quan hệ giữa giá của cổ phiếu trên thị trường và lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu. Nó cho biết số tiền mà bạn cần chi trả để kiếm được một đồng lợi nhuận từ cổ phiếu đó. Do đó, khi P/E thấp, có nghĩa là giá cổ phiếu đó đang được định giá thấp hơn so với lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu, và ngược lại.

Công thức tính P/E: P/E = Giá cổ phiếu hiện tại / Lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS). Chỉ số này cung cấp thông tin quan trọng cho nhà đầu tư trong việc định giá cổ phiếu.

Tuy nhiên, nhà đầu tư cần lưu ý rằng chỉ số P/E dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài. Điều này đặc biệt quan trọng khi xem xét khả năng phát triển của công ty hoặc mức độ ảnh hưởng của lạm phát, cũng như chỉ số P/E trung bình của ngành đó.

Chỉ số ROA

Chỉ số ROA (Return on Total Assets - Tỷ suất sinh lời trên Tổng tài sản) là một chỉ số quan trọng thể hiện khả năng sinh lời trên mỗi đồng tài sản mà doanh nghiệp sở hữu. Tổng tài sản của một doanh nghiệp thường bao gồm cả vốn vay và vốn chủ sở hữu. Nếu chỉ số ROA đang ở mức cao, điều này thường cho thấy doanh nghiệp đó đang có khả năng tạo ra lợi nhuận cao với số lượng tài sản đầu tư ít.

Công thức tính ROA là: ROA = Lợi nhuận sau thuế / Tổng tài sản. Một doanh nghiệp có ROA cao thường cho thấy họ sử dụng tài sản một cách hiệu quả và tối ưu hóa được sự hiệu quả của các nguồn lực sẵn có. Các doanh nghiệp có ROA ở mức cao thường được nhà đầu tư đánh giá cao và quan tâm hơn.

Tuy nhiên, nhà đầu tư cần phải có cái nhìn tổng quan về doanh nghiệp, ngành công nghiệp mà họ hoạt động, và cũng cần so sánh ROA hiện tại với quá khứ cũng như với các đối thủ cùng ngành để đưa ra quyết định đầu tư một cách hiệu quả nhất.

Chỉ số ROE

ROE (Return on Equity - Tỷ lệ Lợi nhuận trên Vốn chủ sở hữu): Là một chỉ số quan trọng thể hiện tỷ lệ lợi nhuận ròng được sinh ra từ mỗi đơn vị vốn chủ sở hữu. ROE thường được sử dụng để đánh giá hiệu quả của việc sử dụng vốn chủ sở hữu và thường xuyên được nhà đầu tư dùng để so sánh giữa các công ty trong cùng ngành.

Công thức tính ROE: ROE = Lợi nhuận ròng / Vốn chủ sở hữu trung bình của cổ đông. Một ROE cao thường cho thấy doanh nghiệp sử dụng vốn chủ sở hữu một cách hiệu quả. Tuy nhiên, để đưa ra quyết định đầu tư qua chỉ số này, nhà đầu tư cần phải so sánh với ROE trung bình ngành của doanh nghiệp, và cũng cần xem xét thời vụ và chu kỳ kinh doanh.

Tuy ROE cao có thể là một dấu hiệu tích cực, nhưng cũng có thể mang theo nguy cơ rủi ro khi vốn chủ sở hữu quá nhỏ so với lợi nhuận ròng. Điều này đòi hỏi nhà đầu tư cần phải thực hiện phân tích sâu hơn và tìm hiểu kỹ về cổ phiếu trước khi đưa ra quyết định đầu tư.

ROE là một chỉ số quan trọng trong đầu tư chứng khoán (Nguồn: Prudential)

Chỉ số P/B

Chỉ số P/B (Price to Book ratio - Tỷ lệ Giá trị thị trường so với Sổ sách) là một công cụ phân tích được sử dụng để so sánh giá trị hiện tại của một cổ phiếu trên thị trường so với giá trị được ghi nhận trong sổ sách của công ty tương ứng. Trong trường hợp giá thị trường của cổ phiếu cao hơn so với giá trị ghi nhận, điều này thường cho thấy doanh nghiệp đó đang có mức thu nhập trên tài sản cao.

Chỉ số P/B có thể giúp nhà đầu tư phát hiện ra những cổ phiếu có giá trị định giá thấp và thường bị thị trường bỏ qua. Công thức tính P/B: P/B = Giá cổ phiếu hiện tại / ((Tổng giá trị tài sản - Giá trị tài sản vô hình - Nợ) / Số lượng cổ phiếu đang lưu hành).

