Cách dạy con tự lập trong chi tiêu cha mẹ nào cũng nên biết

Các bậc cha mẹ ắt hẳn đều băn khoăn câu trả lời cho bài toán nên dạy con quản lý tài chính cá nhân như thế nào? Giáo dục con trẻ là cả một chặng đường dài hơi. Mỗi giai đoạn phát triển đều cần có phương pháp phù hợp. Nếu cha mẹ vẫn chưa biết dạy con tự lập chi tiêu theo phương pháp nào hiệu quả thì bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải bài toán trên.

Tầm quan trọng của việc dạy con tự lập chi tiêu

Nhiều phụ huynh gặp khó khăn khi muốn giáo dục con cái về cách quản lý tài chính cá nhân và sử dụng tiền. Họ muốn bảo vệ con khỏi áp lực về tài chính cá nhân từ khi còn nhỏ. Tuy nhiên, những gia đình có suy nghĩ này thường xuất hiện tình trạng con phụ thuộc quá nhiều vào nguồn lực tài chính của bố mẹ.

Ngược lại, ở những gia đình khuyến khích sự độc lập quản lý tài chính cho con, trẻ thường phát triển tính linh hoạt, sáng tạo trong việc quản lý tài chính cá nhân. Điều này không chỉ giúp trẻ hình thành khả năng tự lập mà còn ý thức về giá trị của tiền bạc, trân trọng công sức kiếm tiền của bất cứ ai.

Dạy trẻ tự lập chi tiêu từ sớm sẽ giúp trẻ tự tin hơn trong cuộc sống sau này (Nguồn ảnh: Sky Art)

Việc giúp trẻ phát triển kỹ năng quản lý tài chính từ nhỏ sẽ có lợi lớn cho tương lai sau này. Đừng ngần ngại trong việc truyền đạt kiến thức về tài chính cá nhân cho con, vì chúng ta đều mong muốn mang đến cho con những điều tốt nhất.

Theo một nghiên cứu khoa học của Đại học Cambridge, trẻ từ 3 - 4 tuổi đã dần hình thành khái niệm về tiền bạc. Bắt đầu từ 7 tuổi, trẻ bắt đầu hình thành hành vi và thói quen xử lý tài chính (Nguồn: Học viện Sáng tạo Công nghệ Teky).

Các khái niệm về tiền bạc, thói quen, hành vi trên sẽ ảnh hưởng đến tính cách của trẻ trong tương lai. Vì vậy, trong từng thời điểm cụ thể, hãy tạo cho trẻ định nghĩa đúng về tiền bạc và cách chi tiêu tiết kiệm, hợp lý.

Cách dạy con tự lập trong chi tiêu một cách đúng đắn

Con phải chờ đợi để mua được món đồ con muốn

Giả sử con bạn muốn mua bộ đồ chơi Lego thì con phải đợi sau một tháng. Đây là cách dạy con trẻ dùng tiền trong độ tuổi từ 3 - 5 tuổi, để con hiểu được khái niệm chờ đợi. Trẻ cần được biết, nếu thực sự muốn một thứ gì đó, trẻ phải tiết kiệm và chờ đợi để mua được món đồ đó.

Những kỹ năng cha mẹ nên dạy con ở độ tuổi này bao gồm: Đếm tiền, sở hữu tiền, chi tiêu cần thiết, tiết kiệm, chia sẻ.

Một số hoạt động rèn luyện khả năng chờ đợi dành cho trẻ 3 - 5 tuổi:

• Con phải xếp hàng chờ tới lượt chơi ở sân chơi. Đây là dịp để bố mẹ giải thích cho con hiểu, rằng con phải chờ đợi để có được điều mình mong muốn.
• Một hoạt động thú vị khác là bày gian đồ hàng và chơi trò mua bán. Bằng cách đổi tiền để mua bán, con sẽ bắt đầu nắm được những điều cơ bản về thương mại.
• Dạy con quản lý tiền theo công thức chia 3 “lọ tiền”: Chi tiêu - Tiết kiệm - Chia sẻ.

Dạy con trao đổi, mua bán thông qua chơi trò chơi (Nguồn ảnh: DSD Kids)

Cho con tự chọn cách tiêu tiền

Ở độ tuổi từ 6 - 10, cha mẹ phải giải thích cho con hiểu, tiền là hữu hạn nên con phải đưa ra những sự lựa chọn khôn ngoan. Khi con tiêu hết số tiền đang sở hữu, con sẽ không còn gì để tiêu nữa. Hãy giải thích cho con sự khác biệt giữa nhu cầu và mong muốn, khuyến khích con nên suy nghĩ về những điều này trước khi chi tiền để đưa ra lựa chọn tốt nhất.

Những kỹ năng con học được ở độ tuổi này:

• Phân biệt giữa hàng hóa và dịch vụ.
• Phân biệt giữa nhu cầu và mong muốn.
• Phân biệt giữa mục tiêu ngắn hạn và mục tiêu dài hạn.

Những hoạt động có thể dạy trẻ cách tiêu tiền:

• Cho con tham gia vào quyết định mua sắm. Ví dụ, khi đi mua sắm, cha mẹ hãy giải thích cho con biết nên đưa ra quyết định tiêu tiền như thế nào. Cha mẹ có thể hỏi con một số câu hỏi như “Thứ này có thực sự cần thiết không? Chúng ta có thể bỏ qua vì ở nhà đã có một món tương tự không?”, “Thay vì mua, chúng ta có thể mượn đồ này từ ai được không?”,…
• Cho con trải nghiệm tự lựa chọn với tiền bạc. Ví dụ, cha mẹ cho con một số tiền và cho con chọn món ăn sẽ mua, trong phạm vi số tiền con có.
• Yêu cầu con đặt mục tiêu cụ thể khi tiết kiệm. Số tiền con cần có để đạt được mục tiêu và mất bao lâu để con đạt được mục tiêu đó.

Cho con tự lựa chọn tiêu tiền trong phạm vi cho phép (Nguồn ảnh: Báo Thanh niên)

Dạy con chi tiêu cho mục tiêu dài hạn 

Ở giai đoạn từ 11 - 13 tuổi, con đã bắt đầu có quan điểm cá nhân về chi tiêu và tiết kiệm. Lúc này, cha mẹ nên dạy con dùng tiền vào những mục tiêu dài hạn. Thay vì con dùng toàn bộ tiền tiết kiệm để mua những món đồ đắt tiền, cha mẹ hãy chỉ cho con sinh lời trên số tiền tiết kiệm đó. Những hoạt động dạy con dùng tiền gồm có:

• Tạo cơ hội để con tự quản lý tài chính cá nhân của mình. Khuyến khích con nên tiết kiệm một phần tiền tiêu vặt hàng tuần.
• Nếu bố mẹ đủ khả năng, hãy cân nhắc lập một tài khoản tiết kiệm cho con trong giai đoạn này. Hãy cho con thấy số tiền được tăng lên theo thời gian từ bảng sao kê mỗi tháng.

Giáo dục con trẻ là một chặng đường cần nhiều tâm sức. Mong rằng thông tin về cách dạy con chi tiêu độc lập đã giúp các bậc cha mẹ có đáp án cho vấn đề quản lý tài chính cá nhân của con trẻ.

Xem thêm 

Quản lý tài chính cá nhân: Dạy con càng sớm, tương lai càng dư giả

6 bài học "vỡ lòng" về tài chính cha mẹ cần dạy con