Hợp đồng tương lai (FUTURE) và cách giao dịch Hợp đồng tương lai tại Việt nam hiện nay

Tại Việt Nam, giao dịch hợp đồng tương lai (Future) đang ngày càng trở nên phổ biến với sự phát triển của thị trường chứng khoán và các sản phẩm phái sinh. Được thiết kế để giao dịch trên một nền tảng giá cố định cho một ngày đáo hạn trong tương lai, hợp đồng này không chỉ hỗ trợ nhà đầu tư trong việc phòng ngừa rủi ro mà còn mở ra cơ hội đầu cơ với lợi nhuận tiềm năng cao.

Khái niệm hợp đồng tương lai (FUTURE)

Hợp đồng tương lai (Future Contract) là một thỏa thuận pháp lý giữa hai bên để mua hoặc bán một tài sản cụ thể (như hàng hóa, chứng khoán, chỉ số, hoặc ngoại tệ) với một mức giá đã định trước vào một thời điểm xác định trong tương lai.

Hợp đồng tương lai theo tên tiếng Anh là Future Contract (Ảnh: VietnamBiz)

Hợp đồng tương lai (Future) và hợp đồng quyền chọn (Option) đều là các công cụ tài chính phái sinh, nhưng chúng có những đặc điểm và cơ chế hoạt động khác nhau. Dưới đây là bảng so sánh giữa hai loại hợp đồng này:

Đặc điểm	Hợp đồng tương lai	Hợp đồng quyền chọn
Định nghĩa	Thỏa thuận mua hoặc bán tài sản vào một thời điểm trong tương lai với giá đã định trước.	Quyền mua hoặc bán tài sản vào một thời điểm trong tương lai với giá đã định trước, nhưng không bắt buộc thực hiện.
Nghĩa vụ	Bên mua và bên bán đều có nghĩa vụ thực hiện hợp đồng vào ngày đáo hạn.	Người mua có quyền, nhưng không bắt buộc phải thực hiện hợp đồng; người bán có nghĩa vụ nếu người mua thực hiện quyền.
Thị trường giao dịch	Giao dịch trên sàn giao dịch tương lai, được tiêu chuẩn hóa.	Giao dịch trên sàn giao dịch quyền chọn hoặc OTC (thị trường phi tập trung), có thể tiêu chuẩn hóa hoặc không.
Phí giao dịch	Không có phí mua hợp đồng, nhưng có thể có phí giao dịch trên sàn.	Người mua phải trả phí quyền chọn (premium) cho người bán.
Rủi ro	Cả hai bên đều chịu rủi ro tương tự nhau về giá tài sản cơ sở.	Người mua chỉ mất phí quyền chọn nếu không thực hiện quyền; Người bán chịu rủi ro không giới hạn nếu người mua thực hiện quyền.
Thanh toán và ký quỹ	Thường yêu cầu ký quỹ ban đầu và điều chỉnh ký quỹ hàng ngày.	Người mua không cần ký quỹ; Người bán thường phải ký quỹ nếu bán quyền chọn không được bảo hiểm.
Mục đích sử dụng	Phòng ngừa rủi ro hoặc đầu cơ giá tài sản cơ sở.	Phòng ngừa rủi ro, đầu cơ, hoặc tạo thu nhập từ phí quyền chọn.
Tính linh hoạt	Ít linh hoạt hơn do cả hai bên phải thực hiện nghĩa vụ.	Linh hoạt hơn vì người mua có thể chọn thực hiện hoặc không thực hiện quyền.

Phân loại hợp đồng tương lai ở Việt Nam hiện nay

Trong bối cảnh thị trường tài chính ngày càng phát triển, Việt Nam đã cung cấp hai dòng sản phẩm hợp đồng tương lai (Future) chính: Hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán VN30 và Hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ.

Hợp đồng tương lai chỉ số VN30 dựa trên điểm số của 30 mã cổ phiếu có vốn hóa lớn nhất thị trường chứng khoán Việt Nam. Hiện tại, có 4 loại hợp đồng chính: VN30F1M, VN30F2M, VN30F1Q, và VN30F2Q. Ngày giao dịch cuối cùng của hợp đồng này được thực hiện vào thứ 5 của tuần thứ 3 trong tháng đáo hạn. Hệ số nhân hợp đồng là 100.000 VND, với biên độ dao động là +/-7%. Bước giá là 0.1 điểm chỉ số, tương đương 10.000 VND. Giới hạn vị thế với cá nhân là 5.000 hợp đồng và với tổ chức là 10.000 hợp đồng.
Hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ thỏa thuận mua/bán trái phiếu Chính phủ do Kho bạc Nhà nước phát hành, với kỳ hạn 5 năm và lãi suất danh nghĩa 5%/năm. Hệ số nhân của hợp đồng này là 10.000 trái phiếu, với biên độ dao động +/-3%. Thời gian đáo hạn là 3 tháng cuối của 3 quý gần nhất, và quy mô hợp đồng lên đến 1 tỷ VND.

Nhiều nhà đầu tư thắc mắc tại sao không có hợp đồng tương lai (Future) vàng trong danh sách sản phẩm tại Việt Nam. Hiện tại, chỉ có thị trường nước ngoài mới giao dịch hợp đồng tương lai vàng, trong khi thị trường Việt Nam vẫn chưa triển khai loại sản phẩm này.

Hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ có kỳ hạn 5 năm (Ảnh: VietnamBiz)

Hợp đồng tương lai (Future) có những đặc điểm nào?

Hợp đồng tương lai là công cụ tài chính phái sinh được nhiều nhà đầu tư lựa chọn. Vậy, những đặc điểm nổi bật của hợp đồng tương lai là gì?