Mặc dù chỉ số P/B thường ổn định hơn so với chỉ số EPS và có thể đánh giá được hiệu quả kinh doanh của công ty, nhưng nó lại bỏ qua các giá trị vô hình của doanh nghiệp. Trong thực tế, các giá trị vô hình này thường là động lực quan trọng đằng sau sự tăng trưởng lợi nhuận của công ty, và việc bỏ qua chúng có thể dẫn đến việc đánh giá không chính xác về giá trị thực của cổ phiếu.

Thêm vào đó, thông tin về giá trị sổ sách thường được cập nhật chậm và không luôn chính xác đối với nhà đầu tư, đặc biệt là trong các thời điểm giao dịch, do đó chỉ dựa vào chỉ số P/B mà không kết hợp với các phân tích khác có thể làm cho quyết định đầu tư trở nên chưa chính xác.

Chỉ số Beta

Chỉ số Beta là một công cụ được sử dụng để đo lường mức độ biến động, rủi ro của một cổ phiếu hoặc một danh mục đầu tư trên thị trường chứng khoán. Chỉ số Beta được tính toán dựa trên độ biến động (phương sai) của tỷ suất sinh lời của cổ phiếu so với tỷ suất sinh lời của thị trường, được chia cho phương sai của tỷ suất sinh lời của thị trường.

Công thức tính Beta: Chỉ số (β) = Cov x (Re, Rm) / Var (Rm). Trong đó, tỷ suất sinh lời R được tính bằng cách chia sự thay đổi giá từ phiên giao dịch này sang phiên giao dịch khác cho giá đóng cửa của phiên giao dịch trước đó.

Trên thị trường, hệ số Beta được xác định mặc định là 1. Nếu một cổ phiếu có Beta lớn hơn 1, đó chỉ ra rằng cổ phiếu đó có tỷ lệ rủi ro cao hơn so với thị trường. Ngược lại, nếu Beta nhỏ hơn 1, thì rủi ro của cổ phiếu đó ít hơn so với thị trường.

Điều này có nghĩa là trong điều kiện thị trường giảm, cổ phiếu với Beta lớn hơn sẽ mất giá nhiều hơn. Tuy nhiên, khi thị trường tăng, cổ phiếu có Beta cao sẽ có khả năng tăng giá mạnh hơn, và vì vậy, một số nhà đầu tư có thể chấp nhận rủi ro để đầu tư vào những cổ phiếu có Beta cao nhằm thu về lợi nhuận tốt hơn trong tương lai.

Chỉ số Beta giúp đo lường mức độ biến động, rủi ro của cổ phiếu hoặc danh mục đầu tư (Nguồn: Prudential)

Các chỉ số quan trọng khác

Khi thực hiện phân tích và đánh giá cổ phiếu, nhà đầu tư cần lưu ý không chỉ dựa vào 6 chỉ số mà nên cân nhắc thêm một số chỉ số khác trong thị trường chứng khoán. Dưới đây là một số chỉ số mà nhà đầu tư có thể tham khảo để bổ sung vào quá trình đánh giá:

• Hệ số thanh khoản: Chỉ số này đo lường khả năng của doanh nghiệp trong việc thanh toán các khoản nợ ngắn hạn.
• Chỉ số nợ D/E: Đây là chỉ số cho biết tỷ lệ giữa tài sản của công ty được hình thành từ nợ và từ vốn chủ sở hữu.
• Cổ tức: Là phần lợi nhuận ròng mà công ty phân phối cho các cổ đông, có thể được chi trả dưới dạng tiền mặt hoặc cổ phiếu.
• Đáy cổ phiếu: Đây là chỉ số giúp xác định những cổ phiếu đang giảm mạnh nhất (hoặc tăng theo thị trường) trong một khoảng thời gian nhất định.

Điểm danh các gương mặt vĩ đại trong lĩnh vực tài chính đầu tư

Các nhà đầu tư sau đây đều có những chiến lược và triết lý đầu tư đặc biệt: một số sáng tạo và đổi mới trong việc phân tích các khoản đầu tư của họ, trong khi những người khác lại chọn theo cảm tính và bản năng.