Tính tiêu chuẩn hóa: Hợp đồng tương lai (Future) được định chuẩn về giá trị, khối lượng và các điều khoản liên quan đến tài sản cơ sở. Điều này giúp các bên tham gia có một khuôn khổ giao dịch rõ ràng và minh bạch.
Giao dịch trên sàn tập trung: Là một sản phẩm của chứng khoán phái sinh, hợp đồng tương lai được niêm yết và giao dịch trên các sàn giao dịch tập trung. Điều này mang lại tính công khai và minh bạch cho các giao dịch.
Bù trừ và ký quỹ: Nhà đầu tư phải thực hiện ký quỹ để đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ tài chính. Trung tâm lưu ký chứng khoán sẽ thực hiện việc hạch toán và yêu cầu bù trừ hoặc thanh toán theo giá trị thực tế hàng ngày, đảm bảo tính an toàn cho các giao dịch.
Khả năng đóng vị thế linh hoạt: Nhà đầu tư có thể dễ dàng đóng vị thế bằng cách thực hiện các giao dịch mua hoặc bán hợp đồng tương lai tương tự. Điều này mang lại sự linh hoạt và thuận tiện trong việc quản lý danh mục đầu tư.
Đòn bẩy tài chính cao: Hợp đồng tương lai cho phép sử dụng đòn bẩy tài chính, giúp nhà đầu tư có thể tăng tỷ suất lợi nhuận với một khoản tiền ký quỹ nhỏ. Đây là một yếu tố thu hút nhiều nhà đầu tư.
An toàn và ít rủi ro: Sau khi ký kết, hai bên tham gia hợp đồng sẽ bị ràng buộc bởi các quyền và nghĩa vụ rõ ràng, không thể né tránh trách nhiệm. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro và tăng tính an toàn cho giao dịch.

Vì sao nên tham gia hợp đồng tương lai?

Tham gia vào hợp đồng tương lai (Future) mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho nhà đầu tư, giúp họ tối ưu hóa lợi nhuận và quản lý rủi ro một cách hiệu quả.

Tính tiện lợi: Giao dịch hợp đồng tương lai giống như cổ phiếu, dễ dàng và thuận tiện. Bạn có thể mở vị thế mua khi dự đoán thị trường tăng, và nếu đúng, bạn sẽ thu lợi nhuận khi hợp đồng đáo hạn.
Tỷ lệ đòn bẩy cao: Hợp đồng tương lai cho phép nhà đầu tư sử dụng đòn bẩy cao, chỉ cần ký quỹ một khoản nhỏ so với giá trị hợp đồng nhưng có thể thu được lợi nhuận lớn hơn nhiều so với thị trường cơ sở.
Tính thanh khoản cao: Nhà đầu tư có thể mua bán hợp đồng tương lai ngay lập tức mà không cần chờ đợi như cổ phiếu. Thị trường này luôn có người mua và bán, đảm bảo tính thanh khoản cao.
Công cụ kiểm soát rủi ro: Bằng cách bán hợp đồng tương lai, nhà đầu tư có thể bảo vệ tài sản khỏi những biến động giảm điểm trên thị trường cơ sở.
Không mất phí vay phát sinh: Chỉ cần đặt cọc một khoản tiền nhỏ để phòng ngừa lỗ, không phát sinh phí vay thêm.

Hợp đồng tương lai có tỷ lệ đòn bẩy cao (Ảnh: FTV)

Hướng dẫn giao dịch hợp đồng tương lai

Giao dịch hợp đồng tương lai (Future) có thể mở ra cơ hội sinh lời hấp dẫn, nhưng để thực hiện thành công, nhà đầu tư cần tuân theo quy trình cụ thể.

Bước 1: Mở tài khoản - Đăng ký tài khoản giao dịch và tài khoản bù trừ tại công ty chứng khoán.
Bước 2: Ký quỹ - Nộp tiền ký quỹ theo yêu cầu của công ty chứng khoán để có thể thực hiện giao dịch.
Bước 3: Đặt lệnh giao dịch - Thực hiện lệnh giao dịch với thông tin về loại hợp đồng, tháng đáo hạn, giá và số lượng hợp đồng. Lưu ý rằng tổng số vị thế không vượt quá giới hạn quy định.
Bước 4: Xác nhận lệnh - Khi lệnh được khớp, kết quả sẽ được gửi về công ty chứng khoán và Trung tâm Lưu ký Chứng khoán (TTLKCK). Công ty chứng khoán sẽ thông báo kết quả giao dịch cho bạn.
Bước 5: Thanh toán và ký quỹ bổ sung - TTLKCK tính toán giá thanh toán hàng ngày và lãi/lỗ của từng vị thế. Nếu số dư dưới mức quy định, bạn sẽ cần ký quỹ thêm; nếu dư, bạn có thể rút phần dư theo quy định.

Có 5 bước cơ bản để giao dịch 1 hợp đồng tương lai (Ảnh: Tinhte)

Hợp đồng tương lai mở ra nhiều cơ hội cho các nhà đầu tư nhờ khả năng phòng ngừa rủi ro và khả năng đầu cơ hấp dẫn. Tại Việt Nam, với sự gia tăng của các sản phẩm phái sinh, việc giao dịch hợp đồng tương lai ngày càng trở nên dễ tiếp cận và hấp dẫn hơn. Để thành công trong giao dịch, bạn cần nắm rõ quy trình từ mở tài khoản đến quản lý các vị thế. Hy vọng rằng, những thông tin trong bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hợp đồng tương lai và cách tận dụng công cụ này hiệu quả trong đầu tư.

Xem thêm

Biểu phí dịch vụ tài chính khi sử dụng bảng giá chứng khoán VPS được tính như thế nào?

Nhà đầu tư thực hiện lệnh đóng cửa cần theo dõi tin tức về thị trường tài chính thế nào?