• Benjamin Graham: Ông được ghi nhận là cha đẻ của hai lĩnh vực: Phân tích chứng khoán và Đầu tư giá trị.
• John Templeton: Một trong những nhà đầu tư theo trường phái ngược với xu hướng xuất sắc nhất trong thế kỷ trước.
• Thomas Rowe Price Jr.: Được coi là cha đẻ của lĩnh vực Đầu tư tăng trưởng.
• John Neff: Ông đã quản lý Quỹ Windsor trong 31 năm và đạt được lợi nhuận 13,7% mỗi năm, cao hơn so với 10,6% của S&P 500 trong cùng thời kỳ.
• Jesse Livermore: Ông là một nhà đầu tư tự thân, học hỏi từ cả người chiến thắng và người thua cuộc.
• Peter Lynch: Ông được biết đến với việc đánh bại chỉ số S&P 500 trong 11 trong số 12 năm, với mức lợi nhuận hàng năm đạt 29%.
• George Soros: Là một bậc thầy trong việc biến đổi xu hướng kinh tế thành giao dịch trái phiếu và tiền tệ có đòn bẩy cao.
• Warren Buffett: Là một trong các nhà đầu tư thành công nhất trong lịch sử.
• John (Jack) Bogle: Là người tiên phong trong việc thành lập quỹ tương hỗ không thu phí bán và đầu tư chỉ số với chi phí thấp.
• Carl Icahn: Là một nhà đầu tư và hoạt động cứng rắn, sử dụng vị trí cổ đông để tạo ra các thay đổi để tăng giá trị cổ phiếu.
• William H. Gross: Được biết đến như "vua của trái phiếu", ông là một trong những nhà quản lý quỹ trái phiếu hàng đầu thế giới.

Các nhà đầu tư vĩ đại đều có chiến lược và triết lý đầu tư của riêng mình (Nguồn: Atpsoftware)

Tăng tỷ lệ lợi nhuận với nền tảng iCopy

iCopy là một công cụ cho phép cá nhân (được gọi là iCopier) tự động sao chép các giao dịch của các nhà đầu tư tài năng mà họ đã chọn. Khi đã lựa chọn một nhà đầu tư và nhấn vào nút "Sao chép", hệ thống sẽ tự động sao chép các lệnh giao dịch của nhà đầu tư đó mỗi khi họ thực hiện lệnh thành công.

Đặc biệt, iCopier có khả năng tự động tìm kiếm và chọn lựa iTrader phù hợp từ những hồ sơ đầu tư minh bạch trên nền tảng TCInvest. Điều này giúp iCopier có nhiều sự lựa chọn và thông tin để tham khảo. Hơn nữa, iCopier cũng có khả năng linh hoạt ngừng sao chép các giao dịch của một iTrader bất cứ lúc nào và chuyển sang sao chép các iTrader khác.

Nền tảng iCopy của Techcom Securities hiện nay áp dụng cho hai loại sản phẩm: Cổ phiếu (iCopy Cơ sở) và Chứng khoán phái sinh (iCopy Phái sinh). iCopy sẽ phù hợp với bạn trong các trường hợp sau:

• Bạn có cuộc sống bận rộn và không có thời gian để theo dõi thị trường tài chính.
• Kiến thức của bạn về chứng khoán có hạn và không sâu rộng.
• Bạn muốn đầu tư chứng khoán để tăng thêm lợi nhuận cho tài khoản của mình.
• Bạn muốn học hỏi thêm và chia sẻ chiến lược đầu tư với những nhà đầu tư có kinh nghiệm, những "cá mập" trong thị trường chứng khoán, để giảm thiểu rủi ro và đạt được lợi nhuận, ngay cả khi thị trường có sự biến động không lường trước.

Cách tham gia vào iCopy như sau:

• Đầu tiên, bạn cần đăng ký tài khoản trên nền tảng TCInvest của KHCN.
• Sau đó, truy cập vào phần iCopy để xem danh sách các iTrader phù hợp với bạn, dựa trên các tiêu chí có sẵn.
• Tiếp theo, bạn chỉ cần nhấn vào nút "Sao chép" và nhập số tiền mà bạn muốn sao chép để đầu tư cùng với iTrader đã chọn.
• Cuối cùng, bạn có thể theo dõi giao dịch và danh mục đầu tư của mình trong phần "Đầu tư của bạn".

Nền tảng iCopy dành cho những nhà đầu tư cá nhân (Nguồn: TCBS)

Như vậy, việc hiểu và áp dụng các chỉ số cơ bản là bước quan trọng đối với những người mới bắt đầu tham gia đầu tư chứng khoán. Những chỉ số như ROE, ROA, P/B, Beta không chỉ giúp đánh giá hiệu suất và rủi ro của một doanh nghiệp, mà còn hỗ trợ trong việc đưa ra quyết định thông minh về tài chính đầu tư.

Xem thêm

Kế hoạch B trong đầu tư bất động sản quan trọng như thế nào?

Các "thủ thuật" để sinh lời sớm khi đầu tư ngắn hạn